Γρίπη και κρυολόγημα: Ο χειμώνας δεν έρχεται μόνος

Ποιος από μας δεν έχει ταλαιπωρηθεί από τις ιώσεις της εποχής; Ποιος δεν έχει λείψει από τη δουλειά ή τις σπουδές του επειδή ήταν κρεβατωμένος με γρίπη ή κρυολόγημα; Πέρα όμως από την ταλαιπωρία και το χάσιμο χρόνου μια ίωση μπορεί να μην είναι τόσο αθώα και να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα στην υγεία μας. Τι πρέπει να γνωρίζουμε για αυτές και τι μπορούμε να κάνουμε για να τις αποφύγουμε;

Τι είναι η γρίπη;

Η γρίπη είναι μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης A, B και C. Τα συμπτώματα που παρουσιάζει ο ασθενής που έχει προσβληθεί από γρίπη είναι:

• Πυρετός
• Πονόλαιμος
• Ξηρός βήχας
• Συνάχι
• Κόκκινα μάτια και δακρύρροια
• Πονοκέφαλος
• Μυαλγίες
• Κόπωση και εξασθένηση
• Σπανιότερα διάρροια, ναυτία και έμετος (πιο συχνά στα παιδιά)

Ο πυρετός και τα μυσκελετικά άλγη διαρκούν τρεις ως πέντε ημέρες, ενώ ο βήχας και το αίσθημα κόπωσης μπορούν να διαρκέσουν για δύο εβδομάδες ή και περισσότερο.

Οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά, τα άτομα που είναι εξασθενημένα καθώς και αυτά που πάσχουν από χρόνια νοσήματα κινδυνεύουν να εκδηλώσουν βαρύτερη μορφή της νόσου και να εμφανίσουν επιπλοκές, όπως π.χ. πνευμονία, βρογχίτιδα, ωτίτιδα, ή παραρρινοκολπίτιδα.

Το κοινό κρυολόγημα σε τι διαφέρει;

Αν και παρουσιάζει πολλές ομοιότητες στη συμπτωματολογία με τη γρίπη το κοινό κρυολόγημα είναι μια τελείως διαφορετική νοσολογική οντότητα.

Καταρχήν οφείλεται σε διαφορετική ομάδα ιών, τους ρινοϊούς. Υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικά στελέχη ρινοϊών και ο μέσος άνθρωπος ‘κολλάει’ δύο με τέσσερα κρυολογήματα το χρόνο.

Οι εκδηλώσεις είναι ηπιότερες, οι επιπλοκές σπάνιες και η διάρκεια της νόσου συντομότερη με μέση διάρκεια τρεις ημέρες.

Πώς μεταδίδονται;

Τόσο η γρίπη, όσο και το κοινό κρυολόγημα μεταδίδονται με τον αέρα που εισπνέουμε, όταν ένα άτομο που φέρει τον ιό βήχει ή φτερνίζεται, οπότε διασπείρει μολυσματικά σταγονίδια στον αέρα. Ακόμη και η απλή συνομιλία μπορεί να είναι επικίνδυνη.

Σπανιότερα μπορούν να μεταδοθούν διά της αφής και τον άμεσο ενοφθαλμισμό των ιών στους βλεννογόνους, όπως για παράδειγμα όταν μετά από χειραψία με ένα άτομο που νοσεί, βάλουμε τα χέρια μας στα μάτια ή στο στόμα μας. Αντίστοιχο παράδειγμα είναι και η επαφή με μολυσμένα από εκκρίσεις χαρτομάντιλα ή σκεύη.

Η πιθανότητα να ‘κολλήσουμε’ κάποιον από τους υπεύθυνους ιούς αυξάνεται σε ορισμένες καταστάσεις, όπως οι ακόλουθες:

• Συμβίωση με άτομο που νοσεί.
• Κλειστοί χώροι με συνωστισμό και κακό αερισμό, π.χ. μέσα μαζικής μεταφοράς, αίθουσες αναμονής, ασανσέρ, αποδυτήρια.
• Τα σχολεία και οι παιδικοί σταθμοί είναι ο ‘παράδεισος’ των ιών και άρα οι επαγγελματίες στο χώρο της παιδείας καθώς και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας των παιδιών κινδυνεύουν περισσότερο.

