Συνέντευξη με τον Σωτήρη Δανέζη (δημιουργό του ντοκιμαντέρ «Κόκκινος Κόσμος»)

in.gr: Ποια δική σας ανάγκη σας οδήγησε μέχρι το Κονγκό και την καταγραφή της εκεί κατάστασης;

Σ.Δ.: Η σιωπή σε εφημερίδες, περιοδικά, τηλεόραση και μέσα Μαζικής Ενημέρωσης σε ολόκληρο κόσμο για την πιο αιματηρή σύγκρουση που γνώρισε η ανθρωπότητα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σχεδόν 4.000.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό μια χώρα πλούσια σε χρυσό, διαμάντια και πολύτιμα μέταλλα χωρίς κανείς να συγκινηθεί από τη Διεθνή Κοινότητα.

in.gr: Τι είδους δυσκολίες συναντήσατε εσείς και το συνεργείο σας, (με ενδιαφέρουν περισσότερο οι συναισθηματικές και όχι οι πρακτικές) κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, σε τόσο σκληρές συνθήκες και εικόνες

Σ.Δ.: Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι να ισορροπήσεις τα συναισθήματα όταν φεύγεις από μια τέτοια περιοχή και αφήνεις πίσω σου τους πρωταγωνιστές της ιστορίας. Βγαίνοντας από το ορυχείο στο βορειοανατολικό Κονγκό νιώσαμε απίστευτη ανακούφιση, πήραμε μια βαθιά ανάσα από τον φρέσκο αέρα και καταρρεύσαμε από την ψυχική και σωματική κούραση. Καθώς απομακρυνόμασταν βλέπαμε άνδρες, γυναίκες και μικρά παιδιά να περνούν τη βαριά σιδερένια πόρτα που οδηγεί στα τούνελ. Εμείς, ζήσαμε για λίγο στο δικό τους κόσμο και δεν βλέπαμε την ώρα να δούμε ξανά το φως του ήλιου. Εκείνοι, για να επιβιώσουν, είναι καταδικασμένοι να συνεχίζουν μια ζωή στο σκοτάδι και τη λάσπη σπάζοντας πέτρες… Δυστυχώς, δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα περισσότερο από το να καταγράψουμε και να διηγηθούμε την ιστορία τους.

in.gr: Τι σας εντυπωσίασε περισσότερο στη συμπεριφορά των ανθρώπων όταν καταλάβαιναν ότι εκείνοι και τα προβλήματά τους θα προβληθούν σε όλο τον κόσμο

Σ.Δ.: Γενικότερα, η συμπεριφορά των ανθρώπων δεν άλλαζε. Κάποιοι χαριτολογώντας έλεγαν ότι δεν είναι ντυμένοι όπως θα έπρεπε για να εμφανισθούν μπροστά στο φακό, άλλοι ζητούσαν μια φωτογραφία μαζί μας. Για τους περισσότερους όμως, ήμουν άλλος ένας λευκός που ήρθε στην περιοχή τους και θα έφευγε λίγη ώρα αργότερα χωρίς να αλλάξει τίποτα ουσιαστικό στην καθημερινότητά τους. Τα παιδιά ζητούσαν στυλό και μολύβια, ένας επιστάτης του ορυχείου ζήτησε το φακό μου για να μας αφήσει να μπούμε στις στοές. Στα πρόσωπα τους ήταν ζωγραφισμένη η δυσπιστία, κατάλοιπο της βελγικής αποικιοκρατίας.

in.gr: Πόσος χρόνος χρειάστηκε για την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ

Σ.Δ.: Το ντοκιμαντέρ, ακόμη κι αν παράγεται και προβάλλεται στην τηλεόραση δεν είναι ρεπορτάζ ειδήσεων, δεν καλύπτει γεγονότα αλλά τα αποκαλύπτει. Η αισθητική του ξεφεύγει από τις τηλεοπτικές φόρμες και έχει τη σφραγίδα ενός ή περισσότερων δημιουργών από τη σύλληψή και τα γυρίσματα έως το τελικό στάδιο της παραγωγής του. Είναι μια μαγική σύνθεση εικόνας, ήχων, λόγου και μουσικής που απαιτεί πολλές ώρες δημιουργικής δουλειάς πριν και μετά τα γυρίσματα.

Η διαδικασία παραγωγής ενός ντοκιμαντέρ της Εμπόλεμης Ζώνης ξεκινά μήνες πριν την προβολή του. Οι δημοσιογράφοι-παραγωγοί της σειράς αρχίζουν την έρευνα και τις επαφές στη χώρα που θα επισκεφθούμε ακόμη κι ένα χρόνο πριν την πραγματοποίηση της αποστολής. Η συγγραφή του σεναρίου και το μοντάζ, είναι εξίσου χρονοβόρες διαδικασίες καθώς προσπαθούμε να επαναδομήσουμε την πραγματικότητα που έχει καταγράψει ο φακός, και να αναδείξουμε την ιστορία που διηγούμαστε μέσα από την ταινία.

in.gr: Ποιο είναι το πιθανό επόμενο θέμα που θα θέλατε να παρουσιάσετε στο ίδιο ή και σε κάποιο άλλο φεστιβάλ.

Σ.Δ.: Το περιβάλλον και οι καταστροφικές συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου στη ζωή των ανθρώπων, σε ολόκληρο τον πλανήτη, είναι ένα θέμα που θα θέλαμε να παρουσιάσουμε ξεκινώντας από την ιστορία των λαών που ζουν περισσότερο από τον καθένα τις αλλαγές που συντελούνται στο κλίμα παγκοσμίως.

Επιμέλεια: Ελσα Γράψα