Πότε εμφανίστηκαν οι πρώτες ράτσες σκύλου; Μελέτη πηγαίνει πίσω μέχρι την Εποχή του Λίθου

Από τα μπουλντόγκ μέχρι τα λυκόσκυλα και από τα ντόμπερμαν μέχρι τα πομεράνιαν, οι περισσότερες φυλές σκύλου υποτίθεται ότι δημιουργήθηκαν με επιλεκτικές διασταυρώσεις μόλις τους δύο τελευταίους αιώνες, Κι όμως, μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο Science αποκαλύπτει ότι ένα μεγάλο μέρος της ποικιλομορφίας εμφανίστηκε ήδη από την προϊστορία.

Η διεθνής ερευνητική ομάδα συνέκρινε τα κρανία 653 σκύλων και λύκων που έζησαν τα τελευταία 50.000 χρόνια και διαπίστωσε ότι η μορφολογική διαφοροποίηση των σκύλων ξεκίνησε πριν από τουλάχιστον 11.000 χρόνια, όταν τέλειωνε η πιο πρόσφατη Εποχή των Παγετώνων και η επανάσταση της γεωργίας ξεκινούσε στη Μέση Ανατολή.

Τα ευρήματα διαψεύδουν τη διαδεδομένη αντίληψη ότι οι περισσότερες ράτσες σκύλου εμφανίστηκαν στην Ευρώπη τη βικτωριανή εποχή.

«Η μείζων μορφολογική διαφοροποίηση –ιδιαίτερα οι ακραίες διαφορές μεγέθους και σχήματος- πιστεύεται παραδοσιακά ότι συνέβησαν μόνο τους τελευταίους αιώνες, μετά την εμφάνιση των επίσημων φυλών τον 18^ο και 19^ο αιώνα» δήλωσε η Αλουάν Εβάν, βιοαρχαιολόγος του Πανεπιστημίου του Μονπελιέ και συνεπικεφαλής της μελέτης.

«Αντ’ αυτού, η έρευνά μας δείχνει ότι σημαντική κρανιακή διαφοροποίηση είχε ήδη εμφανιστεί στην προϊστορία» είπε.

Παρόλα αυτά, τα αρχαία κρανία που κάλυψε η ανάλυση δεν εμφάνιζαν τα ακραία χαρακτηριστικά ορισμένων σύγχρονων φυλών σκύλου, όπως το επίπεδο ρύγχος των μπουλντόγκ, των παγκ ή των μπουλ τεριέ.

Αλλαγές του κρανίου

Ο σκύλος (Canis lupus familiaris) είναι μια εξημερωμένη μορφή του γκρίζου λύκου (Canis lupus), όμως το πότε και το πού πρωτοεμφανίστηκε παραμένει ένα μυστήριο που δεν λύνει η νέα μελέτη.

Στη διαδικασία της εξημέρωσης, «τα κρανία των σκύλων έγιναν αναλογικά πιο κοντά και πιο πλατιά συγκριτικά με τους λύκους» ανέφερε η Κάρλι Άμιν του Πανεπιστημίου του Έξετερ στην Αγγλία, συνεπικεφαλής της μελέτης.

«Αν και δεν παρατηρήσαμε τις ακραίες μορφολογίες που βλέπουμε στις σύγχρονες φυλές, οι σκύλοι της Μεσολιθικής και της Νεολιθικής περιόδου ήδη παρουσίαζαν περίπου το ήμιση της κρανιακής ποικιλότητας των σύγχρονων σκύλων» είδε.

Στο ίδιο τεύχος του Science δημοσιεύεται και μια δεύτερη μελέτη για τον σκύλο, την οποία συνυπογράφουν ορισμένοι από τους ερευνητές της πρώτης μελέτης. Η ανάλυση εξετάζει τα γονιδιώματα 17 σκύλων που έζησαν τα τελευταία 10.000 χρόνοα στην Ανατολική Ασία και την Κεντρική Ευρασία, σε συνδυασμό με γενετικά δεδομένα για τους προϊστορικούς ανθρώπινους πληθυσμούς αυτών των περιοχών.

Το βασικό εύρημα είναι ότι διαφορετικές ομάδες ανθρώπων συμβίωναν με διαφορετικές φυλές.

Σε κάποιες περιπτώσεις, ανθρώπινοι πληθυσμοί που μετακινούνταν έπαιρναν μαζί τους τα σκυλιά τους. Αυτό φαίνεται ότι συνέβη με τους προϊστορικούς κατοίκους της βορειοανατολικής Σιβηρίας, οι οποίοι εξαπλώθηκαν μαζί με τα αρκτικά σκυλιά, από τα οποία κατάγονται τα σημερινά χάσκι.

Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ενδείξεις ανταλλαγής ή εμπορίου σκύλων με χρήσιμα χαρακτηριστικά, όπως οι αρκτικοί σκύλοι που υιοθετήθηκαν από τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες της ευρασιατικής στέπας και αργότερα από γεωργούς στη νότια Κίνα.

Οι σκύλοι ήταν χρήσιμοι στο κυνήγι και την προστασία των ανθρώπων από μεγάλα αρπακτικά.

«Πέρα όμως από τους χρηστικούς ρόλους τους, οι σκύλοι έχουν βαθιά συμβολική και κοινωνική σημασία ως σύντροφοι, μεσολαβητές και δείκτες ταυτότητας» σχολίασε η Εβάν. «Το αρχαιολογικό αρχείο ανακλά τόσο την πρακτική όσο και τη συμβολική τους διάσταση, δείχνοντας ότι τα σκυλιά ήταν πλήρως ενσωματωμένα στις ανθρώπινες κοινωνίες».

«Στην πορεία χιλιετιών, οι άνθρωποι επέλεγαν σκύλους για μια ποικιλία λειτουργικών ρόλων –το κυνήγι, η προστασία των κοπαδιών, τα έλκηθρα- κάτι που είχε ως αποτέλεσμα σημαντική μορφολογική διαφοροποίηση. Τους τελευταίους αιώνες, προτιμήσεις που αφορούσαν την αισθητική και το κοινωνικό κύρος, σε συνδυασμό με την εμφάνιση των κυνολογικών ομίλων, ενέτεινε και επισημοποίησε αυτές τις διαφορές σε επιμέρους φυλές».