Τι μπορώ να κάνω για να μην κολλήσω;

Υπάρχουν κάποιοι απλοί τρόποι που μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα να προσβληθούμε από τους ‘μικροσκοπικούς εισβολείς’:

• Αποφεύγουμε να ερχόμαστε σε στενή επαφή με άτομο που νοσεί.
• Αποφεύγουμε όσο το δυνατόν τους χώρους με συνωστισμό.
• Αερίζουμε καλά το σπίτι και το χώρο εργασίας μας, ιδιαίτερα όταν λειτουργεί κλιματισμός, οπότε ο αέρας ανακυκλώνεται, χωρίς να ανανεώνεται.
• Πλένουμε καλά και συχνά τα χέρια μας και αποφεύγουμε να ακουμπάμε τα μάτια, το στόμα και τη μύτη μας, καθώς τα σημεία αυτά αποτελούν ανοικτές πύλες για τα μικρόβια.

Σημαντικό εξάλλου είναι να προστατεύσουμε και τους γύρω μας αν έχουμε προσβληθεί. Ποτέ δε φτερνιζόμαστε στον αέρα, αλλά πάντα σε χαρτομάντιλο. Τα χαρτομάντιλα που χρησιμοποιούμε για το σκοπό αυτό καθώς και αυτά με τα οποία απαλλαγόμαστε από τις ρινικές εκκρίσεις δεν τα αφήνουμε έκθετα, αλλά τα πετάμε αμέσως στον κάδο απορριμμάτων και αμέσως μετά πλένουμε τα χέρια μας. Επίσης προσέχουμε τα σκεύη και τις πετσέτες που χρησιμοποιούμε να βρίσκονται σε ξεχωριστές θέσεις.

Για πόσο διάστημα μεταδίδονται;

Ένας ασθενής είναι μολυσματικός ένα εικοσιτετράωρο πριν την εκδήλωση της νόσου και για όσο διάστημα αυτή διαρκεί. Το αν ‘κολλήσαμε’ ή όχι το διαπιστώνουμε μια με τρεις μέρες μετά την επαφή με τον ιό.

Υπάρχει εμβόλιο;

Υπάρχει εμβόλιο για τη γρίπη, το οποίο μας προστατεύει αποκλειστικά για συγκεκριμένα στελέχη του ιού της γρίπης, όπως αυτά καθορίζονται κάθε χρόνο στην αρχή του φθινοπώρου βάσει στατιστικών δεδομένων. Υπάρχουν κάποιες ομάδες που πρέπει απαραιτήτως να εμβολιάζονται γιατί κινδυνεύουν από σοβαρή νόσο,όπως:

• Οι ηλικιωμένοι (>65 ετών)

Όσοι πάσχουν από χρόνια νοσήματα (καρδιοαναπνευστικές παθήσεις, αναιμίες, διαβήτης, νεφροπάθειες, καρκίνος, AIDS), καθώς και τα άτομα του στενού περιβάλλοντος τους.

Σε κάποιες ειδικές ομάδες συστήνεται επίσης να εμβολιάζονται, όπως:

• Οι έγκυες γυναίκες μετά το πρώτο τρίμηνο της κύησης καθώς και όσες γυναίκες σχεδιάζουν να μείνουν έγκυες κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου.
• Οι θηλάζουσες μητέρες.
• Τα άτομα που εργάζονται στο χώρο της υγείας.
• Όσοι έρχονται σε συχνή επαφή με παιδιά (π.χ. δάσκαλοι).
• Τα άτομα που εργάζονται σε υπηρεσίες πρώτης ανάγκης, όπως στην αστυνομία, την πυροσβεστική κτλ.
• Οι ταξιδιώτες.

Υπάρχουν ειδικά φάρμακα για τις ιώσεις;

Υπάρχουν φαρμακευτικές ουσίες που αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό των ιών, τα λεγόμενα ιοστατικά. Είναι αποτελεσματικά μόνο για τους ιούς της γρίπης Α και Β και μόνο εφόσον δοθούν τις δύο πρώτες ημέρες της νόσου. Δεν είναι δραστικά για τους ιούς του κοινού κρυολογήματος και καθώς δε στερούνται ανεπιθύμητων ενεργειών, ο μόνος αρμόδιος για τη χορήγηση τους είναι ο γιατρός σας.

Αν παρουσιάσω συμπτώματα γρίπης ή κρυολογήματος τι πρέπει να κάνω;

Καταρχήν δεν πανικοβαλλόμαστε, ίωση είναι θα περάσει. Υπάρχουν όμως κάποιες απλές πρακτικές που διευκολύνουν και επιταχύνουν την ανάρρωση:

• Ξεκουραστείτε όσο το δυνατόν περισσότερο.
• Ακολουθείστε καλή διατροφή, πρωτεϊνικής σύστασης, πλούσια σε θερμίδες και βιταμίνες.
• Πίνετε αρκετά υγρά, αφενός γιατί ο πυρετός προκαλεί αφυδάτωση και αφετέρου γιατί με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται η αποβολή των εκκρίσεων.
• Κάντε χρήση κάποιου αντιπυρετικού-αναλγητικού σκευάσματος αν η θερμοκρασία σώματος υπερβαίνει τους >38⁰C, ή υποφέρετε από κεφαλαλγία ή μυαλγίες. Προσέχετε όμως πάντα να μην υπερβαίνετε την αναγραφόμενη δοσολογία.
• Σε έντονη ρινική συμφόρηση που δυσχεραίνει την αναπνοή και τον ύπνο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα αποσυμφορητικό σκεύασμα. Πριν τη χρήση διαβάζετε προσεκτικά τις οδηγίες και αν έχετε οποιονδήποτε ενδοιασμό ή απορία αναζητάτε ιατρική συμβουλή.
• Αν επίσης έχετε έντονο ξηρό βήχα, ένα αντιβηχικό σιρόπι θα μπορούσε να φανεί χρήσιμο. Όχι όμως αν έχετε απόχρεμψη (παραγωγή φλεγμάτων), σε τέτοια περίπτωση θα ήταν κατάλληλο ένα αποχρεμπτικό σιρόπι.

Τι πρέπει να αποφύγω;

• Την ασπιρίνη. Ιδιαίτερα τα παιδιά κινδυνεύουν από μια σπάνια μεν, λίαν επικίνδυνη δε επιπλοκή, το σύνδρομο Reye.
• Τα αντιβιοτικά. Οι ιοί είναι απρόσβλητοι από τις ουσίες αυτές. Μόνον ο γιατρός σας μπορεί να κρίνει αν χρειάζεστε αντιβιοτική προφύλαξη για κάποιο λόγο.
• Μην κάνετε κατάχρηση των ρινικών αποσυμφορητικών, γιατί πέραν του επιτρεπόμενου διαστήματος προκαλούν επιδείνωση της συμφόρησης.Αποφεύγετε το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ.

Πότε πρέπει να απευθυνθώ σε γιατρό;

• Αν τα συμπτώματα χειροτερεύουν.
• Αν τα συμπτώματα παρατείνονται.
• Αν παρουσιάσετε υψηλό πυρετό με ρίγος, θωρακικό πόνο, δύσπνοια, ή αν ο βήχας εξελιχθεί σε παραγωγικό με πυώδη πτύελα.
• Αν παρουσιάσετε πόνο στο αυτί, στην περιοχή ανάμεσα στα μάτια, ή στα παράπλευρα της μύτης.
• Αν εμφανίσετε γαστρεντερικά συμπτώματα, όπως διάρροια και έμετο.
• Αν εμφανίσετε εξάνθημα.
• Αν αισθάνεστε μεγάλη αδυναμία και κόπωση.

health.in.gr