«Νεκροταφεία» διοξειδίου του άνθρακα μελετά το ΙΓΜΕ

36

Υπόγεια «νεκροταφεία» διοξειδίου του άνθρακα, ικανά να χωρέσουν πάνω από 10 δισ. τόνους του επιβλαβούς αερίου, που αλλιώς θα εκπέμπονταν στην ατμόσφαιρα, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σε τουλάχιστον τέσσερις περιοχές της Ελλάδας, εκτιμά το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών.

Η μέθοδος της γεωλογικής αποθήκευσης CO2, που μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί σε μεγάλη κλίμακα, θα συνδυάζεται με τις νέες τεχνολογίες κατακράτησης του διοξειδίου από τις μονάδες παραγωγής ενέργειας, με στόχο την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Οι θέσεις που προσφέρονται για τέτοιες εγκαταστάσεις, σε βάθος άνω του ενός χιλιομέτρου, εντοπίζονται κυρίως στο υπέδαφος της Βόρειας Ελλάδας, μέσα σε κοιλότητες πετρελαϊκών κοιτασμάτων που έχουν εξαντληθεί. Τέτοιες κατάλληλες περιοχές εντοπίζονται στα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Νότιας Καβάλας και πετρελαίου του Πρίνου, εκ των οποίων το πρώτο έχει εξαντληθεί και το δεύτερο οδεύει προς εξάντληση. Οι υπάρχουσες κοιλότητες θα μπορούσαν να μετατραπούν σε μόνιμες αποθήκες, εκτιμώμενης χωρητικότητας 5 εκατ. τόνων και 20 εκατ. τόνων CO2 αντίστοιχα. 

Υπάρχουν κι άλλα ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα υδρογονανθράκων (πχ Επανομή και Κατάκολο), τα οποία θα μπορούσαν να δεχτούν περίπου 10 εκατ. τόνους CO2, αλλά λόγω του χαρακτήρα τους δεν προσμετρώνται στην ομάδα των τεσσάρων μεγάλων πιθανών αποθηκών. 

Με άλλα λόγια, «στις αποθήκες κοιτασμάτων υδρογονανθράκων υφίσταται συνολικά ένα δυναμικό της τάξης των 35 εκατ. τόνων C02», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθυντής Γεωθερμίας και Θερμομεταλλικών Υδάτων του ΙΓΜΕ, Γεώργιος Χατζηγιάννης, εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό δίκτυο διοξειδίου του άνθρακα CO2NET.   

Οι συνολικές εκπομπές CO2 στην Ελλάδα (από όλες τις πηγές) ανήλθαν το 2005 σε περίπου 120 εκατ. τόνους.

Περισσότερο πετρέλαιο; 

Η διεθνής πρακτική έχει δείξει ότι, πέραν των ωφελειών για το περιβάλλον, η λειτουργία αποθηκών CO2 μπορεί να βοηθήσει στο να βγουν στην επιφάνεια και μεγαλύτερες ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου απομένουν σε κοιτάσματα που οδεύουν προς εξάντληση: Το CΟ2 διοχετεύεται με πίεση μέσα στις γεωτρήσεις και ωθεί τους υδρογονάνθρακες προς τα πάνω, ενώ το ίδιο το αέριο παραμένει μόνιμα μέσα στον ταμιευτήρα.

«Η μέθοδος αυτή εξετάστηκε να εφαρμοστεί και στο κοίτασμα του Πρίνου, αλλά στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο δεν υπήρχαν διαθέσιμες ποσότητες CO2 σε προσιτή τιμή» επισημαίνει ο κ.Χατζηγιάννης.

Μια δεύτερη κατηγορία δυνητικών αποθηκών -που είναι και η μεγαλύτερη- αφορά τους αλμυρούς-υφάλμυρους υδροφορείς, δηλαδή πετρώματα γεμάτα με αλμυρό νερό, σε βάθη άνω του ενός χιλιομέτρου.

Μέχρι σήμερα έχει εκτιμηθεί το δυναμικό τέτοιων υδροφορέων στην ιζηματογενή λεκάνη του Πρίνου, την ανατολική λεκάνη Θεσσαλονίκης και Θερμαϊκού Κόλπου και τη Μεσελληνική Αύλακα (που τοποθετείται γεωγραφικά στην περιοχή από την Καρδίτσα ως τα σύνορα με την Αλβανία). Το δυναμικό αποθήκευσης C02 των αποθηκών αυτών εκτιμήθηκε σε 10 δισ. τόνους.

«Η διασφάλιση ότι δεν θα υπάρξουν διαρροές εξασφαλίζεται από την εξονυχιστική διερεύνηση της αποθήκης, την άριστη κατασκευή των γεωτρήσεων εισπίεσης CO2 και τη συνεχή παρακολούθηση της θέσης και πορείας του CO2», διευκρινίζει ο κ.Χατζηγιάννης.

«Η σεισμικότητα της περιοχής όπου υπάρχουν οι κατάλληλες αποθήκες CO2 είναι μια σημαντική παράμετρος που μελετάται σε όλες τις περιπτώσεις» προσθέτει.

Υψηλό κόστος

Σήμερα, το συνολικό κόστος αποθήκευσης είναι περίπου 60 ευρώ ανά τόνο CO2, με καθοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, λόγω βελτίωσης της τεχνολογίας διαχωρισμού. 

Στις λίγες εφαρμογές της μεθόδου που υπάρχουν σήμερα, το κόστος έχουν αναλάβει μεγάλες εταιρίες πετρελαιοειδών (Statoil BP) και ηλεκτροπαραγωγής (πχ Vattenfall). 

Στα παγωμένα νερά της Βόρειας Θάλασσας, κοντά στα σύνορα Νορβηγίας- Μ.Βρετανίας, το εγγύς μέλλον είναι ήδη παρόν: στη νορβηγική θαλάσσια περιοχή Σλάιπνερ λειτουργεί το μοναδικό ενεργό ευρωπαϊκό έργο γεωλογικής αποθήκευσης CO2, από την εταιρεία Statoil, το οποίο διοχετεύει CO2 από την επεξεργασία φυσικού αερίου μέσα σε αλμυρό υδροφορέα. 

Εενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση της εταιρίας Vattenfall, η οποία εγκαθιστά πειραματική μονάδα ηλεκτροπαραγωγής λιγνίτη ισχύος 30MW στο Βερολίνο, με σύστημα κατακράτησης του CO2. 

Στο πλαίσιο κοινοτικού έργου, το ΙΓΜΕ έχει αναλάβει να φέρει εις πέρας, σε συνεργασία με τοπικούς επιστημονικούς φορείς, την εκτίμηση του δυναμικού αποθήκευσης της ΠΓΔΜ και της Αλβανίας. Στο ίδιο έργο συμμετέχουν επίσης Βουλγαρία, Ρουμανία, Κροατία, Σλοβενία, Βοσνία.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