Συρία: Υπό στρατιωτική φύλαξη ομαδικός τάφος της εποχής Άσαντ – Ποινική έρευνα σε εξέλιξη

Η κυβέρνηση στη Συρία διέταξε στρατιώτες να φυλάνε ομαδικό τάφο, ο οποίος δημιουργήθηκε για να αποκρύψει τις φρικαλεότητες εις βάρος των αντιπάλων του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ. Παράλληλα, έδωσε εντολή να ξεκινήσει ποινική έρευνα για τους υπευθύνους.

Αφορμή για όλα αυτά, δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters, το οποίο αποκάλυψε συνωμοσία του έκπτωτου πλέον καθεστώτος στη Συρία, στην προσπάθεια να κρύψουν χιλιάδες πτώματα σε απομακρυσμένη τοποθεσία στην έρημο.

Πρώην αξιωματικός τους στρατού, που γνώριζε την επιχείρηση υπό τον τίτλο «Επιχείρηση Μετακίνηση Γης», αποκάλυψε τι είχε συμβεί.

Πρώην στρατιωτική αποθήκη

Πρόκειται για χώρο στην έρημο Ντουμαΐρ, ανατολικά της Δαμασκού. Χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Άσαντ ως στρατιωτική αποθήκη όπλων. Το 2018, εκκενώθηκε από προσωπικό για να διασφαλιστεί η μυστικότητα μιας πλεκτάνης που περιελάμβανε την αποκάλυψη των πτωμάτων χιλιάδων θυμάτων της δικτατορίας. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν ταφεί σε ομαδικό τάφο στα περίχωρα της Δαμασκού. Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν με φορτηγό στο Ντουμαΐρ, μια ώρα μακριά με το αυτοκίνητο.

Η στρατιωτική αυτή εγκατάσταση επανενεργοποιήθηκε ως στρατώνας και αποθήκη όπλων τον περασμένο Νοέμβριο, από τη μεταβατική κυβέρνηση. Μέχρι τότε και σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, που ήταν σε εξέλιξη η έρευνα του Reuters, η εγκατάσταση ήταν αφύλακτη. Από τον Οκτώβριο, και την ανακάλυψη του ομαδικού τάφου, τοποθετήθηκε στρατιωτικό φυλάκιο και για να εισέλθει κανείς στον χώρο χρειάζεται άδεια του υπουργείου Άμυνας της Συρίας.

Αστυνομική και ποινική έρευνα

Σύμφωνα με αξιωματούχο που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, αλλά και τον επικεφαλής του τοπικού αστυνομικού τμήματος, τον Νοέμβριο, η αστυνομία ξεκίνησε έρευνα για τον τάφο. Το έχει φωτογραφίσει, έχει διεξαγάγει τοπογραφικές έρευνες και έχει πάρει συνεντεύξεις από μάρτυρες. Μεταξύ των μαρτύρων που κατέθεσαν στην αστυνομία είναι και ο Άχμεντ Γκαζάλ, βασική πηγή για την έρευνα του Reuters που αποκάλυψε τον ομαδικό τάφο.

«Τους είπα όλες τις λεπτομέρειες που σας είπα για την επιχείρηση και όσα είδα κατά τη διάρκεια αυτών των ετών», δήλωσε. Ο Γκαζάλ ήταν ο μηχανικός που επισκεύαζε τα φορτηγά που μετέφεραν πτώματα στον ομαδικό τάφο Ντουμάιρ. Επίσης, ο Γκαζάλ επιβεβαίωσε ότι, κατά τη διάρκεια της «Επιχείρησης Μετακίνηση Γης», η στρατιωτική εγκατάσταση φαινόταν κενή. Εκεί βρίσκονταν μόνο οι στρατιώτες που συμμετείχαν ως συνοδεία στα κομβόι των φορτηγών που μετέφεραν τα πτώματα.

Το υπουργείο Πληροφοριών της Συρίας δεν απάντησε σε αιτήματα για σχόλια σχετικά με την επανενεργοποίηση της βάσης ή την έρευνα για τον ομαδικό τάφο.

Ωστόσο, η Εθνική Επιτροπή Αγνοουμένων, η οποία συστάθηκε μετά την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ, επιβεβαίωσε τις πληροφορίες. Η επιτροπή δημιουργήθηκε για να διερευνήσει την τύχη δεκάδων χιλιάδων Σύριων που εξαφανίστηκαν στα χρόνια της διακυβέρνησης Άσαντ. Δήλωσε στο Reuters ότι συμμετέχει στη διαδικασία εκπαίδευσης προσωπικού και δημιουργίας εργαστηρίων προκειμένου να ανταποκριθεί στα διεθνή πρότυπα για τις εκταφές από ομαδικούς τάφους. Επίσης, είπε ότι οι εκταφές σε πολλούς ομαδικούς τάφους της εποχής Άσαντ στη Συρία, έχουν προγραμματιστεί για το 2027. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνεται και ο χώρος της στρατιωτικής βάσης στο Νουμαΐρ.

Η έρευνα της εισαγγελίας

Σύμφωνα με το Reuters, η αστυνομία έχει ήδη παραπέμψει την έκθεσή της για το Ντουμαΐρ στον εισαγγελέα της περιοχής Άντρα, Ζαμάν αλ-Αμπντούλα. Ο δικαστής αλ-Αμπντούλα δήλωσε στο Reuters ότι οι πληροφορίες σχετικά με τους υπόπτους που εμπλέκονται στην επιχείρηση Ντουμαΐρ, τόσο εντός όσο και εκτός Συρίας, διασταυρώνονται με έγγραφα που ελήφθησαν από τα τμήματα ασφαλείας μετά την πτώση του Μπασάρ Αλ-Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024. Ωστόσο, δεν έδωσε περισσότερες πληροφορίες, ούτε για την ταυτότητα ούτε για τις ιδιότητές τους, επικαλούμενος την τρέχουσα έρευνα.

Ωστόσο, από την έρευνα του Reuters σχετικά με τον ομαδικό τάφο έχουν έρθει στο φως κάποιες πληροφορίας. Από την εξέταση μαρτυριών από πολιτικές και στρατιωτικές πηγές, την «Επιχείρηση Μετακίνηση Γης» χειριζόταν ένας επικεφαλής: ο συνταγματάρχης Μάζεν Ισμαντέρ. Ο ίδιος, παρά το γεγονός ότι το Reuters προσπάθησε να επικοινωνήσει μαζί του, αρνήθηκε να σχολιάσει το ρεπορτάζ ή την έρευνα για τον μαζικό τάφο.

Η συνωμοσία του 2018

Όταν εκκολάφθηκε η συνωμοσία μετακίνησης των πτωμάτων στο Ντουμαΐρ, ήταν το 2018. Τότε ο Μπασάρ Αλ-Άσαντ βρισκόταν στα πρόθυρα της νίκης στον εμφύλιο πόλεμο. Ήλπιζε ότι θα μπορούσε να ανακτήσει τη νομιμότητά του στη διεθνή κοινότητα μετά από χρόνια κυρώσεων και καταγγελιών για βαρβαρότητες. Ο Σύρος πρόεδρος είχε κατηγορηθεί για κράτηση και δολοφονία χιλιάδων Σύρων. Επίσης, υπήρχαν αναφορές από ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα για την ύπαρξη ομαδικού τάφου στην πόλη Κουτάιφα, έξω από τη Δαμασκό.

Τότε δόθηκε η εντολή από το προεδρικό μέγαρο. Να γίνει εκσκαφή στην Κουτάιφα και να κρυφτούν τα πτώματα στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην έρημο Ντουμαΐρ.

Σύμφωνα με την έρευνα του Reuters, ο Ισμαντέρ επέβλεπε για τέσσερις νύχτες την εβδομάδα, επί δύο χρόνια, από το 2019 έως το 2021, την «Επιχείρηση Μετακίνηση Γης». Φορτηγά μετέφεραν πτώματα και χώμα από τον ομαδικό τάφο της Κουτάιφα στις εγκαταλελειμμένες στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην έρημο. Εκεί, οι τάφροι γέμισαν με πτώματα.

Το πρακτορείο Reuters, κατά την έρευνα που αποκάλυψε τη συνωμοσία, μίλησε με 13 άτομα που γνώριζαν άμεσα τη διετή επιχείρηση. Επίσης, ανέλυσε περισσότερες από 500 δορυφορικές εικόνες και των δύο ομαδικών τάφων. Με την καθοδήγηση εγκληματολόγων γεωλόγων, το Reuters χρησιμοποίησε αεροφωτογραφίες με drone για να δημιουργήσει σύνθετες εικόνες υψηλής ανάλυσης που βοήθησαν στην επιβεβαίωση της μεταφοράς των πτωμάτων, δείχνοντας τις αλλαγές χρώματος στο ανασκαμμένο έδαφος γύρω από τις ταφικές τάφρους του Ντουμαΐρ.

• Πηγή: Reuters