Φιλομήλα Λαπατά: «Ο Έλληνας θύμα αισθανόταν το 1800, θύμα αισθάνεται και σήμερα»

Συνέντευξη στην Τζωρτζίνα Ντούτση

Η συγγραφέας Φιλομήλα Λαπατά κυκλοφορεί το έβδομο μυθιστόρημά της, Η Επιστροφή, το οποίο συγχρόνως αποτελεί το πρώτο από τη σειρά ιστορικών μυθιστορημάτων με τίτλο Οι κόρες της Ελλάδας.

«Είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο αναφέρεται στην προεπαναστατική περίοδο της Ελλάδας, συγκεκριμένα από το 1790 και ολοκληρώνεται το 1838 με τον γάμο του βασιλιά Όθωνα με την Αμαλία» σημειώνει στο in.gr η συγγραφέας για το νέο της βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, ενώ παράλληλα μέσα από τις σελίδες του μας συστήνει την πρώτη «κόρη», Λέγκω Βαρβαρέσου.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, ότι από τις πρώτες κιόλας μέρες κυκλοφορίας του, το κοινό αγκάλιασε θερμά το νέο ιστορικό μυθιστόρημα της Φιλομήλας Λαπατά και το έφερε στις πρώτες θέσεις των ευπώλητων βιβλίων.

Το νέο βιβλίο σας «Η Επιστροφή» κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Ψυχογιός και αποτελεί το πρώτο αυτοτελές ιστορικό μυθιστόρημα της σειράς «Οι κόρες της Ελλάδας». Κυρία Λαπατά, κάντε μας μια σύντομη περιγραφή των όσων θα διαβάσουμε σε αυτό, ποια είναι η πρώτη «κόρη» που μας συστήνετε;
«Είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο αναφέρεται στην προεπαναστατική περίοδο της Ελλάδας, συγκεκριμένα από το 1790 και ολοκληρώνεται το 1838 με τον γάμο του βασιλιά Όθωνα με την Αμαλία. Η πρώτη «κόρη», η Λέγκω Βαρβαρέσου, είναι μια γυναίκα, κόρη οικογένειας επιφανών αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, η οποία επιστρέφει από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα του 1836 έπειτα από αναγκαστική εικοσαετή απομάκρυνσή της από την Ελλάδα. Είναι μια Ελληνίδα με προφίλ για μενταγιόν, η οποία δεν αγαπήθηκε όσο της άξιζε στην πατρίδα της και γι’ αυτό στα μάτια της κρύβει τον πόνο της γυναίκας που της έκλεψαν την εφηβεία. Έχει βαθιές πληγές και ανοιχτούς λογαριασμούς με τους δυο σημαντικούς άντρες της ζωής της: πατέρα και πρώην αρραβωνιαστικό. Οι λογαριασμοί προκλήθηκαν από μια θυσία δικιά της για να σώσει τον πατέρα της, θυσία που κατέληξε σε έναν απαγορευμένο έρωτα και σημάδεψε τη ζωή της οικογένειάς της κατά τη διάρκεια των προεπαναστατικών χρόνων στην Αθήνα».

Η συγκεκριμένη μυθιστορηματική σειρά που ξεκινά με την «Επιστροφή», τι θα πραγματεύεται και από πόσα βιβλία θα αποτελείται;
«Είναι μια ιστορική σειρά από γυναίκες Ελληνίδες, μέσα από τη ζωή και τις περιπέτειες των οποίων δίνεται η «τοιχογραφία» των τελευταίων διακοσίων χρόνων της ιστορίας μας. Η σειρά δεν είναι διδακτική. Είναι μυθιστορηματική. Πολλά από τα πρόσωπα στα οποία αναφέρομαι έχουν υπάρξει στο παρελθόν, στην Αθήνα των δυο τελευταίων αιώνων και έχουν σημαδέψει με τις ζωές τους (όχι κατ’ ανάγκη επώνυμες) την ιστορία και την ταυτότητα της πόλης. Σκοπός μου είναι να καταγράψω το πολιτιστικό και πολιτισμικό στοιχείο της πόλης και της Ελλάδας γενικότερα, μέσα από την καθημερινή ζωή των κατοίκων της Αθήνας. Δεν γνωρίζω ακόμα τον τελικό αριθμό των βιβλίων. Όμως υπολογίζω οπωσδήποτε τρία, ίσως και περισσότερα».

