Ο Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν δεν θέλει να μιλήσει για τη δόξα, τις πωλήσεις ή τη δημόσια εικόνα του. Θέλει να μιλήσει για τα πιάνα του — ένα Steinway και ένα Fazioli — και για τον κήπο του. «Η ευτυχία έρχεται μόνο όταν δουλεύεις με τα χέρια», λέει. «Για τον Χάιντεγκερ η σκέψη ήταν χειρωνακτική εργασία· το ίδιο και για τον Πάουλ Τσέλαν η καλή ποίηση. Χωρίς κόπο, δεν υπάρχει ευτυχία, ούτε σκέψη, ούτε δράση».

Ο Χαν, ένας από τους πιο δημοφιλείς στοχαστές της εποχής της υπερσυνδεσιμότητας, τιμήθηκε φέτος με το Βραβείο Πριγκίπισσας της Αστουρίας για την Επικοινωνία και τις Ανθρωπιστικές Σπουδές. Tοποθετεί τον εαυτό του στη συνέχεια στοχαστών όπως οι Φουκώ, Ντεμπόρ και Μπάουμαν, μεταφέροντας τις ιδέες τους στο σήμερα: αυτο-εκμετάλλευση, επιτάχυνση, νεοφιλελευθερισμός, κενό νοήματος.

«Η ευτυχία έρχεται μόνο όταν δουλεύεις με τα χέρια. Για τον Χάιντεγκερ η σκέψη ήταν χειρωνακτική εργασία· το ίδιο και για τον Πάουλ Τσέλαν η καλή ποίηση. Χωρίς κόπο, δεν υπάρχει ευτυχία, ούτε σκέψη, ούτε δράση»

«Σκάνδαλο! Δεν είμαι πλούσιος»

Κατά την παραμονή του στο Πριγκιπάτο των Αστουριών, έδωσε μία και μόνο συνέντευξη — κατόπιν δικού του αιτήματος. Στο ξενοδοχείο Reconquista στο Οβιέδο, ανάμεσα σε δημοσιογράφους και αξιωματούχους, ο Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν εμφανίζεται με λεπτά, σχεδόν εύθραυστα χέρια. Δεν επιτρέπει ηχογράφηση, μεταδίδει η El Pais. Θέλει σημειώσεις στο χέρι. Όταν βλέπει τον δημοσιογράφο να πληκτρολογεί στο κινητό, χαμογελά ειρωνικά: «Έχουμε σχεδόν ξεχάσει πώς γράφουμε με το χέρι».

Ο λόγος της δυσαρέσκειάς του είναι ξεκάθαρος: δεν του άρεσε πώς παρουσιάστηκε από ορισμένα μέσα, μετά την πρώτη συνέντευξη Τύπου της ζωής του στις 21 Οκτωβρίου. «Με εμφάνισαν σαν να είμαι κάποιος που επιδεικνύει πλούτο. Σκάνδαλο! Δεν είμαι πλούσιος», λέει με ένταση. «Δεν γίνεσαι πλούσιος από τη φιλοσοφία. Τα βιβλία μου γίνονται αντικείμενο πειρατείας πανεύκολα. Ο καθένας τα κατεβάζει στο διαδίκτυο. Είναι καταστροφή για τους συγγραφείς και τους εκδότες».

«Ο Έρωτας είναι αυτό που σε σηκώνει, που σε μεταφέρει εκεί που η σκέψη μόνη της δεν μπορεί να πάει. Οδηγεί σε έναν χώρο που ακόμη δεν έχει βιωθεί.»

«Η σκέψη υψώνεται από το φτερό του Έρωτα»

Τα δύο πιάνα του — σημείο «σκανδάλου» για ορισμένα άρθρα — δεν είναι σύμβολα επίδειξης. «Είναι παλιά. Το Steinway είναι περίπου 60 ετών· μικρό, αλλά με υπέροχο ήχο. Και το Fazioli είναι επίσης παλιό. Δεν αξίζουν πολλά. Απλώς δουλεύω με τα χέρια μου, αυτό είναι όλο».

Εξηγεί μάλιστα ότι ίσως παρερμηνεύθηκε η λέξη Flügel. Στα γερμανικά σημαίνει και «φτερό» και «πιάνο με ουρά». «Ο Χάιντεγκερ λέει ότι η σκέψη υψώνεται από το φτερό του Έρωτα. Ο Πλάτωνας επίσης συνδέει τη σκέψη με τον Έρωτα — σε οδηγεί στο Αγαθό και στο Ωραίο», λέει – βλ. Φαίδρος. «Έτσι έχω δύο ζευγάρια φτερά: τα φτερά της σκέψης και τα πιάνα».

«Ο Έρωτας είναι αυτό που σε σηκώνει, που σε μεταφέρει εκεί που η σκέψη μόνη της δεν μπορεί να πάει. Οδηγεί σε έναν χώρο που ακόμη δεν έχει βιωθεί.»

Ο Χαν σκέφτεται «κυκλικά». Επιστρέφει διαρκώς στο ίδιο θέμα: την παρερμηνεία. Όμως, σε κάθε «κύκλο» ξεπηδούν νέες ιδέες. «Τρέφομαι από τον Μπαχ και τον ρομαντισμό του Σούμαν και του Σούμπερτ», λέει.

Πριν από δύο χρόνια, στη Λειψία, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά δημόσια ανάγνωση έργου του, ενώ ένας πιανίστας έπαιζε Σούμαν και Μπαχ. «Ήθελα να ακουστεί η σκέψη ως ήχος. Μετά την ανάγνωση, ο πιανίστας με πλησίασε και μου είπε: ‘Αυτό δεν ήταν ανάγνωση· ήταν λειτουργία’».

«Η σκέψη μου τρέφεται από τη μουσική. Η σκέψη είναι ρυθμός.»


Όταν μιλάει ο Χαν, δεν χτίζει γραμμικά επιχειρήματα. Δεν προχωρά από το Α στο Β και μετά στο Γ. Επιστρέφει στο ίδιο σημείο, ξανά και ξανά, κάθε φορά με νέο βάθος. Η σκέψη του λειτουργεί σπειροειδώς.

Ο δημοσιογράφος τον ρωτά κάτι, ο Χαν απαντά, κάνει μια παρέκκλιση στη μουσική του Μπαχ, γυρίζει στον Χάιντεγκερ, ξαναφέρει τον Έρωτα, μετά τον κήπο. Μετά επιστρέφει πάλι στο αρχικό παράπονο: την παρανόηση. Αλλά κάθε επιστροφή δεν είναι επανάληψη· είναι εμβάθυνση.

Η σπείρα είναι μέρος της μεθόδου του. Δεν μιλά για να προσφέρει πληροφορίες, αλλά για να δείξει πώς σκέφτεται. Η σκέψη του μοιάζει με μουσική σύνθεση: ένα θέμα επανέρχεται, εμπλουτισμένο από παραλλαγές. Όπως ένα μοτίβο στον Μπαχ.

«Η σκέψη μου τρέφεται από τη μουσική. Η σκέψη είναι ρυθμός.»

Στο περιβάλλον της ταχύτητας, όπου όλα πρέπει να είναι σύντομα και κοφτά, ο Χαν επιλέγει το ακριβώς αντίθετο: βραδύτητα, επιστροφή, σιωπή.

Η σπειροειδής σκέψη γίνεται έτσι πράξη αντίστασης απέναντι στην τυραννία της αποτελεσματικότητας.

*Με πληροφορίες από: El Pais English 

Ειδήσεις Σήμερα: