Εισαγωγή

Το πνευμονικό εμφύσημα είναι μία εκφυλιστική νόσος του πνεύμονα, η οποία χαρακτηρίζεται από καταστροφή των διαφραγμάτων, που υπάρχουν μεταξύ των κυψελίδων, και διεύρυνση των τελικών κλάδων των βρόγχων, όπου υπάρχει αέρας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο πνεύμονας του εμφυσηματικού αρρώστου συγκρινόμενος με τον πνεύμονα ενός φυσιολογικού ατόμου έχει περισσότερο παγιδευμένο αέρα, δηλαδή είναι περισσότερο «φουσκωμένος». Σε πολλούς αρρώστους οι εμφυσηματικές βλάβες δεν κατανέμονται ομοιόμορφα στους δύο πνεύμονες. Οι περιοχές με τις εντονότερες βλάβες περιέχουν περισσότερο αέρα και αρδεύονται από λιγότερο αίμα.

Στους περισσότερους αρρώστους, η κύρια αιτία του εμφυσήματος είναι το κάπνισμα. Οι ασθενείς παραπονούνται για συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού και δύσπνοια, η οποία προοδευτικά επιτείνεται. Στο τελικό στάδιο του εμφυσήματος οι ασθενείς εμφανίζουν δύσπνοια ακόμη και μετά από ελάχιστη προσπάθεια. Πολλοί έχουν ανάγκη από εισπνοή οξυγόνου ακόμα και όταν θέλουν να μετακινηθούν από την κρεβατοκάμαρα στο μπάνιο τους ή ακόμα και όταν βρίσκονται στο κρεβάτι. Αλλά και η πρόγνωση αυτών των αρρώστων είναι επίσης κακή. Παρά την εφαρμογή της καλύτερης δυνατής φαρμακοθεραπείας, φυσιοθεραπείας και γενικά συντηρητικής αγωγής ένας στους δέκα από τους αρρώστους με προχωρημένο εμφύσημα φεύγει από τη ζωή μέσα στον πρώτο χρόνο και τέσσερεις στους δέκα μέσα σε πέντε χρόνια.

Λόγω της κακής πρόγνωσης της νόσου και των φτωχών αποτελεσμάτων τα οποία προσφέρει μακροχρονίως η συντηρητική αγωγή, δοκιμάσθηκαν κατά καιρούς διάφορες χειρουργικές μέθοδοι αντιμετώπισης της νόσου.

Από το 1981 εφαρμόζεται η μεταμόσχευση του πνεύμονα σε ασθενείς που βρίσκονται στα τελικά στάδια αναπνευστικής ανεπαρκείας. Όμως η μεταμόσχευση του πνεύμονα, η οποία σημειωτέον ότι αποτελεί μία πολυδάπανη θεραπεία, δεν είναι πανάκεια. Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε αυτήν την επέμβαση, υπόκεινται σε αρκετά μεγάλο εγχειρητικό κίνδυνο, είναι δυνατόν να παρουσιάσουν σοβαρές απώτερες μετεγχειρητικές επιπλοκές και τελικώς εμφανίζουν ετήσια επιβίωση περίπου 90% και πενταετή επιβίωση 55% – 60%. Εξάλλου λόγω του περιορισμένου αριθμού των διαθέσιμων μοσχευμάτων, οι ασθενείς περιμένουν συνήθως 1-2 χρόνια μέχρις ότου βρεθεί το κατάλληλο μόσχευμα. Σ’ αυτό το διάστημα πεθαίνουν κάθε χρόνο περίπου οι 10% των αρρώστων που βρίσκονται σε αναμονή για μεταμόσχευση.

Λόγω αυτών των μειονεκτημάτων της μεταμόσχευσης του πνεύμονα άρχισε να εφαρμόζεται από το 1995 η εγχείρηση ελάττωσης του όγκου του πνεύμονα. Η επέμβαση αποσκοπεί στην αφαίρεση των υπερδιατεταμένων περιοχών του πνευμονικού παρεγχύματος, οι οποίες αποτελούν τις λεγόμενες «ζώνες στόχους». Είναι δυνατόν να αφαιρεθούν οι «ζώνες στόχοι» από έναν ή από αμφότερους τους πνεύμονες. Με αυτούς τους τρόπους επιτυγχάνεται ελάττωση του όγκου του αέρα που είναι παγιδευμένος στους πνεύμονες, η οποία έχει ως αποτέλεσμα αποδοτικότερη λειτουργία των αναπνευστικών μυών και βελτίωση της αναπνοής.

