Μαύρα μεσάνυχτα έχουν οι επτά στους δέκα εργαζόμενους στην Ελλάδα για την ευρωπαϊκή οδηγία περί μισθολογικής διαφάνειας, που υποχρεώνει τους εργοδότες να παρέχουν σαφείς πληροφορίες για το ύψος των μισθών – τόσο πριν την πρόσληψη όσο και κατά τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης.

Όσο για τις επιχειρήσεις, σχεδόν οκτώ στις δέκα είτε (κάνουν πως) αγνοούν την ύπαρξη της οδηγίας, είτε απλώς τρενάρουν τις διαδικασίες για την εφαρμογή της, μολονότι ο χρόνος μετράει αντίστροφα.

Τα παραπάνω προκύπτουν από δημοσκόπηση της  πλατφόρμας kariera.gr στο Linkedin Polls, και είναι ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατεί στους ελληνικούς χώρους εργασίας. Είμαστε πρωτοπόροι σε μέτρα που γυρίζουν το εργασιακό δίκαιο ενάμιση αιώνα πίσω,  όπως το περιβόητο 13ωρο, αλλά τελευταίοι και καταϊδρωμένοι στην εφαρμογή ρυθμίσεων που ευνοούν τους εργαζόμενους. Χαρακτηριστική είναι η εξαιρετικά χαμηλή κάλυψη των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις, κάτι που επιχειρεί να θεραπεύσει, έστω με κενά και καθυστερήσεις, η Κοινωνική Συμφωνία.

Διαφάνεια στις αγγελίες εργασίας

Η ευρωπαϊκή οδηγία για τη μισθολογική διαφάνεια έχει ψηφιστεί από το 2023 και ως τον Ιούνιο του 2026 η Ελλάδα οφείλει να την έχει ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο. Μεταξύ άλλων ορίζονται κριτήρια για την ισότητα των αμοιβών μεταξύ των φύλων, αλλά και γενικά για το δικαίωμα της ίσης αμοιβής, για όμοια εργασία ή εργασία της αυτής αξίας

Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι εργοδότες θα υποχρεούνται να ενημερώνουν τα άτομα που αναζητούν εργασία σχετικά με τον αρχικό μισθό ή το μισθολογικό εύρος των θέσεων που προκηρύσσονται, είτε στην προκήρυξη της κενής θέσης (π.χ. στις αγγελίες εύρεσης εργασίας) είτε πριν από τη συνέντευξη.

Επίσης δεν θα επιτρέπεται στους εργοδότες να ρωτούν τους υποψήφιους σχετικό με το μισθολογικό ιστορικό τους.

Πληφορορίες για τα μέσα επίπεδα αμοιβής

Οι εργαζόμενοι, αφού αναλάβουν τη θέση, θα έχουν το δικαίωμα να ζητούν από τους εργοδότες τους πληροφορίες σχετικά με:

  • τα μέσα επίπεδα αμοιβής, κατανεμημένα ανά φύλο, για κατηγορίες εργαζομένων που εκτελούν όμοια εργασία ή εργασία της αυτής αξίας
  • τα κριτήρια βάσει των οποίων καθορίζονται η αμοιβή και η επαγγελματική εξέλιξη, τα οποία πρέπει να είναι αντικειμενικά και ουδέτερα ως προς το φύλο

Υποχρέωση υποβολής στοιχείων

Οι εταιρείες με περισσότερους από 250 εργαζόμενους θα πρέπει να υποβάλλουν ετησίως στην αρμόδια εθνική αρχή στοιχεία σχετικά με το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων στον οργανισμό τους.

Εάν, βάσει των υποβληθέντων στοιχείων, διαπιστωθεί μισθολογικό χάσμα άνω του 5% που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από αντικειμενικά, ουδέτερα ως προς το φύλο κριτήρια, οι εταιρείες θα καλούνται να αναλάβουν δράση με τη μορφή κοινής αξιολόγησης των αμοιβών διενεργούμενης σε συνεργασία με τους εκπροσώπους των εργαζομένων.

Οι μικρότεροι οργανισμοί υποχρεούνται να υποβάλλουν στοιχεία ανά τριετία. Προς το παρόν οι οργανισμοί με λιγότερους από 100 εργαζομένους δεν θα έχουν καμία υποχρέωση υποβολής στοιχείων.

Σημείο τριβής

H εξαίρεση των επιχειρήσεων κάτω των 100 ατόμων από την υποχρέωση να υποβάλλουν εκθέσεις για την ισότητα των αμοιβών και η χαλάρωση των κανόνων διαφάνειας για τις επιχειρήσεις από 100 ως 249 εργαζόμενους, αποτέλεσε σοβαρό σημείο τριβής μεταξύ των εργοδοτικών ενώσεων και των ευρωπαϊκών συνδικάτων. Οι μεν επιχειρήσεις πίεζαν και εξακολουθούν να πιέζουν για εξαιρέσεις και πιο χαλαρές προθεσμίες, υποστηρίζοντας ότι φορτώνονται με υπερβολικό διοικητικό κόστος. Τα δε σωματεία υποστηρίζουν ότι εξαιρώντας τις μικρότερες επιχειρήσεις , αποκλείουν από τα οφέλη της οδηγίας περίπου 10 εκατομμύρια εργαζόμενες στην ΕΕ, με τις μισθολογικές απώλειες να υπολογίζονται στα 4.8 δισ ετησίως.

