Η ΕΕ προειδοποιεί την Ελλάδα για φυτοφάρμακο που καταστρέφει το όζον

Βρυξέλλες: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έστειλε πρώτη προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα και οκτώ ακόμα κράτη-μέλη επειδή δεν την ενημέρωσαν σχετικά με τα μέτρα που έχουν λάβει για τον περιορισμό της χρήσης του φυτοφαρμάκου μεθυλοβρωμίδιο.

Η νομοθεσία της ΕΕ προβλέπει σταδιακή κατάργηση του φυτοφαρμάκου, διότι καταστρέφει τη στιβάδα του όζοντος που προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία του Ηλίου.

Για ορισμένες, όμως, εφαρμογές – για τις οποίες δεν υπάρχουν ακόμη εναλλακτικές λύσεις – η χρήση του εξακολουθεί να επιτρέπεται υπό αυστηρό έλεγχο. Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για κατεργασίες με τις οποίες εξασφαλίζεται η απουσία επιβλαβών οργανισμών από καλλιεργούμενα φυτά που διατίθενται στο εμπόριο.

Τα κράτη μέλη οφείλουν να αναφέρουν κάθε χρόνο στην Επιτροπή την ακριβή ποσότητα μεθυλοβρωμιδίου που έχουν χρησιμοποιήσει, για ποιους σκοπούς, καθώς και τι είδους μέτρα έλαβαν για να περιορίσουν τη χρήση του. Πρέπει, επίσης, να υποβάλλουν στοιχεία σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτελεστεί όσον αφορά την αξιολόγηση και χρήση εναλλακτικών ουσιών. Το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, είτε δεν υπέβαλαν στοιχεία, είτε τα στοιχεία που υπέβαλαν ήταν ανεπαρκή.

Η επίτροπος Περιβάλλοντος Μαργκότ Βάλστρομ δήλωσε: «Είναι προς το συμφέρον των κρατών μελών να υιοθετήσουν τη χρήση υποκατάστατων του μεθυλοβρωμιδίου στους τομείς της γεωργίας και της μεταποίησης τροφίμων, ώστε να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους μακροπρόθεσμα, όταν θα καταργηθεί η χρήση του μεθυλοβρωμιδίου.

»Το μεθυλοβρωμίδιο έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στη στιβάδα του όζοντος που μας προστατεύει από τις επικίνδυνες ηλιακές ακτινοβολίες και, επομένως, από τον καρκίνο του δέρματος, από ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος, από ζημίες στις καλλιέργειες και σε άλλα φυτά. Πρέπει να σταματήσουμε να το χρησιμοποιούμε το ταχύτερο δυνατόν και, για το λόγο αυτό, χρειάζεται να συνεργαστούμε».

Το μεθυλοβρωμίδιο στο εμπόριο

Το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ -μια από τις επιτυχέστερες περιβαλλοντικές συνθήκες μέχρι σήμερα- και ο κανονισμός της ΕΕ για το όζον, ο οποίος θέτει σε εφαρμογή το πρωτόκολλο, έχουν ως στόχο να μειώσουν και ενδεχομένως να καταργήσουν τη χρήση ουσιών που καταστρέφουν τη στρατοσφαιρική στιβάδα του όζοντος. Τέτοιες ουσίες είναι οι χλωροφθοράνθρακες (CFC), οι υδροχλωροφθοράνθρακες (HCFC), οι αλόβες (halons) και το μεθυλοβρωμίδιο.

Παλαιότερα, σε όλον τον κόσμο, οι γεωργοί χρησιμοποιούσαν ευρύτατα το μεθυλοβρωμίδιο για να σκοτώσουν τους επιβλαβείς οργανισμούς που υπήρχαν στο έδαφος και στις εγκαταστάσεις μεταποίησης τροφίμων. Από το 1995, άρχισε η σταδιακή κατάργηση της χρήσης του, ενώ, από τον επόμενο χρόνο, θα απαγορεύεται η παραγωγή και εισαγωγή του στις ανεπτυγμένες χώρες.

Ωστόσο, τόσο το Πρωτόκολλο, όσο και ο κανονισμός της ΕΕ για το όζον, αναγνωρίζουν τη σημασία του μεθυλοβρωμιδίου στις εμπορικές συναλλαγές, αφενός μεν ώστε να αποφευχθεί η εισαγωγή σε νέο περιβάλλον ξένων επιβλαβών οργανισμών που περιέχονται σε εισαγόμενα φυτά, οπότε τα καλλιεργούμενα φυτά υφίστανται επεξεργασία με μεθυλοβρωμίδιο πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά (υγειονομική απομόνωση), αφετέρου δε ώστε να αποφευχθεί η καταστροφή των καλλιεργούμενων φυτών από επιβλαβείς οργανισμούς πριν από την αποστολή τους (προετοιμασία της αποστολής φορτίου).

Οι διατάξεις

Για την υγειονομική απομόνωση και την προετοιμασία της αποστολής φορτίου ισχύουν οι εξής διατάξεις:

Σύμφωνα με τον κανονισμό για το όζον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκρίνει την ποσότητα μεθυλοβρωμιδίου που επιτρέπεται να διατεθεί στην αγορά για υγειονομική απομόνωση και προετοιμασία της αποστολής φορτίου, αλλά οι σχετικές ποσότητες θα πρέπει να μειώνονται καθώς θα καθίστανται διαθέσιμες εναλλακτικές εφικτές, από τεχνικής και οικονομικής απόψεως, ουσίες.

Η ποσότητα μεθυλοβρωμιδίου που επιτρέπεται να χρησιμοποιείται για υγειονομική απομόνωση και για προετοιμασία της αποστολής φορτίου στα 25 κράτη μέλη περιορίζεται τώρα σε 1000 περίπου τόνους ετησίως. Το μέτρο αυτό είναι αυστηρότερο σε σχέση με τους όρους του πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ, το οποίο επιτρέπει απεριόριστη χρήση του μεθυλοβρωμιδίου για υγειονομική απομόνωση και για προετοιμασία της αποστολής φορτίου.

Τα κράτη μέλη υποχρεούνται, επομένως, να υποβάλλουν κάθε χρόνο στην Επιτροπή εκθέσεις, στις οποίες αναφέρονται οι ποσότητες μεθυλοβρωμιδίου που χρησιμοποίησαν για υγειονομική απομόνωση και προετοιμασία της αποστολής φορτίου, οι ακριβείς σκοποί για τους οποίους χρησιμοποιήθηκαν, καθώς και η πρόοδος που επιτελέστηκε όσον αφορά την αξιολόγηση και τη χρήση εναλλακτικών ουσιών. Οι εκθέσεις για το 2003 έπρεπε να είχαν υποβληθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2004.

Η Ελλάδα δεν υπέβαλε έκθεση για το 2003, ενώ οι εκθέσεις της για το 2002 και το 2001 δεν αναφέρουν τις ποσότητες μεθυλοβρωμιδίου που επέτρεψε να χρησιμοποιηθούν για υγειονομική απομόνωση και τους σκοπούς για τους οποίους χρησιμοποιήθηκε το μεθυλοβρωμίδιο.

health.in.gr