Ο πάπας Φραγκίσκος κατά τη διάρκεια της θητείας του επιχείρησε να αλλάξει την εικόνα της καθολικής εκκλησίας προσεγγίζοντας ζητήματα και κοινότητες με τρόπο πολύ πιο ανοιχτό από ότι στο παρελθόν.

Οι δημόσιες τοποθετήσεις του για τη μετανάστευση, τους πολέμους στη Γάζα και την Ουκρανία, την κλιματική αλλαγή προκάλεσαν τριβές με αρκετούς ηγέτες στην πάροδο των 12 χρόνων της θητείας του.

Τραμπ και απελάσεις

Ένας από τους ηγέτες με τους οποίους ο πάπας Φραγκίσκος διαφώνησε ανοιχτά ήταν ο Ντόναλντ Τραμπ. Οι πολιτικές του μεγιστάνα για τη μετανάστευση βρέθηκαν στο στόχαστρο του πάπα για σχεδόν μία δεκαετία.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης του προεδρικής εκστρατείας το 2016, ο Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε να χτίσει ένα «μεγάλο, όμορφο τείχος» κατά μήκος των συνόρων των ΗΠΑ με το Μεξικό.

Τον Φεβρουάριο του 2016, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στο Μεξικό, ο Φραγκίσκος εξέφρασε τη λύπη του για την υπόσχεση του Τραμπ: «Ένας άνθρωπος που σκέφτεται μόνο να χτίσει τείχη, όπου κι αν βρίσκονται, και όχι να χτίσει γέφυρες δεν είναι χριστιανός».

Ο Τραμπ αντέδρασε με ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λέγοντας: «Κανένας ηγέτης, ειδικά ένας θρησκευτικός ηγέτης, δεν πρέπει να έχει το δικαίωμα να αμφισβητεί τη θρησκεία ή την πίστη ενός άλλου ανθρώπου.

Είμαι περήφανος που είμαι χριστιανός και ως πρόεδρος δεν θα επιτρέψω να δέχεται ο χριστιανισμός συνεχείς επιθέσεις και να αποδυναμώνεται».

Διηγήθηκε ακόμα ένα φανταστικό σενάριο με το ISIS προς επίρρωση του ισχυρισμού του: «Εάν και όταν το Βατικανό δεχθεί επίθεση από το ISIS, μπορώ να σας υποσχεθώ ότι ο Πάπας το μόνο που θα εύχεται και θα προσεύχεται είναι να ήταν πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ, διότι τότε κάτι τέτοιο δεν θα είχε συμβεί».

Η δεύτερη θητεία

Ο Τραμπ διεκδίκησε ανεπιτυχώς την επανεκλογή του το 2020 αλλά κέρδισε τις εκλογές του 2024 με την προεκλογική υπόσχεση να πραγματοποιήσει «τις περισσότερες απελάσεις στην αμερικανική ιστορία».

Ο Φραγκίσκος δήλωσε σχετικά μια ημέρα πριν από την ορκωμοσία του Τραμπ τον Ιανουάριο: «Αν είναι αλήθεια, θα είναι ντροπή, γιατί ζητά από τους φτωχούς να πληρώσουν τον λογαριασμό για την ανισορροπία. Αυτό δεν θα γίνει. Δεν είναι αυτός ο τρόπος για να λύσουμε τα πράγματα».

Τον Φεβρουάριο, το Βατικανό έδωσε στη δημοσιότητα μια επιστολή του Πάπα προς τους επισκόπους των ΗΠΑ σχετικά με τις απελάσεις, τις οποίες ο Τραμπ είχε ξεκινήσει μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Ενώ αναγνώριζε το δικαίωμα μιας χώρας να προστατεύει τον εαυτό της και να διατηρεί τις κοινότητές της ασφαλείς, σχολίαζε: «Η πράξη της απέλασης ανθρώπων που σε πολλές περιπτώσεις έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους για λόγους ακραίας φτώχειας, ανασφάλειας, εκμετάλλευσης, δίωξης ή σοβαρής επιδείνωσης του περιβάλλοντος, πλήττει την αξιοπρέπεια πολλών ανδρών και γυναικών και ολόκληρων οικογενειών και τους θέτει σε κατάσταση ιδιαίτερης ευαλωτότητας και ανυπεράσπιστης κατάστασης».

