«Δεν αισθάνομαι αναγκασμένος να πω «Αντίο» στην πατρίδα μου» λέει ο διαφωνών Μ.Ρασούλοφ

Η νέα ταινία του Ιρανού Μοχάμαντ Ρασούλοφ, Ιρανού αντιφρονούντα, προβλήθηκε μεταξύ άλλων το βράδυ της Τετάρτης στην αίθουσα Φρίντα Λιάππα, στο πλαίσιο των Ανοιχτών Οριζόντων του 52^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος, πάντως, δηλώνει σε συνέντευξή του στο in.gr ότι δεν αισθάνεται «ακόμα αναγκασμένος να πει «Αντίο» στην πατρίδα του», λέγοντας ότι ξέρει ότι δεν είναι εύκολο, αλλά θέλει να βρίσκεται στο Ιράν.

Στην ταινία, η κάμερα ακολουθεί μία νεαρή δικηγόρο που έχει χάσει την άδεια εξασκήσεως του επαγγέλματός της και προσπαθεί να επιβιώσει στις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης στο σύγχρονο Ιράν και μάλιστα ενώ βρίσκεται σε προχωρημένη εγκυμοσύνη. Ζει μόνη, αφού ο δημοσιογράφος σύζυγός της είναι αναγκασμένος να κρύβεται και δείχνει να αισθάνεται ξένη στην ίδια της τη χώρα, με τις αρχές να την παρακολουθούν συνεχώς. Αποφασίζει λοιπόν να φύγει.

Η «περίπτωση» Ρασούλοφ είναι ιδιαίτερη καθώς ο σκηνοθέτης κατηγορείται από το ιρανικό καθεστώς «για εχθρικές πράξεις και προπαγάνδα ενάντια στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν». Ακόμη πιο ιδιαίτερες ήταν οι συνθήκες για εκείνον, όταν κινηματογραφούσε το «Αντίο», ενώ δηλαδή βρισκόταν προσωρινά εκτός φυλακής σε αναμονή της απόφασης για την έφεσή του.

Για την εμπειρία του αυτή, για τη θέση της γυναίκας στη σύγχρονη ιρανική κοινωνία αλλά και για την πρόθεσή του να παραμείνει στη χώρα του παρά τις αντίξοες γι’ αυτόν συνθήκες, μίλησε στο in.gr.

{{{ moto }}} «Ενώ προσπαθούσα να πάρω άδεια για τα γυρίσματα της ταινίας μου, δεν ήξερα τι να κάνω και ήμουν πραγματικά μπερδεμένος εκείνο το διάστημα. Από τη μια περίμενα την άδεια να κινηματογραφήσω το «Αντίο», η οποία μου δόθηκε τελικά, και από την άλλη περίμενα να δω τι θα γίνει με την έφεση για την ποινή 6 χρόνων φυλάκισης. Δεν ήξερα, τι να κάνω. Αναγκάστηκα να αρχίσω τα γυρίσματα και παράλληλα έκανα και το μοντάζ για να μην καθυστερήσω. Στρεσαρίστηκα πραγματικά, ήταν μια πολύ περίεργη κατάσταση, γιατί δεν γνώριζα αν την ώρα που δούλευα για την ταινία, θα έρχονταν να με συλλάβουν. Ακόμη περιμένω…(γελάει). Είμαι σε κατάσταση αναμονής, δεν ξέρω τι μπορεί να συμβεί».

Γεννημένος το 1973 στην πόλη Σιράζ του Ιράν, ο Ρασούλοφ ξεκίνησε την καριέρα του σκηνοθετώντας μικρού μήκους ταινίες. Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, The Twilight,Iron Island παρουσιάστηκε σε πολλά φεστιβάλ, μεταξύ των οποίων του Λοκάρνο και του Μόντρεαλ. Η δεύτερη ταινία του, προβλήθηκε το 2005 στο «Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών» του Φεστιβάλ Καννών. Το 2010, συνελήφθη και καταδικάστηκε σε 6ετή φυλάκιση, και απαγόρευση της σκηνοθετικής του δραστηριότητας ή 20ετή εξορία από τη χώρα του.

«Η ιστορία που διηγείται η ταινία μου – ενός ανθρώπου που επίμονα προσπαθεί να φύγει από τη χώρα – είναι μια συνηθισμένη κατάσταση στο Ιράν, θα μπορούσε βέβαια να συμβαίνει και οπουδήποτε αλλού. Όσο για το τι με έκανε να θέσω μια γυναίκα και μάλιστα έγκυο στο κέντρο αυτής της αφήγησης… ο λόγος είναι πως οι γυναίκες έχουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ιρανική κοινωνία και στις αλλαγές που συμβαίνουν. Είναι εξαιρετικά ενεργές, είναι πάρα πολύ σοβαρές στην κοινωνική τους δράση αλλά και πιο εύθραυστες.

» Ήθελα να καταδείξω τη βία στην ιρανική κοινωνία, η οποία έχει αναλογίες με μία μητέρα που μπορεί να γίνει βίαιη προς το παιδί της, να το βλάψει. Το παιδί βέβαια στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι ένα φυσιολογικό παιδί, και η μητέρα σκέφτεται ότι με το να το γεννήσει σώζει τον εαυτό της από την προβληματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται και απελευθερώνεται από το αδιέξοδο αλλά στην ουσία δεν κάνει τίποτε άλλο από το να δημιουργεί περισσότερα προβλήματα…»

Η ελπίδα είναι κάτι που δεν διακρίνει εύκολα κανείς στην ταινία του.

«Η αλήθεια είναι πως το «Αντίο» είναι ένα πεσιμιστικό φιλμ αλλά ο καθένας μπορεί να το δει από τη δική του σκοπιά. Εγώ, ας πούμε, σαν άνθρωπος, είμαι πολύ αισιόδοξος αλλά αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας κατάστασης την οποία εγώ προσωπικά έχω βιώσει ή στην οποία έχω βρεθεί ή βρίσκομαι ακόμη. Προσπαθώ πάντα να βρω κάτι πραγματικά θετικό, να πιαστώ από αυτό και να δημιουργήσω κάτι καινούριο. Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι δυσκολεύομαι…»

Δεδομένης της ασφυκτικής για τον κοινωνικοπολιτικό βίο κατάστασης που επικρατεί στη χώρα του, τον ρωτούμε αν επιθυμεί να συνεχίσει να εργάζεται εκεί ως σκηνοθέτης.

«Ξέρω ότι δεν είναι εύκολο αλλά ναι, θέλω να βρίσκομαι στο Ιράν».

Η ηρωίδα της ταινίας λέει σε κάποιο στιγμιότυπο τη φράση: «Αν είναι να αισθάνεσαι ξένος στην πατρίδα σου, καλύτερα να είσαι ξένος σε μιαν άλλη χώρα». Εκείνος πώς νιώθει;

«Αυτό το λέει η ηρωίδα μου αλλά όχι εγώ. Εγώ δεν αισθάνομαι «κουρασμένος» ή αναγκασμένος όπως αυτή, να φύγω…»

Τζένη Παπαγεωργίου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