Η εγχείρηση ελάττωσης του όγκου του πνεύμονα ενδείκνυται σε εμφυσηματικούς ασθενείς, οι οποίοι, παρά την εφαρμοζόμενη συντηρητική αγωγή, έχουν βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια από το εμφύσημα (όχι από βρογχικό άσθμα ή βρογχίτιδα), είναι ηλικίας μικρότερης των 75-80 ετών, απέχουν από το κάπνισμα τουλάχιστον επί 4 μήνες, εμφανίζουν αυξημένη συγκέντρωση αέρα σε συγκεκριμένες περιοχές του πνεύμονα, κατά προτίμηση στους άνω λοβούς, και αυστηρά καθορισμένες τιμές λειτουργικών δοκιμασιών της αναπνευστικής λειτουργίας. Η εγχείρηση δεν ενδείκνυται για εμφυσηματικούς ασθενείς, οι οποίοι έχουν και άλλες συνυπάρχουσες νόσους, συνεπεία των οποίων ο εγχειρητικός κίνδυνος είναι απαγορευτικός ή το προσδόκιμο επιβίωσης είναι μικρότερο των 2 ετών, εμφανίζουν έντονη παχυσαρκία ή καχεξία, πάσχουν από βαριά στεφανιαία νόσο, είναι ενεργοί καπνιστές, εμφανίζουν έντονη δυσμορφία του θωρακικού τοιχώματος, έχουν εκτεταμένες πλευριτικές συμφύσεις λόγω προηγηθεισών φλεγμονών ή εγχειρήσεων στον θώρακα, και εμφανίζουν απαγορευτικές τιμές σε αυστηρά καθορισμένες λειτουργικές δοκιμασίες της αναπνευστικής λειτουργίας.

Όπως συμβαίνει με όλες τις εγχειρήσεις, έτσι και η εγχείρηση ελάττωσης του όγκου του πνεύμονα συνεπάγεται εγχειρητικό κίνδυνο, που κυμαίνεται στις διάφορες δημοσιεύσεις μεταξύ 0 και 28% με μέση τιμή 9%. Δηλαδή, ένα μήνα μετά την εγχείρηση βρίσκονται στη ζωή 91 από τους 100 ασθενείς, που χειρουργούνται.

Από τις μέχρι σήμερα δημοσιεύσεις στην διεθνή ιατρική βιβλιογραφία προκύπτει ότι οι ασθενείς, που πάσχουν από βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια συνεπεία πνευμονικού εμφυσήματος και υποβάλλονται σε εγχείρηση ελάττωσης του όγκου του πνεύμονα, εμφανίζουν προοδευτική βελτίωση των συμπτωμάτων και των λειτουργικών δοκιμασιών του πνεύμονα κατά τους πρώτους 6 μετεγχειρητικούς μήνες. Η βελτίωση των διαφόρων λειτουργικών δοκιμασιών κυμαίνεται από 11% έως 104%. Μετά την παρέλευση του πρώτου εξαμήνου παρατηρείται προοδευτική μείωση των ευεργετικών αποτελεσμάτων της εγχείρησης. Υπάρχουν όμως πολλές κλινικές μελέτες, που συνέκριναν τα αποτελέσματα της ελάττωσης του όγκου του πνεύμονα με εκείνα της συντηρητικής αγωγής 2-5 έτη μετά την εγχείρηση. Αυτές οι συγκρίσεις έδειξαν ότι οι εμφυσηματικοί ασθενείς που χειρουργήθηκαν συγκρινόμενοι με εκείνους που βρίσκονταν υπό συντηρητική αγωγή, είχαν ελαφρώς μακρότερη ή την ίδια επιβίωση και οπωσδήποτε απολάμβαναν καλύτερη ποιότητα ζωής, ενώ αρκετοί απ’ αυτούς απέφυγαν τη μεταμόσχευση του πνεύμονα.

Για περισσότερες πληροφορίες: www.thoracic–surgery.gr

health.in.gr