Μετά τον θάνατο του ποντίφικα, ο Τραμπ ανήρτησε στην πλατφόρμα του Truth Social: «Αναπαύσου εν ειρήνη Πάπα Φραγκίσκε! Είθε ο Θεός να τον ευλογεί και όλους όσοι τον αγαπούσαν!». Ο Τραμπ δήλωσε επίσης ότι θα παραστεί στην κηδεία του πάπα μαζί με την πρώτη κυρία Μελάνια Τραμπ.

Ο Αργεντίνος πάπας και οι Αργεντινοί ηγέτες

Ο Φραγκίσκος έφυγε από τη γενέτειρά του, την πρωτεύουσα της Αργεντινής, Μπουένος Άιρες, το 2013, αφού εξελέγη πάπας. Ο ποντίφικας πραγματοποίησε περισσότερα από 45 διεθνή ταξίδια κατά τη διάρκεια της θητείας του, αλλά η Αργεντινή δεν ήταν μεταξύ των χωρών που επισκέφθηκε.

Οι σχέσεις του με τους Αργεντίνους ηγέτες είχαν χαρακτηριστεί τεταμένες.

Ο Μαουρίσιο Μάκρι, ο οποίος ήταν ο κεντροδεξιός πρόεδρος της Αργεντινής από το 2015 έως το 2019, δεν συγκρούστηκε ποτέ δημοσίως με τον πάπα, αλλά ο υπήρχε ευρέως η εκτίμηση ότι ο Φραγκίσκος ήταν επικριτής των προγραμμάτων λιτότητας του Μάκρι και των επιπτώσεών τους στους φτωχούς της Αργεντινής.

Όταν ο Μάκρι επισκέφθηκε τον πάπα στο Βατικανό τον Φεβρουάριο του 2016, οι φωτογραφίες της συνάντησής τους έδειχναν έναν ασυνήθιστα αυστηρό Φραγκίσκο, ενισχύοντας τις εικασίες για διαφορές μεταξύ τους. Κανένας από τους δύο δεν διέψευσε αυτά τα σχόλια.

Τον Ιούνιο του 2016, ο Μάκρι έκανε δωρεά ύψους 16.666.000 πέσος (περίπου 15.200 δολάρια) στο εκπαιδευτικό ίδρυμα Scholas Occurentes που υποστηριζόταν από τον Φραγκίσκο.

Ωστόσο, ο Φραγκίσκος έγραψε στο παράρτημα του Scholas Occurentes στην Αργεντινή, ζητώντας του να επιστρέψει τη δωρεά.

Αν οι εντάσεις μεταξύ του Φραγκίσκου και του Μάκρι ήταν πιο διακριτικές, ο σημερινός ακροδεξιός πρόεδρος Χαβιέρ Μιλέι έχει εκφράσει ανοιχτά την περιφρόνησή του για τον πάπα.

Ενώ ο Μίλεϊ έκανε προεκλογική εκστρατεία για την προεδρία το 2023, περιέγραψε τον πάπα ως «την εκπροσώπηση του κακού στη Γη». Ωστόσο, ο τόνος του Μίλεϊ απέναντι στον ποντίφικα μαλάκωσε μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον Δεκέμβριο του 2023. Τον Φεβρουάριο του 2024, οι δύο τους συναντήθηκαν στο Βατικανό. Ο Μίλεϊ δήλωσε ότι θα παραστεί στην κηδεία του πάπα γράφοντας στο Χ τη Δευτέρα: «Παρά τις διαφορές που φαίνονται μικρές σήμερα, το ότι μπόρεσα να τον γνωρίσω στην καλοσύνη και τη σοφία του ήταν μια πραγματική τιμή για μένα».

Μπολσονάρο: Ο πάπας είναι Αργεντίνος αλλά ο Θεός είναι Βραζιλιάνος

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Φραγκίσκος τάχθηκε υπέρ της προστασίας του τροπικού δάσους του Αμαζονίου, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου βρίσκεται στη Βραζιλία.

Η αποψίλωση των δασών και οι πυρκαγιές έχουν καταστρέψει το τροπικό δάσος τα τελευταία χρόνια και ως πρόεδρος της Βραζιλίας από το 2019 έως το 2023, ο Ζαΐρ Μπολσονάρο εφάρμοσε πολιτικές που επιτείνουν την καταστροφή του.

Το 2019, ο πάπας κάλεσε τους επισκόπους του Αμαζονίου να αναλάβουν γενναία δράση για τη φροντίδα του τροπικού δάσους. «Αν όλα συνεχίσουν όπως ήταν, αν περνάμε τις μέρες μας ευχαριστημένοι με το ότι «έτσι γίνονταν πάντα τα πράγματα», τότε το δώρο εξαφανίζεται, πνιγμένο από τις στάχτες του φόβου και της μέριμνας για την υπεράσπιση του status quo», είπε.

Το 2020, ο Πάπας δημοσίευσε ένα κείμενο σχετικά με την εκμετάλλευση των ιθαγενών στον Αμαζόνιο και τις ζημιές που προκαλούνται στο δάσος λόγω των εξορύξεων και της αποψίλωσης των δασών.

«Ο Πάπας Φραγκίσκος είπε χθες ότι ο Αμαζόνιος είναι δικός του, του κόσμου, όλων μας», δήλωσε ο Μπολσονάρο απαντώντας στο κείμενο.

«Λοιπόν, ο Πάπας μπορεί να είναι Αργεντίνος, αλλά ο Θεός είναι Βραζιλιάνος».

Ο νυν πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίζ Ιγνάσιο Λούλα ντα Σίλβα δήλωσε ότι θα παραστεί στην κηδεία του πάπα μαζί με την πρώτη κυρία Τζάνια Λούλα ντα Σίλβα.

«Με την απλότητα, το θάρρος και την ενσυναίσθηση του, ο Φραγκίσκος έφερε το θέμα της κλιματικής αλλαγής στο Βατικανό», δήλωσε ο Λούλα μετά τον θάνατο του πάπα.

Ο πόλεμος στη Γάζα

Ο πάπας κατήγγειλε επανειλημμένα τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα, όπου περισσότεροι από 51.000 Παλαιστίνιοι έχουν επιβεβαιωμένα σκοτωθεί από τις 7 Οκτωβρίου 2023.

Αλλά η πιο έντονη κριτική του στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον πόλεμο ήρθε τον Νοέμβριο, όταν η ιταλική εφημερίδα La Stampa δημοσίευσε αποσπάσματα από ένα νέο βιβλίο του.

«Θα πρέπει να ερευνήσουμε προσεκτικά για να εκτιμήσουμε αν αυτό ταιριάζει στον τεχνικό ορισμό της γενοκτονίας που διατυπώθηκε από διεθνείς νομικούς και οργανισμούς», είπε ο πάπας.

Ο Ισραηλινός υπουργός Διασποράς Amichai Chikli χαρακτήρισε το σχόλιο του πάπα ως «ευτελισμό του όρου “γενοκτονία” – έναν ευτελισμό που πλησιάζει επικίνδυνα στην άρνηση του Ολοκαυτώματος».

Τον Δεκέμβριο, ο πάπας χαρακτήρισε επίσης σκληρό τον βομβαρδισμό της Γάζας από το Ισραήλ.

Εκπρόσωπος του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών απάντησε στα «συναισθήματα» του Πάπα, λέγοντας ότι ήταν «ιδιαίτερα απογοητευτικά, καθώς είναι αποσυνδεδεμένα από το πραγματικό  πλαίσιο του αγώνα του Ισραήλ κατά της τζιχαντιστικής τρομοκρατίας – ενός πολυμέτωπου πολέμου που του επιβλήθηκε από τις 7 Οκτωβρίου», και πρόσθεσε:

«Φτάνει πια με τα διπλά μέτρα και σταθμά».

Ο Νετανιάχου είχε φιλοξενήσει τον Πάπα το 2014 και σύμφωνα με την ιστοσελίδα της ισραηλινής κυβέρνησης, ο Φραγκίσκος τον Νοέμβριο του 2023 συναντήθηκε με εκπροσώπους των Ισραηλινών αιχμαλώτων που είχαν μεταφερθεί από τη Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες στη Γάζα στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Ο πρόεδρος του Ισραήλ Ισαάκ Χέζσογκ εξέφρασε τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο του πάπα. «Στέλνω τα βαθύτατα συλλυπητήριά μου στον χριστιανικό κόσμο και ιδιαίτερα στις χριστιανικές κοινότητες του Ισραήλ – των Αγίων Τόπων – για την απώλεια του μεγάλου πνευματικού τους πατέρα. Ειλικρινά ελπίζω ότι οι προσευχές του για ειρήνη στη Μέση Ανατολή και για την ασφαλή επιστροφή των ομήρων θα εισακουστούν σύντομα».

Ο Πούτιν και ο πόλεμος στην Ουκρανία

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν συναντήθηκε τρεις φορές με τον Φραγκίσκο, με την τελευταία τους συνάντηση να πραγματοποιείται το 2021.

Τον Φεβρουάριο του 2022, η Ρωσία εξαπέλυσε μια πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία. Ενώ ο πάπας δεν επέκρινε ποτέ ρητά τον Πούτιν δημοσίως, μίλησε κατά του πολέμου.

Τον Μάιο του 2022, ο Πάπας επέπληξε τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο, επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, επειδή υποστήριξε τον πόλεμο. «Αδελφέ, δεν είμαστε κρατικοί κληρικοί. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη γλώσσα της πολιτικής, αλλά τη γλώσσα του Ιησού», είπε ο ποντίφικας, περιγράφοντας μια συνομιλία με τον Κύριλλο στην ιταλική εφημερίδα Corriere Della Sera. Ο πάπας είπε ότι είχε προειδοποιήσει τον Κύριλλο να μην γίνει «το παπαδοπαίδι του Πούτιν».

Ο Πούτιν εξέφρασε τα «βαθύτατα συλλυπητήριά» του για τον θάνατο του πάπα. «Σε όλα τα χρόνια του ποντιφικού του αξιώματος, προώθησε ενεργά την ανάπτυξη του διαλόγου μεταξύ της Ρωσικής Ορθόδοξης και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, καθώς και την εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ της Ρωσίας και της Αγίας Έδρας», έγραψε ο Πούτιν.

Οι ηγέτες της Ουκρανίας

Ο Φραγκίσκος αναστάτωσε επίσης τους ηγέτες της Ουκρανίας, αφού δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης τον Φεβρουάριο του 2024 ότι το Κίεβο θα πρέπει να έχει «το θάρρος της λευκής σημαίας» για να διαπραγματευτεί τον τερματισμό του πολέμου.

«Η σημαία μας είναι μια κίτρινη και μπλε σημαία. Αυτή είναι η σημαία με την οποία ζούμε, πεθαίνουμε και επικρατούμε. Δεν θα υψώσουμε ποτέ άλλες σημαίες», έγραψε ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Ντμίτρο Κουλέμπα, σε απάντησή του στο X.

Τον Οκτώβριο, μετά τη συνάντησή του με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Πάπας δήλωσε: «Απευθύνω έκκληση στους Ουκρανούς να μην αφεθούν να παγώσουν μέχρι θανάτου. Σταματήστε τις αεροπορικές επιδρομές εναντίον του άμαχου πληθυσμού, που πάντα πλήττεται περισσότερο. Σταματήστε τη δολοφονία αθώων ανθρώπων».

Σε μια ανάρτηση στο Χ τη Δευτέρα, ο Ζελένσκι έγραψε για τον Πάπα: «Ήξερε πώς να δίνει ελπίδα, να απαλύνει τον πόνο μέσω της προσευχής και να προάγει την ενότητα. Προσευχόταν για την ειρήνη στην Ουκρανία και για τους Ουκρανούς. Θρηνούμε μαζί με τους καθολικούς και όλους τους χριστιανούς που προσέβλεπαν στον πάπα Φραγκίσκο για πνευματική υποστήριξη».

Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι θα παραστεί επίσης στην κηδεία του πάπα.

Με πληροφορίες από Al Jazeera

Ειδήσεις Σήμερα: