«Τα σοβαρά κράτη δεν αντιδρούν εν θερμώ» σχολίαζαν διπλωμάτες που έχουν γράψει ιστορία στο Υπουργείο Εξωτερικών, για τις δηλώσεις της εκπροσώπου του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρίας Ζαχάροβα.

Η απόπειρα προσάρτησης της Κύπρου στην Ελλάδα

Για την ιστορία, η Ζαχάροβα προκειμένου να απαντήσει στην Υπουργό Εξωτερικών της Φινλανδίας Ελίνα Βάλτονεν η οποία κατήγγειλε τις ενέργειες της Ρωσίας ως παραβίασης καθεμίας από τις δέκα αρχές του Ελσίνκι χρησιμοποίησε μεταξύ άλλων παραδειγμάτων και το Κυπριακό, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Αρχή Ι. Κυρίαρχη ισότητα, σεβασμός των δικαιωμάτων που απορρέουν από την κυριαρχία: 1974: Παρέμβαση της χούντας στην Ελλάδα στην εθνοτική σύγκρουση στην Κύπρο, απόπειρα προσάρτησης του νησιού στην Ελλάδα».

Η απάντηση της Αθήνας στη Ζαχάροβα

Η Αθήνα απάντησε με διπλωματικές πηγές σημειώνοντας πως: «Οφείλουν όλοι να γνωρίζουν ότι η τουρκική στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο που έλαβε χώρα το 1974, αποτελεί κατάφωρη παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας και οδήγησε στην παράνομη κατοχή, έκτοτε, σχεδόν του 37% περίπου του εδάφους της Κύπρου, στην ανθρωπιστική τραγωδία των εκτοπισμένων από τις εστίες τους Ελληνοκυπρίων, των εγκλωβισμένων και των αγνοουμένων.

Υπενθυμίζεται ότι η Πράξη του Ελσίνκι υπεγράφη τον Αύγουστο του 1975. Για την ατυχή αναφορά στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 1974, δηλαδή ενός χρόνου πριν την υπογραφή της Τελικής Πράξεως, υπογραμμίζουμε ότι όλες οι δημοκρατικά εκλεγμένες ελληνικές κυβερνήσεις από το 1974 έως σήμερα και το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων της Ελλάδας την έχουν καταδικάσει απερίφραστα.

Παραπέμπουμε, επίσης, στη διεθνή κοινότητα, η οποία έχει, κατ’ επανάληψη, εκφρασθεί επί του Κυπριακού ως διεθνούς ζητήματος εισβολής και κατοχής, σε ευθεία παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Παραπέμπουμε, επίσης και σε δημόσιες τοποθετήσεις του Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας με ρητές αναφορές στα σχετικά Ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Σχετικά με τις αναφορές στις σχέσεις της χώρας μας με τη Βόρεια Μακεδονία, υπενθυμίζουμε η διαφορά μας με την Βόρεια Μακεδονία επιλύθηκε, με ειρηνικά μέσα, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Ας αναλογιστούμε όλοι ότι κάποτε πραγματοποιούνταν Διασκέψεις που άφηναν ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους στην ιστορία των διεθνών σχέσεων. Στο Ελσίνκι το 1975 έγινε η ιστορική υπέρβαση της θεσμοθέτησης της ειρηνικής συνύπαρξης των κρατών και του ορισμού των αρχών που θα διέπνεαν τις μεταξύ τους σχέσεις».

Η θέση της Ρωσίας πριν το 2022

Η Ρωσία όντως κατά το παρελθόν και πριν την έναρξη του πολέμου με την Ουκρανία επέμενε να στηρίζει λύση του Κυπριακού με ρητές αναφορές στα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Είναι ενδεικτικό ότι ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ το 2019 σε συνάντηση του στη Μόσχα με τον τότε ομόλογο του και σημερινό Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, δήλωνε ότι «είμαστε υπέρ της δίκαιης, σταθερής, βιώσιμης και καθολικής επίλυσης του Κυπριακού». Σημειώνοντας παράλληλα πως «πιστεύουμε ότι οι δικοινοτικές συνομιλίες πρέπει να συνεχιστούν με βάση τα υφιστάμενα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και όποιες αλλαγές να γίνουν, να γίνουν με νέες αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας».