Οι συζητήσεις για  τον μισθό δεν πρέπει να είναι ταμπού

Μία καινοτομία που εισάγει η οδηγία για τη μισθολογική διαφάνεια, είναι ότι απαγορεύει τις «ρήτρες εχεμύθειας» για τους μισθούς. Η αντίληψη ότι είναι «ταμπού» να συζητάς για τον μισθό σου με τους συναδέλφους σου ή να ζητάς επισήμως ενημέρωση, μέσω των σωματείων ή των εργασιακών εκπροσώπων ή αυτοπροσώπως,  παύει  να ισχύει  με τη βούλα του νόμου.

Συγκεκριμένα,  η ψηφισμένη οδηγία ορίζει ρητά (άρθρο 7 «δικαίωμα πληροφόρησης) ότι «οι εργαζόμενοι δεν θα πρέπει να εμποδίζονται να γνωστοποιούν τις αμοιβές τους για τους σκοπούς της επιβολής της αρχής της ισότητας της αμοιβής».

Επίσης τα κράτη μέλη, οφείλουν να θεσπίσουν μέτρα «για την απαγόρευση συμβατικών όρων που περιορίζουν τη δυνατότητα των εργαζομένων να αποκαλύπτουν πληροφορίες σχετικά με την αμοιβή τους».

Υπάρχει όμως ένας αστερίσκος: «Οι εργοδότες μπορούν να απαιτούν από τους εργαζομένους που έχουν λάβει πληροφορίες σύμφωνα με το παρόν άρθρο, εκτός από τις πληροφορίες που αφορούν την αμοιβή ή το επίπεδο αμοιβής τους, να μην χρησιμοποιούν τις πληροφορίες αυτές για οποιονδήποτε άλλο σκοπό εκτός από την άσκηση του δικαιώματος ίσης αμοιβής τους».

Πέρα βρέχει στην Ελλάδα

Σύμφωνα τη δημοσκόπηση του kariera.gr στο Linkedin Polls,  το 68% των εργαζομένων στην Ελλάδα  δηλώνουν πως δεν είχαν την παραμικρή πληροφόρηση για τη νέα ευρωπαϊκή οδηγία περί μισθολογικής διαφάνειας. Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη ούτε από την πλευρά των οργανισμών, με το 23% να αναφέρει ότι η εταιρεία στην οποία απασχολείται δεν έχει ακόμα κινητοποιηθεί για τις απαραίτητες προσαρμογές. Μόλις το 9% των συμμετεχόντων δηλώνει ότι ο εργοδότης τους είτε έχει ξεκινήσει συγκεκριμένη προετοιμασία με σχέδια και εργαλεία, είτε βρίσκεται σε ενδιάμεση φάση που χρειάζεται επιπλέον δουλειά.

Μισθολογική ισότητα… αγνοείται

Στο ερώτημα αν οι συνάδελφοί που έχουν τον ίδιο ρόλο λαμβάνουν ίσες απολαβές, το 39% απάντησε ότι υπάρχουν μικρές αποκλίσεις, ενώ το 20% εντοπίζει σημαντικές διαφοροποιήσεις στις αμοιβές ανάλογα με το φύλο. Μόνο το 14% πιστεύει ότι οι συνάδελφοι στην ίδια θέση αμείβονται σχεδόν ισότιμα.

Επισήμως, στην Ελλάδα η μισθολογική ψαλίδα ανδρών-γυναικών στην Ελλάδα αγγίζει το 13,6% (σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Εurostat, τα οποία αναμένεται να επικαιροποιηθούν εκ νέου τον Φεβρουάριο του 2026). Όμως στον ιδιωτικό τομέα, η ψαλίδα μπορεί να ξεπεράσει το 20%, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης. Για τις επιχειρήσεις άνω των 10 ατόμων,  ο μέσος μισθος για τους άντρες (e-EΦΚΑ, μηνιαία στοιχεία απασχόλησης Μαρτίου 2025), ανέρχεται στα 1.419 ευρώ μικτά και για τις γυναίκες στα 1179 ευρώ μικτά, διαφορά 240 ευρώ ή 20,3%. Στις μικρότερες επιχειρήσεις, κάτω των 10 ατόμων, ο μέσος μισθος για τους άντρες είναι μόλις 883 ευρώ μικτά και για τις γυναικες μόλις 776, μια ψαλίδα 107 ευρώ ή 13,8%.

Ταμπού οι συζητήσεις για τον μισθό

Οι συζητήσεις για το ύψος του μισθού εξακολουθούν να είναι ταμπού εντός του εταιρικού περιβάλλοντος. Πάνω από τρεις στους δέκα εργαζόμενους (36%) δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν τις απολαβές των συναδέλφων τους. Επιπλέον, το 30% αναφέρει ότι σπανίως πραγματοποιούνται συζητήσεις για μισθολογικά ζητήματα στον οργανισμό τους. Αντίθετα, μόνο το 20% δηλώνει ότι επικοινωνεί ανοιχτά με τους συναδέλφους του για αυτά τα θέματα.

Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν επίσης ότι η πληροφόρηση για τον μισθό συνήθως παρέχεται στο τελευταίο στάδιο της διαδικασίας πρόσληψης. Το 44% αναφέρει ότι πληροφορήθηκε για την αμοιβή τη στιγμή που έλαβε την οριστική προσφορά εργασίας, ενώ μόλις το 21% έλαβε σχετική ενημέρωση είτε εξ αρχής είτε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αξιολόγησης. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 14% των ερωτηθέντων δεν περίμενε  σχετική πληροφόρηση, αλλά έλαβε την πρωτοβουλία να ρωτήσει ο ίδιος τον εργοδότη.

Ειδήσεις Σήμερα: