Άνθρωποι που κρέμονται από τις κορυφές των δέντρων για να μείνουν ζωντανοί, χιλιάδες σπίτια που καταρρέουν και δρόμοι που μετατρέπονται γρήγορα σε ποτάμια λάσπης.

Αυτές οι συγκλονιστικές εικόνες δεν είναι μια δυστοπική πρόβλεψη για το μέλλον: είναι η πραγματικότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων που έχουν κατακλύσει τον κόσμο.

Στην Ευρώπη, οι πλημμύρες, οι θανατηφόροι καύσωνες, οι ξηρασίες και οι πυρκαγιές που έσπασαν κάθε ρεκόρ έγιναν το χαρακτηριστικό γνώρισμα του 2025 – μια κληρονομιά από την οποία ακόμα προσπαθεί να ανακάμψει.

Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτά τα φαινόμενα θα γίνουν πιθανώς το «νέο κανονικό», εκτός αν ληφθούν δραστικά μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα.

Είναι η κλιματική αλλαγή υπεύθυνη για τα ακραία καιρικά φαινόμενα;

Ενώ οι επιστήμονες αποφεύγουν να αποδώσουν ευθύνες για συγκεκριμένα ακραία καιρικά φαινόμενα, είναι ευρέως αποδεκτό ότι η κλιματική αλλαγή αυξάνει τη συχνότητα και τη σοβαρότητά τους, σύμφωνα με το euronews.

Για κάθε αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα κατά 1 ℃, η ατμόσφαιρα μπορεί να συγκρατήσει περίπου 7% περισσότερη υγρασία, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πιο έντονες και ισχυρές βροχοπτώσεις.

«Η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή σημαίνει ότι ο καλοκαιρινός καιρός εμφανίζεται σε ένα θερμότερο κλιματικό περιβάλλον», εξηγεί το Εθνικό Κέντρο Ατμοσφαιρικών Επιστημών.

«Με κάθε βαθμό θέρμανσης του κλίματος της Γης, η συχνότητα και η ένταση των καυσώνων προβλέπεται να επιδεινωθούν».

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην Ευρώπη το 2025

Το 2025 ξεκίνησε με καταιγίδες, καθώς ισχυροί άνεμοι σάρωσαν τμήματα της Γαλλίας.

Μέχρι την άνοιξη, ακραία καιρικά φαινόμενα είχαν πλήξει αρκετές άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Δεκάδες άνθρωποι εκκενώθηκαν στην κεντρική και βόρεια Ισπανία λόγω της καταιγίδας Martinho, ενώ οι χειρότερες πλημμύρες των τελευταίων τριάντα ετών κατέστρεψαν το ιστορικό ορυχείο αλατιού Praid της Ρουμανίας.

Εκατοντάδες άνθρωποι εκτοπίστηκαν, καθώς τα σπίτια τους υπέστησαν ζημιές από τις καταρρακτώδεις βροχές και τους ισχυρούς ανέμους που διήρκεσαν για μέρες.

Ωστόσο, τα πράγματα επιδεινώθηκαν πραγματικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η ακραία ζέστη έσπασε τα ρεκόρ θερμοκρασίας σε ολόκληρη την ήπειρο, ακόμη και στον βορρά, στον συνήθως κρύο Αρκτικό Κύκλο, όπου η «πραγματικά άνευ προηγουμένου» ζέστη ξεπέρασε τους 30 °C για 13 ημέρες τον Ιούλιο.

Η Φινλανδία υπέστη τρεις συνεχόμενες εβδομάδες με θερμοκρασίες 30 °C και δυσκολεύτηκε να αντιμετωπίσει τις καυτές συνθήκες.

Ένα παγοδρόμιο στο βόρειο τμήμα της χώρας άνοιξε τις πόρτες του σε όσους αναζητούσαν καταφύγιο από τη ζέστη, ενώ τα τοπικά νοσοκομεία κατακλύστηκαν.

Ο καύσωνας προκάλεσε επίσης ανησυχίες για την ευημερία των ταράνδων, που κινδύνευαν από υπερθέρμανση.

Οι καύσωνες στη νότια Ευρώπη

Πιο νότια, οι Ευρωπαίοι υπέφεραν από θερμοκρασίες που ξεπερνούσαν τους 40 °C, οδηγώντας δεκάδες χώρες σε ξηρασία.

