Όταν η ζέστη μάς λυγίζει

Ποια είναι η πρώτη λέξη που σας έρχεται στο νου, όταν σκέφτεστε το καλοκαίρι; Ζέστη, φυσικά. Κύριο χαρακτηριστικό των θερινών μηνών είναι οι υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν κάνοντας τη ζωή όλων μας δύσκολη έως αφόρητη. Ειδικά σε περιόδους καύσωνα η υγεία μας κινδυνεύει από νοσήματα σχετικά με τη ζέστη όπως η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία.

Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει τη δυνατότητα να διατηρεί σταθερή την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος στους 36,8+/- 0,4 βαθμούς Κελσίου, με τη βοήθεια θερμορρυθμιστικών μηχανισμών που διαθέτει και βρίσκονται στον εγκέφαλο. Αυτό του επιτρέπει να ζει σε περιβάλλοντα με μεγάλες διακυμάνσεις της εξωτερικής θερμοκρασίας.

Σε υψηλές θερμοκρασίες το σώμα αποβάλλει θερμότητα περιορίζοντας τις καύσεις του, με διεύρυνση των μικρών αγγείων, με αύξηση της εφίδρωσης και με επιτάχυνση της αναπνοής. Η αποβολή θερμότητας γίνεται αναλογικά με αγωγή στο 33%, με ακτινοβολία στο 45% και με εξάτμιση στο 22%.

Θερμική εξάντληση

Η παρατεταμένη έκθεση του ανθρώπου σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να οδηγήσει σε θερμική εξάντληση, μια παροδική ανεπάρκεια του καρδιαγγειακού συστήματος σ’ ένα θερμικό stress, με αποτέλεσμα την υπερβολική απώλεια νερού και χλωριούχου νατρίου με τον ιδρώτα.

Συμπτώματα

Στα προειδοποιητικά συμπτώματα θερμικής εξάντλησης περιλαμβάνονται τα εξής:

Έντονη εφίδρωση

Ωχρότητα

Μυϊκές κράμπες

Κόπωση και αδυναμία

Αίσθημα ζάλης

Κεφαλαλγία

Ναυτία ή εμετός

Υπόταση και λιποθυμία

Το δέρμα ενδέχεται να είναι ψυχρό και υγρό. Ο σφυγμός είναι γρήγορος και αδύναμος, ενώ η αναπνοή γρήγορη και βαθιά. Εάν η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, ίσως καταλήξει σε θερμοπληξία. Αναζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια εάν:

Τα συμπτώματα είναι σοβαρά.

Το άτομο πάσχει από καρδιοπάθεια ή υπέρταση.

Διαφορετικά, βοηθήστε τον ασθενή να δροσιστεί και αναζητήστε ιατρική βοήθεια, εάν τα συμπτώματα χειροτερέψουν ή διαρκέσουν περισσότερο από μία ώρα.

Αντιμετώπιση

Μέτρα ελάττωσης της θερμοκρασίας που μπορεί να αποδειχθούν αποτελεσματικά είναι τα εξής:

Λήψη δροσερών μη αλκοολούχων ροφημάτων

Ξεκούραση και ελαφρά ανύψωση των ποδιών

Δροσερό ντους ή μπάνιο

Κλιματιζόμενο περιβάλλον

Ελαφρύς ρουχισμός

Τι είναι η θερμοπληξία

Από θερμοπληξία υποφέρει κάποιος όταν η θερμοκρασία του σώματός του αυξάνεται ανεξέλεγκτα και απότομα, ενώ παράλληλα σταματά να λειτουργεί ο ρυθμιστικός μηχανισμός εφίδρωσης. Η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει δραματικά και μπορεί να υπερβεί τους 41⁰C σε δέκα με δεκαπέντε λεπτά. Εάν η θερμοπληξία δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, ενδέχεται να προκαλέσει μόνιμη αναπηρία ή να αποβεί μοιραία.

Ευπαθείς ομάδες

Στις ομάδες υψηλού κινδύνου ανήκουν:

Τα παιδιά

Aτομα άνω των 65 ετών

Οι πάσχοντες από καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια ή ηπατική ανεπάρκεια

Aτομα με ιστορικό αλκοολισμού

Οι πάσχοντες από διαβήτη

Aτομα που κάνουν χρήση κατασταλτικών φαρμάκων

Παχύσαρκα άτομα

Aτομα που εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους

Αίτια

Παράγοντες κινδύνου που κάνουν το άτομο περισσότερο ευάλωτο στις υψηλές θερμοκρασίες είναι:

Η αδυναμία εγκλιματισμού σε υψηλές θερμοκρασίες

Προϋπάρχουσες ασθένειες που συνοδεύονται από εμπύρετες καταστάσεις

Η αυξημένη υγρασία

Η κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων αλκοόλ

Η συγγενής έλλειψη των υδροποιών αδένων

Η υπερβολική σωματική δραστηριότητα

Η λήψη φαρμάκων που αναστέλλουν τον ιδρώτα

Συμπτώματα

Τα προειδοποιητικά συμπτώματα της θερμοπληξίας ποικίλλουν, αλλά τα πιο συνηθισμένα είναι:

Η υπερβολική θερμοκρασία του σώματος (μεγαλύτερη από 39,5 βαθμούς από το στόμα)

Η διακοπή της εφίδρωσης

Το ερυθρό, θερμό και ξηρό δέρμα

Ο ταχύς, δυνατός σφυγμός

Η σφύζουσα κεφαλαλγία

Η ζάλη

Η ναυτία

Η σύγχυση

Η απώλεια συνείδησης

Αντιμετώπιση

Εάν διαπιστώσετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, τότε η ζωή του πάσχοντα διατρέχει σοβαρό κίνδυνο. Ζητήστε από κάποιον να ειδοποιήσει ιατρό και εσείς προσπαθήστε να ανακουφίσετε τον ασθενή. Συγκεκριμένα:

Οδηγήστέ τον σε σκιερό μέρος.

Ελαττώστε τη θερμοκρασία του με όποιον τρόπο μπορείτε. Βυθίστε τον, για παράδειγμα, σε μια μπανιέρα με κρύο νερό, ρίξτε του κρύο νερό με το λάστιχο ή, εάν τα επίπεδα υγρασίας είναι χαμηλά, τυλίξτε τον με ένα δροσερό βρεγμένο σεντόνι και στη συνέχεια χρησιμοποιείστε έναν ανεμιστήρα.

Ελέγχετε συνεχώς τη θερμοκρασία του σώματός του και συνεχίστε τις προσπάθειες ψύξης μέχρι η θερμοκρασία του σώματός του να πέσει στους 38 βαθμούς.

Μην του δώσετε να πιει αλκοόλ.

Μερικές φορές οι μύες του πάσχοντα μπορεί να συσπώνται ανεξέλεγκτα ως αποτέλεσμα της θερμοπληξίας. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, προστατέψτε τον από πιθανό αυτοτραυματισμό, χωρίς ωστόσο να τοποθετήσετε κάτι στο στόμα του και να του δώσετε υγρά. Σε περίπτωση εμετού σιγουρευτείτε ότι η αεροφόρος οδός παραμένει ανοιχτή γυρίζοντας τον ασθενή στο πλάι.

Χρήσιμες συμβουλές

Προλαμβάνειν ή θεραπεύειν έλεγαν πολύ σοφά οι αρχαίοι υμών πρόγονοι. Οι περίοδοι καύσωνα στη χώρα μας είναι κάτι συνηθισμένο πια, με αποτέλεσμα να μην δίνουμε τη δέουσα προσοχή για την προστασία της υγείας μας.

Επειδή όμως η θερμοπληξία είναι μια εξαιρετικά σοβαρή κατάσταση θα πρέπει να τηρείτε πιστά τις εξής αρχές τις ημέρες που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες:

Αποφύγετε την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο από τις 12 το μεσημέρι μέχρι τις 4 το απόγευμα

Αποφύγετε την πολύωρη και κοπιαστική σωματική εργασία ειδικά σε εξωτερικούς χώρους

Καταναλώνετε μικρά και ελαφρά γεύματα αποτελούμενα ως επί το πλείστον από φρούτα και λαχανικά

Κάνετε πολλά και χλιαρά ντους κατά τη διάρκεια της ημέρας

Φοράτε απαραιτήτως γυαλιά ηλίου, καπέλο και ανοιχτόχρωμα ρούχα, όταν εκτίθεστε στον ήλιο

Αποφεύγετε τις άσκοπες μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς όπου επικρατεί συνωστισμός

Συμβουλευθείτε τον θεράποντα ιατρό σας σε περίπτωση που λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, για την τροποποίηση της τις ημέρες του καύσωνα

Ντύνετε τα παιδιά με ελαφρά και ανοιχτόχρωμα ρούχα και δίνετέ τους πολλά υγρά

Φροντίστε ώστε τα ηλικιωμένα άτομα του περιβάλλοντός σας να μένουν σε μέρη όπου υπάρχει κλιματισμός και φροντίστε να είστε σε συνεχή επαφή μαζί τους, ώστε αν παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα, να τα μεταφέρετε στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

health.in.gr