Θέση η οποία άρχισε να μεταβάλλεται με το Λαβρόφ στις 21 Φεβρουαρίου 2022, στο Κρεμλίνο, στη συνεδρίαση υπό τον Πούτιν του Συμβουλίου Ασφαλείας, να χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τον όρο «Τουρκική Δημοκρατία της Βόριεας Κύπρου», επιχειρηματολογώντας υπέρ της απόφασης για αναγνώριση από την Μόσχα των «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, όπως ανέφερε το sigmalive.com.

Όπως είχε πει ο Λαβρόφ στην ομιλία του «η μόνη σύγκρουση όπου το ένα από τα μέρη αρνείται να μιλήσει με το άλλο, και αυτό υποστηρίζεται πλήρως από τη Δύση, είναι η σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία. Πάρτε την Κύπρο: Η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, υπάρχει διαπραγματευτική διαδικασία, μεσολαβούν τα Ηνωμένα Έθνη. Πάρτε ακόμη και το Μάλι, όπου οι Γάλλοι έχουν τώρα προβλήματα, η κυβέρνηση μιλάει με τους αντάρτες. Το ίδιο ισχύει και στην Αιθιοπία. Βελιγράδι – Πρίστινα, υπάρχει διάλογος υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όλοι προσπαθούν να βοηθήσουν».

Η δεύτερη αναφορά έγινε την σε συνέντευξη στον τηλεοπτικό σταθμό Rossiya 1 την ίδια μέρα στην οποία σύμφωνα με ανάρτηση του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών, ο Λαβρόφ είπε χαρακτηριστικά: «Κοιτάξτε την Κύπρο. Η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» έχει ανακηρυχθεί μονομερώς στο βορρά. Αρνείται να συμμορφωθεί με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, αλλά κανείς δεν αρνείται στους εκπροσώπους της Βόρειας Κύπρου το δικαίωμα να συμμετάσχουν στον διάλογο».

Ο Λαβρόφ το 2025 μιλά για δύο λαούς

Ακολούθησαν σειρά δηλώσεων με το Λαβρόφ το 2025, όταν Κύπρος και Ελλάδα είχαν ταχθεί απόλυτα ενάντια της Ρωσίας και συνταχθεί πλήρως με τις θέσεις της Δύσης, να τοποθετείται ως εξής, σύμφωνα με την «Καθημερινή Κύπρου»: «Μέχρι σήμερα δεν γνωρίζω κάποιο πιο συγκεκριμένο σχέδιο. Γνωρίζω ότι οι Τούρκοι γείτονές μας ευθέως λένε ότι πρόκειται για δύο ισοδύναμα κράτη, ότι διαφορετικά δεν θα επιτευχθεί τίποτε», επομένως «χρειάζεται να υπάρξει συμφωνία. Κάποιο μαγικό σχήμα, το οποίο θα προτείναμε ή πολύ περισσότερο θα αρχίζαμε να επιβάλλουμε δεν έχουμε και δεν μπορεί τέτοιο να υπάρξει. Πρέπει να ληφθούν υπόψη τα συμφέροντα του ενός και του άλλου λαού».

Σύμφωνα με την ίδια τοποθέτηση Λαβρόφ:«Οι χώρες, που είναι μόνιμα μέλη του ΣΑ αντιμετωπίζονταν ως εγγυητές αυτής της διαδικασίας, τον τελευταίο καιρό, όπως καταλαβαίνω, μεταξύ άλλων και με τη συγκατάθεση της Λευκωσίας, αυτή η πεντάδα δεν συνεδριάζει. Η κυπριακή ηγεσία εργάζεται, όπως υποπτεύομαι, με τις ΗΠΑ. Εμείς ευχόμαστε μόνο ένα πράγμα: οι Κύπριοι να ζουν έτσι, όπως θέλουν και στον βορρά και στο νότο. Είναι πολλοί οι Ρώσοι πολίτες, που ζουν, οι περισσότεροι φυσικά στο νότο, αλλά περισσότεροι από 10.000 είναι στο βορρά».