Η έντονη ζέστη σύντομα μετατράπηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε ολόκληρη την ήπειρο, με αρκετές χώρες να εκδίδουν προειδοποιήσεις για την υγεία και τις πυρκαγιές.

Το υπουργείο Υγείας της Μαδρίτης συνέστησε στους πολίτες να αποφεύγουν τον ήλιο, αν είναι δυνατόν, και να προσέχουν ιδιαίτερα τους ηλικιωμένους και τις έγκυες γυναίκες, ενώ οι γαλλικές αρχές διέταξαν τα δημόσια κολυμβητήρια να είναι δωρεάν για να βοηθήσουν τους κατοίκους να δροσιστούν.

Στην Ιταλία, τέθηκαν σε ισχύ απαγορεύσεις για την εργασία σε εξωτερικούς χώρους κατά τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας.

Στην Ελλάδα, τα μεγάλα τουριστικά αξιοθέατα έκλεισαν προσωρινά.

Ωστόσο, συνέχισαν να σημειώνονται θάνατοι από εξαιρετική ζέστη, οι οποίοι τελικά άρχισαν να κάνουν τα πρωτοσέλιδα.

Η Montse Aguilar, μια 51χρονη οδοκαθαρίστρια στη Βαρκελώνη, κατέρρευσε στο δρόμο μετά από μια εξαντλητική μέρα με θερμοκρασία 35 °C, ενώ η πόλη βρισκόταν σε κατάσταση υψηλής επιφυλακής.

Ο θάνατος της Aguilar πυροδότησε τοπικές διαμαρτυρίες, με εκατοντάδες συναδέλφους της και πολίτες να διαδηλώνουν στο κέντρο της Βαρκελώνης κρατώντας πανό με το σύνθημα: «Η ακραία ζέστη είναι και αυτή βία στο χώρο εργασίας».

Πόσοι άνθρωποι πέθαναν λόγω της ακραίας ζέστης στην Ευρώπη;

Ερευνητές του Imperial College London και του London School of Hygiene & Tropical Medicine εξέτασαν 854 ευρωπαϊκές πόλεις και διαπίστωσαν ότι η κλιματική αλλαγή ήταν υπεύθυνη για το 68% των 24.400 εκτιμώμενων θανάτων από ζέστη αυτό το καλοκαίρι, έχοντας αυξήσει τις θερμοκρασίες έως και 3,6 °C.

Οι χώρες που επλήγησαν περισσότερο από ένα μόνο κύμα καύσωνα ήταν η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Ελλάδα και η Κύπρος, όπου από τις 21 έως τις 27 Ιουλίου σημειώθηκαν περίπου 950 θάνατοι λόγω καύσωνα, με θερμοκρασίες έως και 6 °C πάνω από τον μέσο όρο.

Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 11 θανάτους ανά ημέρα ανά εκατομμύριο άτομα.

Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που σημείωσαν τους περισσότερους θανάτους ανά κάτοικο ήταν η Ρώμη, η Αθήνα και το Βουκουρέστι.

Οι συντάκτες της μελέτης αναφέρουν ότι αυτό αντανακλά την έκθεσή τους σε μερικές από τις πιο ακραίες θερμοκρασίες στην Ευρώπη, αλλά επισημαίνουν ότι και άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο, όπως η ετοιμότητα, η δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού και η ατμοσφαιρική ρύπανση.

Σε όλες τις 854 πόλεις, η κλιματική αλλαγή ήταν υπεύθυνη για 4.597 θανάτους από τη ζέστη στην Ιταλία, τον υψηλότερο συνολικό αριθμό.

Προκάλεσε επίσης 2.841 θανάτους στην Ισπανία, 1.477 στη Γερμανία, 1.444 στη Γαλλία, 1.147 στο Ηνωμένο Βασίλειο, 1.064 στη Ρουμανία, 808 στην Ελλάδα, 552 στη Βουλγαρία και 268 στην Κροατία.

Ο καιρός άφησε πίσω του καμένη γη

Ανάλυση της World Weather Attribution (WWA) διαπίστωσε επίσης ότι η κλιματική αλλαγή έκανε τον καιρό που τροφοδότησε τις πυρκαγιέςσε όλη την Πορτογαλία και την Ισπανία περίπου 40 φορές πιο πιθανό.

Περισσότερα από 380.000 εκτάρια γης έχουν καεί στην Ισπανία από τις αρχές του 2025 – σχεδόν πέντε φορές τον ετήσιο μέσο όρο.