Τι σας γοήτευσε περισσότερο από αυτά τα τελευταία 200 χρόνια της ιστορίας μας, στα οποία θα ταξιδέψετε τον αναγνώστη;
«Λατρεύω το ιστορικό μυθιστόρημα. Το να «ζωντανέψω» μια ολόκληρη εποχή, την καθημερινή ζωή στην Αθήνα του 1800, ήταν για μένα ένα στοίχημα. Να συγκεντρώσω όλες τις πληροφορίες, ακόμα και τα χαράτσια που πλήρωναν οι Έλληνες στους Τούρκους, και να τις «δώσω» στον αναγνώστη, μέσα από την καθημερινότητα των ηρώων μου, με τέτοιο τρόπο ώστε η αφήγηση να μην γίνει διδακτική, ήταν για μένα μεγάλη πρόκληση».

Ποιες δυσκολίες συναντήσετε κατά τη διάρκεια της συγγραφής της «Επιστροφής» και ποιο το χρονικό διάστημα που διήρκεσε το συγγραφικό αυτό ταξίδι;
«Οι δυσκολίες ήταν στην έρευνα. Ανέτρεξα σε βιβλία τα οποία είχαν γραφτεί για εκείνα τα χρόνια, σε ιστορικά αρχεία, σε συμβολαιογραφικά αρχεία για να καταγράψω το καθεστώς του Ελαιώνα της Αθήνας, καθώς και τα επίθετα και ονόματα της συγκεκριμένης περιοχής, επισκέφτηκα όλα τα μέρη τα οποία αναφέρω στο μυθιστόρημα, επισκέφτηκα μουσεία, μελέτησα παλιές εφημερίδες, αλλά πήρα και συνεντεύξεις από παλαιές οικογένειες αθηναϊκές οι οποίες μου άνοιξαν τα σπίτια τους και μοιράστηκαν μαζί μου τις οικογενειακές τους ιστορίες. Χρειάστηκα δυο χρόνια για την έρευνα και ένα χρόνο για τη συγγραφή».

Πόσο εύκολη ήταν η δική σας «επιστροφή» από το παρελθόν στο παρόν, στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα;
«Δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα δυστυχώς. Μόνο τα πρακτικά της ζωής έχουν ακολουθήσει το δρόμο της εξέλιξης, όπως είναι φυσικό άλλωστε. Η νοοτροπία όμως του Έλληνα έχει παραμείνει η ίδια. Ο Έλληνας θύμα αισθανόταν το 1800, θύμα αισθάνεται και σήμερα. Μόνο η επίγνωση μπορεί να τον γλιτώσει από το σύνδρομο του θύματος. Μόνο με επίγνωση ο Έλληνας μπορεί να βρει τη δύναμη να εγκαταλείψει αρνητικά πρότυπα και λανθασμένες αντιλήψεις που τον οδηγούν στη μη αποδοχή του δικού του μεριδίου ευθύνης στα γεγονότα που τον αφορούν άμεσα, αλλά και στην ίδια τη ζωή».

Το νέο σας βιβλίο βρίσκεται ήδη μέσα στη λίστα των ευπώλητων. Το αναγνωστικό κοινό υποδέχτηκε θερμά τις «Κόρες της Ελλάδας». Ποια τα συναισθήματα και η ευθύνη της συγγραφέως;
«Το βιβλίο μου μπήκε αμέσως στη λίστα των ευπώλητων. Η θερμή υποδοχή του από το αναγνωστικό κοινό με έχει γεμίσει χαρά και ικανοποίηση, όπως είναι φυσικό. Σαν να κέρδισα ένα στοίχημα. Εγώ γράφω για τους αναγνώστες μου. Εκείνη τη μερίδα του αναγνωστικού κοινού που με διαβάζει και με παρακολουθεί από το 2002 που εκδόθηκε το πρώτο μου μυθιστόρημα. Ελπίζω και εύχομαι να μην απογοητεύσω το κοινό μου στα επόμενα βιβλία που θα ακολουθήσουν».

Πόσο εύκολη είναι η «συμβίωση» με τους ήρωές σας; Έχετε τις συμπάθειες και τις αντιπάθειές σας;
«Για όσο διαρκεί η συγγραφή ενός μυθιστορήματος συμβιώνω με τους ήρωές μου. Κοιμάμαι και ξυπνώ με την παρουσία τους. Εξάλλου έρχονται μόνοι τους και με βρίσκουν. Έχουν δική τους φωνή. Πολλές φορές κάνουν του κεφαλιού τους, είναι πεισματάρηδες. Άλλες φορές μου υποτάσσονται. Κάποιοι είναι και αντιπαθητικοί. Όλοι όμως οι ήρωες, συμπαθητικοί ή αντιπαθητικοί, είναι αναγκαίοι για τη συγγραφή ενός μυθιστορήματος. Εγώ απλά τους ακολουθώ στην πορεία τους μέσα στην ιστορία και τους αγαπώ όλους ανεξαιρέτως».

Μεταφέρετε στοιχεία του χαρακτήρα σας ή του χαρακτήρα των οικείων σας, στους ήρωες των βιβλίων σας;
«Σε όλα μου τα μυθιστορήματα (επτά με το τελευταίο) οι ιστορίες που περιγράφω καθώς και οι περισσότεροι ήρωες βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα και πρόσωπα. Εγώ «πλουτίζω» τους πρωταγωνιστές μου, διαλέγοντας να τους προσθέσω και κάποια στοιχεία από πρόσωπα του περιβάλλοντός μου, πρόσωπα τα οποία γνωρίζω καλά, για να τους κάνω περισσότερο ενδιαφέροντες».

Ποιος είναι ο πρώτoς αναγνώστης των βιβλίων σας και πόσο υπολογίζετε ή εμπιστεύεστε την κριτική και τα σχόλιά του;
«Δεν έχω «πρώτο» αναγνώστη. Εμπιστεύομαι το ένστικτό μου. Τελειώνω το μυθιστόρημα. Το διαβάζω πολλές φορές η ίδια και σε χρονικές αποστάσεις μεταξύ των αναγνώσεων, αφήνοντας να κατακαθίσει η ιστορία μέσα μου. Διορθώνω, συμπληρώνω, προσθέτω ή αφαιρώ όσα αναγκαία στοιχεία εξυπηρετούν την «οικονομία» της αφήγησης και, όταν νιώσω πως δεν έχω τίποτα άλλο να πω ή να προσθέσω, βάζω τελεία και παύλα στο μυθιστόρημα. Κατόπιν το παραδίδω στον Εκδότη και παίρνει το δρόμο του».

Ζείτε ανάμεσα σε Ελλάδα και Ιταλία; Τι αγαπάτε περισσότερο στην καθεμιά και ποιος από τους δυο τόπους σάς εμπνέει περισσότερο;
«Με εμπνέουν και οι δυο χώρες (εξαρτάται από το μυθιστόρημα που γράφω κάθε φορά) και τις αγαπώ το ίδιο. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Ελλάδα. Αργότερα υιοθέτησα την Ιταλία ως δεύτερη πατρίδα μου όταν παντρεύτηκα Ιταλό σε δεύτερο γάμο. Θετικά και αρνητικά στοιχεία υπάρχουν και στις δυο. Βρίσκω τους Ιταλούς πιο ώριμους πολιτικά και με μεγαλύτερη επίγνωση της ζωής. Αποδέχομαι όμως και τις δυο χώρες και τις αγαπώ έτσι όπως είναι, με τα καλά τους και τα κακά τους».

Έχετε ξεκινήσει τη συγγραφή του δεύτερου βιβλίου της σειράς; Μπορείτε να μας αποκαλύψετε μερικά πράγματα για την επόμενη «κόρη» και πότε θα τη γνωρίσουν οι φίλοι αναγνώστες;
«Δεν έχω ξεκινήσει ακόμα τη συγγραφή του δεύτερου βιβλίου της σειράς «Οι κόρες της Ελλάδας». Βρίσκομαι σε περίοδο προώθησης του μυθιστορήματος «Η Επιστροφή». Όταν τελειώνω ένα μυθιστόρημα και παίρνει το δρόμο της έκδοσης, ακολουθεί πάντα μια περίοδος συγγραφικής παύσης. Περίοδος ξεκούρασης, αδειάσματος του μυαλού. Είναι αναγκαίο να «φύγει» το παλιό για να δημιουργηθεί χώρος για το καινούργιο. Για να αρχίσω να γράφω το δεύτερο βιβλίο της σειράς, θα προηγηθεί πάλι ιστορική έρευνα. Όπως αντιλαμβάνεστε δεν μπορώ να αποκαλύψω ακόμα τίποτα».

entertainment.in.gr