Προξενικές υπηρεσίες

Και σημείωσε πως η Ρωσία παρέχει «προξενικές υπηρεσίες, δεν έχουμε εκεί μόνιμο Προξενείο, όπως έχουν ορισμένα άλλοι, όπως η Βρετανία, αλλά οργανώσαμε την εξυπηρέτησή τους», υποστηρίζοντας παράλληλα ότι η Μόσχα θέλει «οι Κύπριοι να αποφασίσουν πώς θα ζήσουν στο εξής. Και καταλαβαίνω ότι οι σημερινοί ηγέτες της Κύπρου έχουν εταίρους, οι οποίοι δεν θέλουν απλώς οι Κύπριοι να αποφασίσουν το ταχύτερο, αλλά τους λένε πώς πρέπει να αποφασίσουν. Μεταξύ άλλων να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ για παράδειγμα. Μεταξύ άλλων να αλλάξουν την εσωτερική τους νομοθεσία ώστε να πλήξουν τους Ρώσους, οι οποίοι έστειλαν εμβάσματα με χρήματα στις τράπεζες της χώρας σας».

Υπενθυμίζεται ότι η Μόσχα επέλεξε να ακολουθήσει το παράδειγμα παροχής προξενικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας στα κατεχόμενα το 2023.

Μπορεί η Μόσχα να αναγνωρίσει το κατοχικό μόρφωμα;

Με δεδομένο ότι τόσο η Κυπριακή Δημοκρατία όσο και η Ελλάδα επέλεξαν να μην κρατήσουν ισορροπίες, αλλά έκριναν ότι πρέπει να συστρατευθούν πλήρως στο άρμα των ΗΠΑ και της ΕΕ στο θέμα του πολέμου Ρωσίας –  Ουκρανίας, διπλωμάτες και ακαδημαϊκοί θεωρούν εδώ και καιρό αναμενόμενη μία αντίδραση της Μόσχας, σε γραμμή που δεν θα εξυπηρετεί Αθήνα και Λευκωσία, αλλά θα γέρνει προς την Άγκυρα και θα υπηρετεί και το αφήγημα της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι θα ακολουθήσουν και άλλες κινήσεις, σημειώνοντας ότι η Ζαχάροβα στην ανάρτηση της δεν ανέφερε τίποτα για την Τουρκία.

Δύσκολο αλλά…

Μία ενδεχόμενη αναγνώριση του κατοχικού μορφώματος της «ΤΔΒΚ» από τη Μόσχα δεν μπορεί να αποκλειστεί σε βάθος χρόνου, έστω και αν δεν είναι εύκολο. Κάτι τέτοιο και εφόσον η Μόσχα το τολμήσει – ακόμα και αν αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποια τέτοια ένδειξη – ενέχει τον κίνδυνο να ακολουθήσουν και άλλοι με δεδομένο ότι θα έχει γίνει η αρχή από μία χώρα μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Ακαδημαϊκοί βάζουν το ερώτημα τι θα κάνει η Κίνα σε μία τέτοια περίπτωση, ενώ σημειώνουν ότι αναγνώριση του ψευδοκράτους από τη Ρωσία θα μπορούσε να δικαιολογεί και το δικό της αφήγημα.

Στο ίδιο πλαίσιο υπενθυμίζουν ότι στις 21 Φεβρουαρίου 2022, η Ρωσία αναγνώρισε επίσημα τη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ και Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ ως αυτόνομες πολιτείες του Ντονμπάς. Με τον Πούτιν να ανακοινώνει ειδική στρατιωτική επιχείρηση για την αποστρατικοποίηση και αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας, λέγοντας ότι ανταποκρίθηκε σε αίτημα των δύο λαϊκών δημοκρατιών για την υπεράσπισή τους, στις 24 Φεβρουαρίου τοου 2022.

Η Τουρκία στη σύγκρουση Ρωσίας – Ουκρανίας

Αξίζει να υπενθυμιστεί εδώ ότι η Τουρκία και παρά τις πιέσεις που δέχτηκε επέλεξε να κρατήσει μία στάση «ουδετερότητας» στο θέμα της Ουκρανίας, «παίζοντας» τόσο με το Κίεβο όσο και με τη Μόσχα, που αυτή τη στιγμή την έχει φέρει να συνομιλεί ως παράγοντας και με τις δύο πλευρές.

Να σημειωθεί ότι η Ζαχάροβα με την τοποθέτηση της δεν επιτίθεται στις ΗΠΑ, αλλά σε χώρες της Ευρώπης και δίνει σήμα ότι η Μόσχα θα σκληρύνει τη στάση της.

Με τη ρήση του βρετανού Λορδου Πάλμερστον πως «τα έθνη δεν έχουν σταθερούς φίλους ή εχθρούς. Έχουν μόνο σταθερά συμφέροντα» να επιβεβαιώνεται για πολλοστή φορά.