Στην Πορτογαλία, έχουν χαθεί περισσότερα από 260.000 εκτάρια. Αυτό αντιστοιχεί σε σχεδόν το 3% της χερσαίας έκτασης της χώρας και είναι τρεις φορές η μέση έκταση που καίγεται από πυρκαγιές σε ένα έτος.

Τουλάχιστον οκτώ άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στις πυρκαγιές, ενώ δεκάδες χιλιάδες αναγκάστηκαν να εκκενώσουν τις περιοχές τους.

Πώς οι ακραίες καιρικές συνθήκες επηρεάζουν την οικονομία της Ευρώπης

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες του φετινού καλοκαιριού προκάλεσαν βραχυπρόθεσμες οικονομικές απώλειες τουλάχιστον 43 δισεκατομμυρίων ευρώ, με το συνολικό κόστος να αναμένεται να φτάσει τα 126 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2029.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο, υπό την ηγεσία του Δρ Sehrish Usman του Πανεπιστημίου του Μάνχαϊμ, σε συνεργασία με οικονομολόγους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), διαπίστωσε ότι οι καύσωνες, οι ξηρασίες και οι πλημμύρες έπληξαν το ένα τέταρτο όλων των περιφερειών της ΕΕ κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2025.

Οι άμεσες απώλειες ανέρχονται στο 0,26 % της οικονομικής παραγωγής της ΕΕ το 2024, αλλά οι συντάκτες της μελέτης τονίζουν ότι αυτές οι εκτιμήσεις είναι πιθανώς συντηρητικές, καθώς δεν περιλαμβάνουν τις σύνθετες επιπτώσεις όταν συμβαίνουν ταυτόχρονα ακραία φαινόμενα, όπως καύσωνες και ξηρασίες.

Επίσης, δεν περιλαμβάνουν το κόστος κινδύνων όπως οι πυρκαγιές, που έσπασαν ρεκόρ σε όλη την Ευρώπη φέτος, ή οι ζημιές από χαλάζι και άνεμο από καταιγίδες.

Μια γυναίκα πίνει νερό ενώ περπατά κοντά στην Ακρόπολη, καθώς μια καύσωνα πλήττει την Αθήνα, Ελλάδα, 8 Ιουλίου 2025. REUTERS/Louisa Gouliamaki

Ποιες χώρες υπέστησαν το μεγαλύτερο οικονομικό πλήγμα;

Η Ιταλία υπέστη μία από τις χειρότερες οικονομικές καταστροφές, με προβλεπόμενες απώλειες 11,9 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2025, που θα αυξηθούν σε 34,2 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2029.

Ακολουθεί η Γαλλία με άμεσες ζημίες άνω των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ και 33,9 δισεκατομμύρια ευρώ πριν από το τέλος της δεκαετίας.

Η Ισπανία ήταν μεταξύ των χωρών που επλήγησαν περισσότερο, όπου οι ερευνητές εντόπισαν και τους τρεις τύπους ακραίων καιρικών φαινομένων.

Οι συνολικές εκτιμώμενες απώλειές της ήταν 12,2 δισεκατομμύρια ευρώ το 2025 και 34,8 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2029.

Θα επιδεινωθούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα το 2026;

Ενώ η Ευρώπη αγωνίζεται να ανακάμψει από αυτά τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι επιστήμονες προβλέπουν ότι το 2026 θα είναι ένα από τα θερμότερα έτη από το 1850.

Η Μετεωρολογική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου δημοσίευσε τις τελευταίες προβλέψεις της για τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία, προειδοποιώντας ότι το 2026 είναι πιθανό να γίνει το τέταρτο έτος κατά το οποίο η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα αυξηθεί κατά 1,4 °C σε σχέση με τον προ-βιομηχανικό μέσο όρο.

«Τα τελευταία τρία χρόνια είναι πιθανό να έχουν ξεπεράσει τα 1,4 °C και αναμένουμε ότι το 2026 θα είναι το τέταρτο συνεχόμενο έτος που θα συμβεί αυτό», λέει ο καθηγητής Adam Scaife, ο οποίος ηγήθηκε της ομάδας που εκπόνησε την παγκόσμια πρόβλεψη.

«Πριν από αυτή την αύξηση, η προηγούμενη παγκόσμια θερμοκρασία δεν είχε ξεπεράσει τα 1,3 °C».

Ειδήσεις Σήμερα: