Μείζων εκπρόσωπος της ρητορικής τέχνης του 4ου αιώνα π.Χ. υπήρξε ο Ισοκράτης, ο οποίος επηρέασε πολύ έντονα την ελληνική λογοτεχνία εν συνόλω, καθώς υπήρξε ένας έξοχος τεχνίτης του αττικού λόγου, της αττικής πεζογραφίας στην κλασική της ακμή – θεωρείται μάλιστα ως εκείνος που ολοκλήρωσε την αττική έντεχνη πεζογραφία. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο το όνομά του συγκαταλέγεται στον Κανόνα των δέκα αττικών ρητόρων που συνέταξαν οι αλεξανδρινοί φιλόλογοι (έχουμε ήδη κάνει λόγο σε παλαιότερα άρθρα μας για δύο ακόμα ρήτορες που περιλαμβάνονται στον εν λόγω κατάλογο, τον Αντιφώντα και τον Ανδοκίδη).

Αψευδής απόδειξη της αξίας και της προσφοράς του Ισοκράτη, ανεξάρτητα από τις κατά καιρούς διατυπωθείσες κρίσεις για εκείνον, είναι η τεράστια επίδραση της σχολής του, από την οποία βγήκαν πολυάριθμοι πολιτικοί, ιστορικοί, ρήτορες και ποιητές. Στους θαυμαστές του συγκαταλεγόταν μεταξύ άλλων ο Κικέρων, ενώ ο βαθμός της επιρροής του –και μάλιστα πολύ πέρα από τα όρια της αρχαιότητας– υπήρξε τέτοιος, που αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η βασίλισσα Ελισάβετ Α’ (16ος αιώνας) μετέφρασε σε νεανική ηλικία δύο λόγους του Ισοκράτη (Προς Νικοκλέα και Νικοκλής).

Η ζωή του Ισοκράτη κάλυψε σχεδόν έναν ολόκληρο αιώνα, από το 436 π.Χ., όταν η Αθήνα βρισκόταν στο απόγειο της ακμής και της δόξας της, έως το 338 π.Χ., όταν η επικράτηση του Φιλίππου Β’ στη μάχη της Χαιρώνειας σηματοδότησε την εδραίωση της μακεδονικής κυριαρχίας στον ελληνικό χώρο και –στην πραγματικότητα– τη δημιουργία ενός νέου κόσμου, του ελληνιστικού. Ο τόπος καταγωγής του ήταν η Ερχιά, ένας αττικός δήμος στα ανατολικά της Αθήνας, στην ευρύτερη περιοχή των Μεσογείων. Ο πατέρας του διέθετε ένα εργαστήριο για την κατασκευή αυλών και η οικογένειά του ήταν εύπορη. Το γεγονός αυτό του επέτρεψε να λάβει φροντισμένη αγωγή, ενώ ευτυχής συγκυρία στάθηκε για εκείνον η επαφή του με τους σοφιστές Πρόδικο και Γοργία. Μάλιστα, εξ όσων γνωρίζουμε, η μαθητεία του Ισοκράτη κοντά στον δεύτερο, τον ηλικιωμένο λεοντίνο σοφιστή, υπήρξε αποφασιστικής σημασίας για την όλη εξέλιξή του.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, προτομή του Ισοκράτη.

Ισοκράτης: Η παιδεία ως δύναμη του λόγου (Μέρος Α’)

Ειδήσεις Σήμερα: