Οδηγός επιβίωσης

Μόλις γυρίσατε στο σπίτι από το μαιευτήριο. Πονάτε, νυστάζετε, τα έχετε χαμένα. Ψυχραιμία. Εδώ σας έχουμε τον πιο SOS οδηγό επιβίωσης. Όχι για το μωρό -αυτά θα σας τα πει ο γιατρός. Ούτε για τον μπαμπά -αυτά θα τα βρείτε στην πορεία. Βασικά, γι’ αυτόν που τα έχει παίξει περισσότερο. Για εσάς.

Κεφάλαιο πρώτο: Ο ύπνος

Ο ύπνος δεν θρέφει μόνο τα παιδιά, αλλά και τις μαμάδες. Κι αν βαρέθηκες όσο ήσουν έγκυος να ακούς την κλασική συμβουλή «κοιμήσου τώρα που μπορείς γιατί μετά θα πήξεις», τώρα ήρθε η ώρα να καταλάβεις τι εννοούσαν. Το πιθανότερο είναι ότι τις νύχτες που πέρασες στο μαιευτήριο κοιμήθηκες από καθόλου έως ελάχιστα. Σημείωσε τώρα ότι αυτή η αϋπνία ήρθε να προστεθεί στην ταλαιπωρία του τοκετού, που μπορεί να έχει διαρκέσει και ώρες πολλές. Βάλε και τη γενικότερη εκτεταμένη αϋπνία των τελευταίων εβδομάδων (καμιά στάση δεν σε βολεύει για πάνω από δέκα λεπτά συνεχόμενα) κι έχεις την εικόνα του τέλειου ράκους.Τις πρώτες μέρες, λοιπόν, του νεογέννητου και ίσως για πολλές ακόμα, αναλόγως τα κέφια του, θα ζητάει γάλα κάθε τρεις ώρες. Μετά από κάθε γεύμα θα πρέπει να ρευτεί και μετά θα πρέπει και να το αλλάξεις. Και όλα αυτά –που διαρκούν συνολικά καμιά ώρα στο νερό– θα γίνονται ανεξαρτήτως αν έξω είναι μέρα ή νύχτα. Οι παλιές μαμάδες που θέλουν να μας δείξουν πόσο εύκολα είναι όλα, αλλά και οι άσχετοι που δεν έχουν ζήσει ποτέ με παιδί στο ίδιο σπίτι για περισσότερο από μισή ώρα έχουν την απάντηση εύκολη. «Κοιμήσου όταν κοιμάται το παιδί». Και είναι πράγματι μια ιδανική λύση, ιδίως αν λειτουργείς με τηλεχειριστήριο. Επειδή όμως οι περισσότερες δεν έχουμε αυτή την ικανότητα, τα βρίσκουμε σκούρα. Η λύση λέγεται οικονομία δυνάμεων. Ακόμα δηλαδή και να μην κοιμάσαι τις ώρες που κοιμάται το μωρό, μην αρχίσεις να πλένεις, να σιδερώνεις και να φροντίζεις διάφορα άλλα. Προσπάθησε να έχεις τελειώσει με κάποιες εκκρεμότητες πριν γεννήσεις ή, αν δεν είναι επείγουσες, άσ’ τες για τους επόμενους μήνες. Ξεκουράσου, ξάπλωσε, χαλάρωσε, μέτρα προβατάκια και προσπάθησε να κοιμηθείς ακόμα και στις περιπτώσεις όπου ξέρεις ότι ο Μορφέας δεν θα σε επισκεφτεί άμεσα. Μη φορτώνεις οργανισμό και ψυχισμό με επιπλέον ευθύνες και υλικό, είσαι ήδη σε οριακή κατάσταση. Όσο για τον ύπνο που σου λείπει, προσπάθησε να κερδίσεις έστω και δύο ωρίτσες το πρωί. Καμιά φορά ξεκουραζόμαστε περισσότερο με μια μικρή τζούρα ύπνου σε ησυχία και ηρεμία, παρά με μια νύχτα με άγχος και ξυπνήματα. Δώσε το μωρό σε κάποιον κοντινό σου, κλείσε τα παντζούρια και χώσου κάτω από το πάπλωμα.

Και επειδή η ώρα που επιλέγει ο καλός ύπνος να έρθει να μας πάρει παραμένει ένα άλυτο μυστήριο, οι αναστολές και οι ντροπές εδώ δεν χωράνε. Νυστάζεις την ώρα που όλοι οι συγγενείς έχουν φορέσει τα καλά τους, έχουν φορτωθεί τα πακεταρισμένα ζιπουνάκια κι έχουν έρθει για επίσκεψη; Φίλησέ τους σταυρωτά, άσε τη γιαγιά ή τον μπαμπά να τους αναλάβει και πέσε για ύπνο. Κλείνουν τα μάτια σου την ώρα που ο αγαπημένος σου έχει μόλις ετοιμάσει ένα υπέροχο δείπνο για να σε ξεκουράσει; Άσ’ τον να το απολαύσει μόνος του και κοιμήσου. Βλέπεις αστράκια ενώ έπεισες την κολλητή σου να βγείτε για καφέ και τη μαμά σου να κρατήσει το παιδί; Βάλ’ τες να πιούνε καφέ μαζί στο σαλόνι και τρέξε στην κρεβατοκάμαρα. Όλοι δικαιολογούν μια λεχώνα και μάλιστα είναι η μοναδική περίοδος που μπορείς να κοιμάσαι όπου και όποτε θέλεις χωρίς παρεξήγηση.

Κεφάλαιο δεύτερο: Ο καταμερισμός των ευθυνών

Είναι πιθανόν να είσαι από τις γυναίκες που θεωρούν ότι μπορούν να καταφέρουν τα πάντα, ότι δεν μασάνε πουθενά. Ίσως μάλιστα να μπορείς πράγματι να το κάνεις και από εμάς εύγε. Το ζητούμενο όμως σε αυτή τη φάση είναι ακριβώς το αντίθετο. Δεν χρειάζεται να αποδείξεις ότι είσαι παντοδύναμη, ότι δεν έχεις ανάγκη κανέναν και ότι όλα τα κάνεις καλύτερα από τους υπολοίπους. Το μωρό θα είναι μια χαρά και χωρίς το μαγικό σου χεράκι. Δεν πειράζει αν η γιαγιά του το κάνει μπάνιο κάπως διαφορετικά ή αν ο μπαμπάς του δεν το κάνει πάντα να ρευτεί όσο πρέπει. Τουλάχιστον έτσι θα κερδίζεις λίγο χρόνο ξεκούρασης. Αν, από την άλλη, τα πάρεις όλα πάνω σου, κινδυνεύεις, εκτός του να γίνεις ένα κινούμενο ράκος, να πέσεις και σε σοβαρή παγίδα. Να πείσεις τους γύρω σου ότι δεν έχεις καμιά ανάγκη. Και επειδή οι μπαμπάδες δεν στεναχωριούνται και πολύ όταν τους απαλλάσσεις από τις υποχρεώσεις, κανείς δεν θα επιμείνει να σε βοηθήσει. Μια καλή πατέντα για να εξασφαλίσεις βοήθεια εύκολα είναι αυτή που προτείνουν συχνά οι παλιές καραβάνες της μητρότητας: Κάνε τον μπαμπά, τη γιαγιά ή τη φίλη επίτιμο συνεργάτη και δώσ’ τους ένα ρόλο. Ζήτησε, για παράδειγμα, να κάνετε κάθε βράδυ το μωρό μπάνιο οι δυο σας με τον μπαμπά του και αυτό πλάσαρέ το ως καθημερινή ιεροτελεστία. Θα του αρέσει, θα σε ξεκουράσει και θα βγει κερδισμένο και το μωρό σας.

Ο καταμερισμός των ευθυνών συνεπάγεται άμεσα και τον καταμερισμό του ύπνου, όμως και αυτό δεν πρέπει να το αμελούμε. Όσο κι αν ο ενθουσιασμός όλων για το νέο μέλος της οικογένειας δεν μαζεύεται με τίποτα, προσπάθησε να οργανώσεις το χρόνο ώστε να θαυμάζετε εναλλάξ το μωράκι σας. Με λίγα λόγια, δεν ωφελεί τις τρεις ώρες που θα έρθει η εθελόντρια μαμά να σε βοηθήσει να κάθεστε πάνω από το μισοκοιμισμένο βρέφος και να αναλύετε τις ομοιότητές του με το υπόλοιπο σόι. Εκμεταλλεύσου εποικοδομητικά την προσφορά της νέας γιαγιάς και πέσε να κοιμηθείς όσο θα κρατάει το παιδί ή ζήτησέ της να αναλάβει να σιδερώσει τα παιδικά ρουχαλάκια που έχουν στεγνώσει από προχθές.

Αν υπάρχει γυναίκα που καθαρίζει το σπίτι, εξήγησέ της τις όποιες παραξενιές σου σχετικά με τα ρούχα ή με το δωμάτιο του μωρού και άσ’ τη να τα αναλάβει αυτή. Μην υποτιμάς τις ικανότητές της και μην τρέχεις από πίσω της με αντισηπτικά για να ξαναπερνάς ό,τι έχει αγγίξει. Αν ο αγαπημένος σου προσφέρεται να αναλάβει το σούπερ μάρκετ, μην τον αποθαρρύνεις επειδή συνηθίζει να αγοράζει άχρηστα πράγματα και να ξεχνάει τα χρήσιμα. Ευκαιρία να γίνει καλύτερος και να αποκτήσει μια ακόμη ευθύνη από εδώ και πέρα. Κι αν μείνεις με τρία πακέτα ρύζι μπαζμάτι επιπλέον ενώ η ζάχαρη έχει τελειώσει εδώ και δυο μήνες, μικρό το κακό.

Κεφάλαιο τρίτο: Η άγνοια

Είτε πιστεύεις ακράδαντα ότι τα ξέρεις όλα για το νέο μέλος και τη μητρότητα είτε είσαι από αυτές που παραδέχονται ότι δεν έχουν ιδέα, η αλήθεια είναι ότι τα δύσκολα είναι μπροστά σου. Και όσες ιστορίες κι αν έχεις ακούσει, όσα βιβλία και άρθρα κι αν έχεις διαβάσει, σου έχουν δώσει απλώς μια μικρή ιδέα περί του τι εστί βερίκοκο. Για κάποιον περίεργο λόγο μόλις γεννήσει μια γυναίκα όλοι θεωρούν ότι έχει το πιο καθαρό μυαλό στον κόσμο και ότι μπορεί να καταγράψει τέλεια ό,τι της λένε. Κάπως έτσι η μαία στο μαιευτήριο θα σου εξηγήσει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα πώς θα κάνεις μπάνιο το μωρό, θα το αλλάζεις, θα καθαρίζεις τον αφαλό, θα θηλάζεις, θα το κοιμίζεις κ.λπ. Κι όταν έρθει η ώρα να αγοράσεις το καρότσι, το παρκοκρέβατο ή άλλα περίπλοκα αξεσουάρ, η πωλήτρια θα σου κάνει μια μίνι επίδειξη και σε δέκα λέξεις θα σου αποδείξει πόσο εύκολα ανοίγουν, κλείνουν και μεταφέρονται. Κι όταν έρθει για πρώτη φορά ο παιδίατρος στο σπίτι, θα σου αφιερώσει μισή ώρα πυροβολώντας σε με πληροφορίες, συμβουλές και μυστικά, πρόθυμος να σου λύσει όλες τις απορίες που ακόμα δεν σου έχουν προκύψει. Κι εσύ απ’ όλα αυτά τα «ταχύρρυθμα σεμινάρια» είναι ζήτημα αν θα έχεις κατανοήσει πλήρως ένα 20%. Αλλά φυσικά αυτό θα το καταλάβεις την πιο ακατάλληλη στιγμή. Όταν θα έχεις φορτώσει το μωρό στον ώμο μαζί με την τσάντα με τα διάφορα συμπράγκαλα και θα πρέπει να ανοίξεις το καρότσι αφού το βγάλεις από το πορτμπαγκάζ σε τρεις κινήσεις και χωρίς να σου πέσει ούτε ένα μωρομάντιλο. Ή όταν στις 4 τα χαράματα, άυπνη και γεμάτη ξεραμένα γάλατα, θα θυμηθείς ότι δεν ρώτησες τον παιδίατρο να σου προσδιορίσει τη διαφορά ανάμεσα στις λεγόμενες «γουλίτσες» και στον κανονικό εμετό, για να καταλάβεις τι στο καλό συμβαίνει στο μωρό σου. Ακόμα και όταν το μικρό σου αποκοιμηθεί για δέκατη φορά στη διάρκεια ενός θηλασμού που σε έχει εξαντλήσει και δεν ξέρεις αν πρέπει ξανά να το ξυπνήσεις, αν έχει φάει όσο πρέπει ή αν τα έχεις κάνει όλα λάθος.

Σε όλα αυτά η λύση είναι μία και απλή: Ρώτα και ξαναρώτα. Και επειδή ο εγκέφαλός σου υπολειτουργεί όλη αυτή την περίοδο, θυμήσου τα πρώτα μαθητικά σου χρόνια και σημείωνε. Έχε μαζί σου πάντα ένα χαρτί, στα δύσκολα χρησιμοποίησε απλώς το κινητό σου, και γράφε ό,τι σου φαίνεται δύσκολο ή ακαταλαβίστικο, ό,τι τέλος πάντων θέλεις να ρωτήσεις. Κι όταν βρίσκεις τον κατάλληλο άνθρωπο για να σου λύσει τις απορίες –είτε αυτός λέγεται πωλητής καροτσιών είτε μαία– βγάζε πάλι το μπλοκάκι και ξανασημείωνε. Ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι μια μαμά με σκονάκι είναι πολύ καλύτερη από μια μαμά με απορίες…

Κεφάλαιο τέταρτο: Οι άλλοι

Από την εποχή ακόμα που κυοφορούσες το μικρό σου θα κατάλαβες καλά την ανεξέλεγκτη ανάγκη που έχουν οι γύρω σου, γνωστοί και άγνωστοι, να σου λένε τη γνώμη τους για τη διατροφή σου, το ζακετάκι που σου λείπει και «θα πουντιάσει το παιδί» ή το σταυροπόδι που κάθεσαι και «θα στραβώσουν τα πόδια του». Όπως είναι επόμενο, αυτή η μανία οξύνεται επικίνδυνα με το που γεννιέται το μωράκι. Φίλοι, συγγενείς, αλλά και απλοί περαστικοί θα έχουν σίγουρα κάτι να σου πουν. Για κάποιο λόγο όλοι πιστεύουν ότι τώρα που τα νεύρα σου είναι τσίτα και η κούραση και το άγχος χτυπάνε κόκκινο, είναι η κατάλληλη εποχή να σε τρελάνουν στις συμβουλές και στις επιπλήξεις. Από τα πιο κλασικά, «το μωρό δεν τρώει αρκετά» ή «δεν παίρνει βάρος», μέχρι και πιο προχωρημένα, του τύπου «δεν κρατάς σωστά το κεφαλάκι του» ή «δεν το έχεις ντύσει αρκετά».

Όλοι πιστεύουν ότι ξέρουν καλύτερα από σένα και δείχνουν λες και νοιάζονται περισσότερο από σένα για το δικό σου το μωρό. Όλοι έχουν άποψη και θέλουν και να την πουν. Για το πώς το κρατάς, πώς το πλένεις, πώς το κοιμίζεις ή γιατί κλαίει, πότε θα κοιμηθεί ή πότε θέλει άλλαγμα. Για να καταλάβει κανείς πόσο διαφορετικές είναι οι απόψεις των γύρω (ή αλλιώς πόσο ο καθένας λέει ό,τι του κατέβει στο κεφάλι), αρκεί να βγει μια βόλτα έξω. Ανεξάρτητα με τον καιρό, τη θερμοκρασία, το μωρό και τα ρούχα που του φοράς, θα βρεθούν κάποιοι που θα σου πουν με δασκαλίστικο ύφος ότι «το μωρό κρυώνει, καλέ, δεν το βλέπεις;» και άλλοι που θα επιμείνουν ότι «το μωράκι έχει σκάσει, ιδρώνει και υποφέρει τόση ώρα». Επίσης, το ίδιο μωρό άλλοι θα το βρίσκουν κανονικό για την ηλικία του, άλλοι γεματούλικο και άλλοι καχεκτικό και όλα αυτά την ίδια μέρα. Όπως ακριβώς και στην εγκυμοσύνη, την ίδια κοιλιά άλλοι την έβρισκαν τεράστια, άλλοι κανονικότατη και άλλοι ανησυχητικά μικρή μέσα στο ίδιο απόγευμα. Με βάση τα παραπάνω, το να ακολουθείς κατά γράμμα τις συμβουλές των άλλων σε οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη σχιζοφρένεια. Και επειδή αυτό είναι κάτι που σίγουρα δεν θέλουμε να σου συμβεί, πρέπει να μάθεις ευγενικά να απαντάς, να τους αγνοείς και αν χρειαστεί να τους κόψεις και τη φόρα και, φυσικά, να ακολουθείς το ένστικτό σου. Καμιά γυναίκα δεν ήξερε πώς να είναι μητέρα πριν της συμβεί και όλες τα έβγαλαν πέρα με επιτυχία. Και το κυριότερο; Κανείς μα κανείς δεν ξέρει το παιδί σου καλύτερα από σένα.

Νύσταξες ενώ έπεισες την κολλητή σου να βγείτε για καφέ και τη μαμά σου να κρατήσει το παιδί; Βάλ’ τες να πιούνε καφέ μαζί στο σαλόνι και τρέξε στην κρεβατοκάμαρα. Όλοι δικαιολογούν μια λεχώνα.

Μια καλή πατέντα για να εξασφαλίσεις βοήθεια είναι αυτή που προτείνουν συχνά οι παλιές καραβάνες της μητρότητας: Κάνε τον μπαμπά ή τη γιαγιά επίτιμο συνεργάτη και δώσ’ τους ένα ρόλο.

kids.in.gr