Ήταν Αύγουστος του 2020, όταν -έπειτα από πολύ προσμονή και κόπο- ένα ζευγάρι άτεκνων Ιταλών επιβιβάστηκε σε μία πτήση από το Μιλάνο προς το Κίεβο, για να εκπληρώσει το όνειρο της απόκτησης ενός παιδιού, μέσω μιας Ουκρανής παρένθετης μητέρας.

Όλα έδειχναν στην αρχή να πηγαίνουν κατ’ ευχήν.

Μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών για την αναγνώριση του νεογέννητου κοριτσιού στις ουκρανικές αρχές, ωστόσο, κάτι έχει αλλάξει.

Άγνωστο γιατί, το ανδρόγυνο αποφάσισε να επιστρέψει στο Μιλάνο χωρίς το βρέφος.

Για τη δε φροντίδα του προσέλαβε μια νταντά στο Κίεβο, με την υπόσχεση ότι θα επέστρεφε το συντομότερο δυνατό για να το πάρει.

Για περισσότερο από ένα χρόνο, η νταντά φρόντιζε το βρέφος. Μήνες όμως αφότου σταμάτησε η αποστολή χρημάτων από το Μιλάνο, κατάλαβε ότι οι γονείς της μικρής δεν θα επέστρεφαν ποτέ.


Φοβούμενη και τις νομικές συνέπειες, η νταντά επικοινώνησε με τις αρμόδιες εγχώριες υπηρεσίες και την ιταλική πρεσβεία στο Κίεβο.

Την υπόθεση τελικά ανέλαβε η Εισαγγελία Ανηλίκων στο Τορίνο, που γρήγορα διαπίστωσε ότι το ζεύγος των Ιταλών δεν είχε πράγματι καμία πρόθεση να πάρει το παιδί.

Η γέννησή του δεν είχε καν δηλωθεί στις ιταλικές αρχές.

Η είδηση προκάλεσε σοκ και απασχόλησε τις τελευταίες ημέρες έντονα την κοινή γνώμη και τα ΜΜΕ στη γείτονα. Στα ρεπορτάζ, ονόμασαν το κοριτσάκι «Λούνα». Ελληνιστί, «φεγγάρι»…

«Δεν νιώθω μάνα»

«Δεν έχω πια αισθήματα, λυπάμαι. Δεν νιώθω ότι είναι κόρη μου», ανέφερε στους δικαστές της Ναβάρα -σύμφωνα με πληροφορίες της Repubblica– η Ιταλίδα, που απέκτησε το παιδί μέσω της παρένθετης μητέρας.

Τα στοιχεία της δεν έχουν γίνει γνωστά.

Ο άντρας της επίσης φέρεται να επιβεβαίωσε την απόφασή τους να μην πάρουν το παιδί από την Ουκρανία.

Στον ιταλικό Τύπο διέρρευσε αρχικά ότι είχε μάλλον ανακύψει κάποιο θέμα με την όλη διαδικασία και ότι το ζευγάρι είχε αμφιβολίες ότι αυτό ήταν το παιδί τους.

Δικαιολογία ή μη, η αλήθεια παρέμενε η ίδια: ένα βρέφος μόλις 15 μηνών, που είχε αναγνωριστεί στο Κίεβο από το ζευγάρι των Ιταλών, είχε εγκαταλειφθεί σε μία ξένη χώρα.

Οι δικαστικές αρχές στο Τορίνο ξεκίνησαν αμέσως τη διαδικασία για την μεταφορά της Λούνα στην Ιταλία.


Με συνεργασία της Διεύθυνσης Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας (SCIP) και της ιταλικής πρεσβείας στην ουκρανική πρωτεύουσα, εστάλη ομάδα του ιταλικού Ερυθρού Σταυρού στο Κίεβο, συμπεριλαμβανομένης μιας εθελόντριας παιδιάτρου και μιας νοσοκόμας.

Παρέλαβαν τη μικρή «σε πολύ καλή κατάσταση» από τη γυναίκα που τη φρόντιζε όλους αυτούς τους μήνες. Αποχαιρετώντας την, τους έδωσε μια βαλίτσα με τα ρούχα και τα παιχνίδια της και μπόλικες συμβουλές.

«Να της δώσετε μπανάνα, θα τη φάει όλη», τους είπε η Ουκρανή νταντά, κλαίγοντας καθώς αποχωριζόταν τη μικρή.

Κάπως έτσι λοιπόν, στις 11 του μήνα, η Λούνα έφτασε -κοιμόμενη στην αγκαλιά της Ιταλίδας παιδιάτρου, σε όλη της διάρκεια της πτήσης από το Κίεβο- στο διεθνές αεροδρόμιο Μαλπένσα.

Νομικό κενό

Σήμερα, το κοριτσάκι φροντίζει μία ανάδοχη οικογένεια στο Πεδεμόντιο και οι δικαστικές αρχές στο Τορίνο έχουν κινήσει τις διαδικασίες για υιοθεσία.

Παράλληλα, έχουν σχηματίσει δικογραφία για την υπόθεση, με τους Ιταλούς δικαστές να εξετάζουν την άσκηση ποινικής δίωξης για εγκατάλειψη ανηλίκου.

Ωστόσο, λόγω του δαιδαλώδους νομικού πλαισίου, οι γονείς παραμένουν προσώρας στο απυρόβλητο.

Αφενός, γιατί -σε αντίθεση με την Ουκρανία- η παρένθετη μητρότητα δεν είναι νόμιμη στην Ιταλία. Αφετέρου, επειδή το μωρό δεν είχε δηλωθεί στις ιταλικές αρχές.

Θεωρητικά εν τω μεταξύ, μέχρι να οριστικοποιηθεί η διαδικασία της υιοθεσίας, το ζευγάρι των Ιταλών έχει το δικαίωμα να αλλάξει γνώμη και να πάρει την επιμέλεια της Λούνα.

Νόμος και ηθική

Αυτή δεν είναι καν η πρώτη φορά που απασχολεί τον Τύπο η αποκαλούμενη «βιομηχανία μωρών» στην Ουκρανία, όπου η παρένθετη μητρότητα έχει αναχθεί σε νόμιμο εμπόριο, με διεθνή πελατεία.

Πέρυσι, είχε προκαλέσει σοκ ένα συγκλονιστικό βίντεο με σχεδόν 50 νεογέννητα από Ουκρανές παρένθετες μητέρες, που ήταν στοιβαγμένα σε έναν πρόχειρο θάλαμο σε ξενοδοχείο στο Κίεβο, καθώς οι ανά τον κόσμο γονείς τους αδυνατούσαν να τα πάρουν, εν μέσω καραντίνας.


Ήταν ζευγάρια από τη Βρετανία, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Ισπανία και τη Ρουμανία, έως τις ΗΠΑ, το Ισραήλ, την Κίνα και το Μεξικό, που είχαν πληρώσει χιλιάδες ευρώ για να αποκτήσουν παιδί μέσω του Κέντρου Ανθρώπινης Αναπαραγωγής BioTexCom, στο Κίεβο: τη μεγαλύτερη κλινική παρένθετης κύησης στον κόσμο.

Ανάλογες πρακτικές επί πληρωμή εφαρμόζονται -νομότυπα ή μη- και σε άλλες, κυρίως υπανάπτυκτες χώρες, όπου η παρένθετη μητρότητα αποτελεί για πολλές γυναίκες μία δίοδο φυγής από τη φτώχεια.

Σε ορισμένες περιοχές των ΗΠΑ, η επί πληρωμή παρένθετη κύηση θεωρείται νόμιμη, πλην όμως υπό αυστηρές -θεωρητικά- προϋποθέσεις.

Οι γυναίκες που μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία πρέπει να είναι ήδη μητέρες, οικονομικά ανεξάρτητες και σε θέση να αποδείξουν ότι η επιλογή τους είναι συνειδητή. Τα δε παιδιά, αφού γεννηθούν, πρέπει να αναγνωρίζονται από τους γονείς και απαγορεύεται η εγκατάλειψή τους.

Σε ανεπτυγμένα κράτη πάντως, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων στην Ε.Ε., όπου η παρένθετη μητρότητα θεωρείται νόμιμη, απαγορεύεται κάθε οικονομικό αντάλλαγμα.

Όπως και να έχει, η ιστορία της Λούνα «είναι γεμάτη θλίψη. Κανένα παιδί δεν πρέπει να εγκαταλείπεται», τονίζει σε ένα ενδιαφέρον άρθρο της στη ιταλική εφημερίδα La Stampa η Μικέλα Μαρτζάνο: ερευνήτρια, φιλόσοφος, συγγραφέας και πρώην βουλευτίνα του Δημοκρατικού Κόμματος στην Ιταλία.

«Κι όμως, συμβαίνει. Όταν μια γυναίκα αποφασίζει να γεννήσει ανώνυμα και στη συνέχεια δίνει το μωρό για υιοθεσία. Ή όταν ένα παιδί δίνεται προσωρινά σε ανάδοχη οικογένεια, αλλά στη συνέχεια δεν επιστρέφει ποτέ στη δική του», επισημαίνει.

«Συμβαίνει με μερικά πρόωρα μωρά που, αφού κρατηθούν στη ζωή με τη βοήθεια εξελιγμένων θεραπειών, δεν τα παίρνουν οι γονείς τους λόγω κάποιας αναπηρίας. Συμβαίνει ακόμη και με την υιοθεσία, όταν ένα παιδί επιστρέφεται, σε μια δραματική διπλή εγκατάλειψη».

Κι αν και «είναι ορθό να σοκαριζόμαστε από ιστορίες εγκατάλειψης όπως αυτή της Λούνα, είναι εντελώς άδικο να κρίνουμε την παρένθετη μητρότητα στο σύνολό της», συμπληρώνει η Μικέλα Μαρτζάνο, «υποθέτοντας ότι καμία γυναίκα δεν μπορεί να αποφασίσει τι θα κάνει με το σώμα της ή ότι κάθε παιδί που γεννιέται μέσω της παρένθετης μητρότητας είναι συγκρίσιμο με ένα πακέτο που αγοράστηκε στο Amazon».

«Η πατρότητα και η μητρότητα είναι πάντα περίπλοκες», παρατηρεί, και «σχεδόν ποτέ δεν είναι το αποτέλεσμα μιας καθαρά αλτρουιστικής πράξης».

«Είναι άλλο πράγμα να γεννήσεις ένα παιδί, άλλο να γίνεις μητέρα ή πατέρας», υπογραμμίζει. «Είναι άλλο είναι να έχεις γενετικούς δεσμούς με το πλάσμα που φέρνεις στον κόσμο και άλλο να είσαι παρών: πάντα εκεί, να μεταλαμπαδεύεις αξίες, να επιβάλλεις κανόνες, να χτίζεις συνήθειες, να μοιράζεσαι λέξεις, να ακούς και να αγαπάς».

Όπως αξίζει σε κάθε παιδί. Και όπως όλοι τώρα εύχονται να συμβεί και στη μικρή, αθώα Λούνα.

Headlines