Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Μεταφραστικές συναντήσεις κατά την αρχαιότητα (Μέρος Δ’)
Ο Κικέρων, ως έγκριτος μεταφραστής, τονίζει πως σημασία έχουν όχι οι λέξεις αυτές καθαυτές, αλλά το νόημα των κειμένων
Εξ όσων γνωρίζουμε, κατά τους Ελληνιστικούς Χρόνους υπήρχε σε πρακτικό επίπεδο μια σαφής διαφοροποίηση ανάμεσα στη λογοτεχνική και τη μη λογοτεχνική μετάφραση: στην πρώτη συναντούμε ελεύθερες κατά το μάλλον ή ήττον αποδόσεις, στη δεύτερη πιστές –με διάφορες παραλλαγές ασφαλώς– αποδόσεις. Την εν λόγω διάκριση προέβαλε εμφατικά στα χρόνια της Ύστερης Ρωμαϊκής Δημοκρατίας (1ος αιώνας π.Χ.) ο Κικέρων, ο οποίος ως έγκριτος μεταφραστής τονίζει πως σημασία έχουν όχι οι λέξεις αυτές καθαυτές, αλλά το νόημα των κειμένων.
Η δική του μεταφραστική μέθοδος, όπως την περιγράφει επακριβώς ο ίδιος, θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στο ακόλουθο χωρίο: «Και δε μετέφρασα ως απλός μεταφραστής, αλλά ως ρήτωρ, διατηρώντας το γενικό νόημα και τη μορφολογία του πρωτοτύπου, […] αλλά σε γλώσσα σύμφωνη με τις ημέτερες γλωσσικές συνήθειες. Δε θεώρησα απαραίτητο να αποδώσω το κείμενο λέξη προς λέξη, αλλά να διαφυλάξω το γενικό ύφος και την ουσία (κύρια σημασία) του». Την περιφρόνηση του Κικέρωνος για τους αδέξιους μεταφραστές, τους μεροκαματιάρηδες υπερασπιστές της πιστής μετάφρασης, συμμερίζεται και ο Οράτιος, ο μεγάλος λυρικός ποιητής της Ρώμης και της οικουμένης.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα πολύ ελεύθερων αποδόσεων –αναδημιουργιών στην ουσία– αποτελούν η μετάφραση της Οδύσσειας από τον ποιητή Λίβιο Ανδρόνικο (3ος αιώνας π.Χ.) και οι διάφορες μεταφράσεις των Φαινομένων του ποιητή Αράτου του Σολέως, από την εποχή του Κικέρωνος έως και τον 4ο αιώνα μ.Χ. Στον αντίποδα της προσέγγισης αυτής βρίσκονται επίσημα κείμενα όπως η ελληνική εκδοχή των Res Gestae (Πεπραγμένων) του ρωμαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού (του επονομαζόμενου Αυγούστου), καθώς και τα δίγλωσσα κείμενα λατίνων συγγραφέων (του Βιργιλίου, του Κικέρωνος κ.ά.) που προορίζονταν για παιδαγωγική χρήση.
*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο Οράτιος, ο μεγάλος λυρικός ποιητής της Ρώμης και της οικουμένης.
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Μεταφραστικές συναντήσεις κατά την αρχαιότητα (Μέρος Α’)
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Μεταφραστικές συναντήσεις κατά την αρχαιότητα (Μέρος Β’)
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Μεταφραστικές συναντήσεις κατά την αρχαιότητα (Μέρος Γ’)
- Αλέξης Γρηγορόπουλος: Διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα 17 χρόνια μετά την εξέγερση των δεύτερων «Δεκεμβριανών»
- Ελένη Φουρέιρα: Κορυφαία γυναίκα καλλιτέχνις της χρονιάς στο Spotify
- Σαλαμίνα: Νέο βίντεο ντοκουμέντο από τα γενέθλια της 75χρονης – Πώς οδηγήθηκε στη φυλακή η νύφη της
- Βασιλιάς Κάρολος: Κουρτίνες από παλάτι του έγιναν κάλτσες για φιλανθρωπία
- Το «διάβασμα» του Μαρτίνεθ και η… πολυφωνία στην επίθεση – Έτσι έφυγε με το διπλό από το ΟΑΚΑ η Βαλένθια (vids)
- Συντάξεις: Στις 19 Δεκεμβρίου οι πρώτες καταβολές
- Σεισμός 4,3 Ρίχτερ ανοιχτά του Γερολιμένα Λακωνίας τα ξημερώματα
- Φέτα: Φόβοι για έλλειψη λόγω ευλογιάς προβάτων – Τι «είδε» το BBC
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Σάββατο 06.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/pexels-eser-tokas-54876734-25854069-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442