Όταν οι Ναζί έκλεβαν τις καμπάνες από τις εκκλησίες για να φτιάξουν όπλα – Η κατάθεση της Άννα Φρανκ

Το καλοκαίρι του 1943, η Άννα Φρανκ πήρε την πένα της, άνοιξε το ημερολόγιο της και μοιράστηκε μια διαπίστωση, ενόσω βρισκόταν στην απομόνωση για να γλυτώσει από τους αιμοβόρους Ναζί: η αίσθηση του χρόνου είχε χαθεί από προσώπου γης, καθώς οι καμπάνες στην Westertoren, η μεγαλύτερη προτεσταντική εκκλησία στον κόσμο, η οποία βρισκόταν ακριβώς δίπλα στο δικό της κρησφύγετο κοντά σε ένα κανάλι του Άμστερνταμ, είχαν σταματήσει να χτυπούν.

«Εδώ και μια εβδομάδα, είμαστε όλοι λίγο μπερδεμένοι με την ώρα, από τότε που η αγαπημένη και πολύτιμη καμπάνα του Westertoren φαίνεται να έχει μεταφερθεί για να χρησιμοποιηθεί σε εργοστάσιο», έγραψε στις 10 Αυγούστου, «και δεν ξέρουμε ακριβώς τι ώρα είναι, ούτε μέρα ούτε νύχτα».

Η νεαρή είχε μάθει ότι οι ναζιστές κατακτητές στην Ολλανδία έκλεβαν τις καμπάνες των εκκλησιών σε όλη τη χώρα, για να τις λιώσουν και να φτιάξουν όπλα και πυρομαχικά, ωστόσο, όπως έγραψε στο ημερολόγιο της «ήλπιζε να εφευρεθεί κάτι που θα μοιάζει με ρολόι» για να εγκατασταθεί στην γειτονιά.

Α, Β, Γ, Δ

Όπως αναφέρει η δημοσιογράφος Nina Siegal σε άρθρο της στους New York Times, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Γερμανία κατάσχεσε περίπου 150.000 καμπάνες εκκλησιών από όλη την Ευρώπη, ώστε να μπορέσει να εξάγει τα μέταλλα, κυρίως χαλκό και κασσίτερο.

Η συντριπτική πλειοψηφία των καμπανών, δεν επιστράφηκαν ποτέ στις εκκλησίες. Πολλές άλλες καταστράφηκαν κατά τη διαδικασία αφαίρεσης, λιώθηκαν και μετατράπηκαν σε πολεμικό υλικό, ενώ χιλιάδες κατέληξαν στα λεγόμενα «Glockenfriedhöfe» – σημεία συλλογής ή «νεκροταφεία καμπανών», με το μεγαλύτερο από αυτά να βρίσκεται στο Αμβούργο.

Σύμφωνα με το National Bell Festival, οι Ναζί ταξινομούσαν τις καμπάνες σε τέσσερις ομάδες, από Α έως Δ, με βάση την ιστορική ή πολιτιστική τους αξία.

Οι καμπάνες «Α» είχαν κατασκευαστεί τα προηγούμενα ενενήντα χρόνια και, ως εκ τούτου, θεωρούνταν γενικά χωρίς αξία. Αυτές ήταν οι πρώτες που καταστράφηκαν. Ομοίως, οι καμπάνες «Β» και στη συνέχεια οι καμπάνες «Γ» στάλθηκαν για τήξη.

Οι καμπάνες «Δ», ή εκείνες που είχαν χυτευθεί πριν από το 1740, αντιμετωπίστηκαν περισσότερο ως έργα τέχνης παρά ως εμπορεύματα και διατηρήθηκαν.

Ο ρυθμός της ζωής

Η καταστροφή των εκκλησιαστικών καμπανών, που θεωρήθηκε έγκλημα πολέμου κατά τη διάρκεια της Δίκης της Νυρεμβέργης το 1945 και ιεροσυλία από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, είναι μια λιγότερο γνωστή πτυχή των λεηλασιών των Ναζί.

Φυσικά, αυτή η πράξη, ήταν χτύπημα κάτω από την μέση για τους ανθρώπους των κωμοπόλεων και κατά μία έννοια, θα μπορούσε να θεωρηθεί ψυχολογικός πόλεμος.

«[Οι καμπάνες] σηματοδοτούν τον ρυθμό της καθημερινότητας των ανθρώπων, τους ρυθμούς της ζωής τους», δήλωσε στους New York Times η Kirrily Freeman, καθηγήτρια ιστορίας στο Πανεπιστήμιο St. Mary’s της Νέας Σκωτίας, η οποία έχει γράψει εκτενώς για τη στρατιωτική χρήση των μετάλλων, συμπεριλαμβανομένων των καμπάνων, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. «Είναι κάτι που συγκεντρώνει τους ανθρώπους για σημαντικά γεγονότα της ζωής, γάμους, βαπτίσεις, κηδείες».

Οι καμπάνες των εκκλησιών στις ευρωπαϊκές χώρες είχαν «προσωπική, οικογενειακή, κοινοτική και ίσως ακόμη και ψυχολογική σημασία» για ένα μεγάλο μέρος των πιστών, πρόσθεσε η Freeman.

Η μουσική απώλεια, σύμφωνα με την ιστορικό Carla Shapreau, ανώτερη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ και ιδρύτρια του Lost Music Project, άφησε «ένα ηχητικό κενό στο ευρωπαϊκό τοπίο».

*Με πληροφορίες από: New York Times | National Bell Festival | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Ο Friedrich Christiansen (τρίτος από αριστερά) φτάνει στη Χάγη, στην οδό Lange Poten κοντά στην πλατεία Plein, συνοδευόμενος από έναν αριθμό υψηλόβαθμων Γερμανών αξιωματικών. Στο βάθος, θεατές και φωτογράφοι. Ο Αδόλφος Χίτλερ διόρισε τον Christiansen ως Ανώτατο Διοικητή των Ναζιστικών Γερμανικών Ένοπλων Δυνάμεων στις Κάτω Χώρες. Παρέμεινε στη θέση αυτή για όλη τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου | Wikimedia Commons