Την αναβάθμιση του ESM σε μηχανισμό διάσωσης τραπεζών εξετάζουν οι Βρυξέλλες

Την αναβάθμιση του ρόλου του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (European Stability Mechanism- ESM) από μηχανισμό διάσωσης κρατών και σε μηχανισμό διάσωσης τραπεζών προκρίνουν στις Βρυξέλλες ως την πλέον ρεαλιστική λύση προκειμένου να αντιμετωπισθεί η κλιμακούμενη κρίση εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Τα Νέα, τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν συζητηθεί τεχνικές μελέτες για την μετεξέλιξη του ESM σε μηχανισμό απευθείας κεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Αν και η Γερμανία και άλλες χώρες αντιδρούν στην εξέλιξη αυτή, οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις είναι ότι οι αντιδράσεις τους τελικά θα καμφθούν υπό το βάρος των διογκούμενων προβλημάτων.

Οι μελέτες αυτές θεωρούν πως στην περίπτωση που οι τράπεζες αποκτούσαν απευθείας πρόσβαση στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ο ESM θα μπορούσε σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης να χρηματοδοτηθεί και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να πολλαπλασιάσει την δύναμη κρούσης του.

Η ΕΚΤ δεν επιτρέπεται να χρηματοδοτεί απευθείας κράτη, αλλά καθώς η σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος αποτελεί μέρος των αρμοδιοτήτων της, θα μπορούσε να δανείσει τον ESM εφόσον αυτός αποκτούσε τη σχετική άδεια. Στελέχη του Ευρωσυστήματος εκτιμούν πως ο σκοπός του ESM όπως περιγράφεται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας δεν χρειάζεται καμία αλλαγή.

Ωστόσο θεωρούν -και εισηγούνται- την τροποποίηση του άρθρου 15 της Συνθήκης για τον ESM το οποίο σήμερα προβλέπει τα εξής: «Το συμβούλιο διοικητών μπορεί να αποφασίσει τη χορήγηση χρηματοπιστωτικής συνδρομής μέσω δανείων σε κράτος μέλος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας για τον συγκεκριμένο σκοπό της ανακεφαλαιοποιησης των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων στο εν λόγω κράτος μέλος μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας».

Σύμφωνα με στελέχη της ΕΚΤ, της Κομισιόν, αλλά και με οικονομολόγους του ΔΝΤ η μετεξέλιξη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας σε ταμείο διάσωσης τραπεζών θα είχε δύο θετικά αποτελέσματα. Αφενός θα κάλυπτε επαρκώς τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών που θα αντιμετώπιζαν πρόβλημα (όπως η ισπανική Bankia), αφετέρου θα λειτουργούσε ως Πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων, καθώς η διαβεβαίωση για διάσωση προβληματικών τραπεζών θα λειτουργούσε και ως εχέγγυο για τις αποταμιεύσεις των καταθετών.

Η πρόταση αυτή αποτελεί συνέχεια ενός τεχνικού κειμένου που κατέθεσε πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (Centre for European Policy Studies) των Βρυξελλών και το οποίο ουσιαστικά υποστήριζε πως για τη διασφάλιση της συστημικής ευστάθειας του τραπεζικού συστήματος της ΕΕ (όχι μόνον της Ευρωζώνης) αρκεί η εγγύηση των καταθέσεων των 54 μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τραπεζών, οι οποίες έχουν σήμερα ενεργητικό κοντά στα 30 τρισ. ευρώ.

Αναλυτές εκτιμούν πως ως μηχανισμός διάσωσης τραπεζών ο ESM θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί στην περίπτωση της ισπανικής Bankia, όπου η Ισπανία αναζητά 19 δισ. ευρώ για τη διάσωση της. Όμως, για να μετεξελιχθεί ο ESM σε μηχανισμό διάσωσης τραπεζών θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να διαπιστώνει εγκαίρως και με ακρίβεια τις κεφαλαιακές ανάγκες των ιδρυμάτων που θα ενισχύει κάτι που σήμερα είναι δύσκολο και απαιτεί χρόνο (στην ελληνική περίπτωση η BlackRock και η Τράπεζα της Ελλάδος χρειάσθηκαν έξι μήνες για να καταλήξουν στις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών).

Καθώς λοιπόν τα κεφάλαια που θα χρησιμοποιεί ο ESM θα είναι χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων είναι ανάγκη να υπάρχει απόλυτη ακρίβεια στον προσδιορισμό των χρημάτων που θα διατίθενται στις τράπεζες, αλλά και στο χρονοδιάγραμμα επιστροφής τους στον ESM, κάτι που ενδεχομένως θα μπορούσε να εμπλέξει στη διαδικασία την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (European Banking Authority).

Πάντως, όπως παραδέχονται αξιωματούχοι του Ευρωσυστήματος, οι όποιες αποφάσεις για την εμπλοκή του ESM στην ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών δεν μπορούν να ληφθούν άμεσα, καθώς ακόμη, εκκρεμεί η κύρωσή της Συνθήκης για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας από κράτη μέλη (π.χ. Κύπρος), η οποία θα επιτρέψει στον Μηχανισμό να λειτουργεί κανονικά από τον επόμενο μήνα (Ιούλιο 2012).

Ελάχιστες είναι και οι πιθανότητες στην συνεδρίαση της 28ης Ιουνίου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κορυφής να καταλήξει σε μια συμφωνία για ενιαίο τραπεζικό σύστημα στην ΕΕ που θα περιλαμβάνει ένα κοινό ταμείο εκκαθάρισης και ανακεφαλαιοποίησης, ένα ταμείο κοινής ασφάλισης καταθέσεων, κεντρική εποπτεία και ενιαία Αρχή για τις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