Η αλήθεια γύρω από το Botox

Η ανακάλυψη του φαρμάκου έγινε στα τέλη του 1960, όμως πρωτοεφαρμογή της τοξίνηςBotulinum σαν θεραπευτικό μέσο έγινε στα τέλη του 1980, δημιουργώντας επανάσταση γύρω απο τις μεθόδους θεραπείας της δυστονίας, προσφέροντας σημαντικότατη ανακούφιση σε πολλούς πάσχοντες.

Η τοξίνη Botulinum είναι ένα βιολογικό παρασκεύασμα εργαστηριακής δημιουργίας, εγχύεται σε συγκεκριμένους μύες και δρά στη μείωση της ακούσιας σύσπασης, χαρακτιριστικό γνώρισμα των δυστονιών.

Οι εγχύσεις ελαττώνουν την μυϊκή δραστηριότητα σημαντικά έτσι ώστε να εξασθενήσει ο σπασμός αλλά σε καμιά περίπτωση δεν δημιουργεί παράλυση.

Η τοξίνηBotυlinum είναι ένα σύμπλεγμα πρωτεϊνών που παράγονται απο το βακτηρίδιο κλωστηρίδιο Botυlinum. Είναι ένας φραγμός που συνδέεται στην νευρομυική σύναψη έτσι ώστε να αποτρέψει την έκλυση της ακετυλοχολίνης με αποτέλεσμα την μη μετάδοση του ερεθίσματος σύσπασης στο μύ.

Η ιστορία του Botox όπως προανέφερα ξεκινά απο την δεκαετία του 1960 όπου ο Allan B. Scott, MD απο την Smith-Kettlewell και το Ερευνητικό Ίδρυμα Όρασηςκαι ο Edward J.Schartz, Phd, επιστημονικός υπεύθυνος του Τμήματος Μικροβιολογίας και Τοξικολογίας του Πανεπιστημίου Winsconsin, έκαναν έρευνες για συγκεκριμένες τοξίνες και την δράση τους στην θεραπεία του στραβισμού. Η ανακάλυψη της τοξίνης Botυlinum τύπου Α σαν θεραπευτικός παράγοντας έδωσε λύση σε προβλήματα όπως: βλεφαρόσπασμος, ημιπάρεση του προσώπου, ραϊβόκρανο, κ.λ.π.

Συνολικά έχουν απομονωθείεπτά τύποι τοξινών botulinum και είναι: A, B, C, D, E, F και G. Κάθε μια τοξίνη έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και τρόπο δράσης. Στη φαρμακευτική αγορά υπάρχει μόνο ο τύπος Α και ο τύπος Β ενώ βρίσκεται υπόέρευνα ο τύπος F.

H τοξίνη τύπου Α είναι στο εμπόριο με την ονομασία BOTOX απο την Allergan, USA Inc, και Dysport απο την εταιρεία Ipsen, Ltd (Αγγλία). Η εμπορική ονομασία του τύπου Β είναι Myobloc και κυκλοφορεί στην Αμερική και στην Ευρώπη.

Το 1989 στις Ηνωμένες Πολιτείες ο Οργανισμός Ελέγχου Τροφίμωνκαι Φαρμάκων (FDA) ο αντίστοιχος του ΕΟΦ της Ελλάδος και της Ευρώπης έδωσε την έγκριση του, μετά απο πολυετή έρευνα και έλεγχο στη χρήση του φαρμάκου BOTOX για θεραπείες βλεφαρόσπασμου, στραβισμού κ.λ.π. Το 2000 πέρνει οριστικά έγκριση για την θεραπεία της δυστονίας και για τους δύο τύπους Α και Β. Επίσης ο FDA δίνει την έγκριση του για την χρήση του φαρμάκου και για αισθητικούς σκοπούς όπως θεραπείες ρυτίδων στην περιοχή ανάμεσα στο μεσόφρυο και μέτωπο.

Συμπληρωματικά ο FDA επιτρέπει στους ιατρούς να κάνουν χρήση του φαρμάκου και για άλλες ενδείξεις πλέον των προαναφερόμενων και τις καλεί σαν ‘off-label’ use.

Μέθοδοι εφαρμογής

Οι εγχύσεις της τοξίνης (Botox, Dysport, Myobloc) πρέπει να γίνονται μόνο απο εκπαιδευμένο ιατρό όπως Πλαστικό Χειρουργό, Δερματολόγο, κ.λ.π. ο οποίος να γνωρίζει άριστα τόσο την τεχνική αλλά κύρια την ανατομική και τις διαφοροποιήσης αυτής που μπορεί να υπάρξουν στην ανατομία των περιοχών.

Οι εγχύσεις γίνονται με πολύ ψιλή βελόνα και η δυσφορία κατά την έγχυση είναι σχεδόν μηδαμινή. Η επιτυχία της θεραπείας είναι εξασφαλισμένη και τα αποτελέσματα εμφανίζονται 2-3 ημέρες μετά απο την έγχυση με κορύφωση σε 10-15 ημέρες. Η διάρκεια ποικίλει και μπορεί να είναι κατά μέσο όρο απο 3-5 μήνες.

Τα πλεονεκτήματα κυρίως στην Πλαστική Χειρουργική δεν είναι μόνο η προσωρινή αδυναμία δημιουργίας των ρυτίδων του προσώπου και του τραχήλου αλλά και η πίστωση χρόνου στο δέρμα που δίνεται κατά την διάρκεια δράσης του φαρμάκου, έτσι ώστε να μπορεί να αναπλαθεί και να ανανεωθεί χωρίς την καταστροφική δράση της μυικής σύσπασης.

Εναλλακτικές ενδεικτικές θεραπείες με τοξίνη botulinum είναι και η υπερδρωσία παλαμών, μασχάλης, πελμάτων αλλά και οι κεφαλαλγίες και ημικρανίες.

Οι παρενέργειες για την χρήση του φαρμάκου έχουν να κάνουν κυρίως με την περιοχή έγχυσης και τον σωστό τρόπο εφαρμογής. Η εμφάνιση τέτοιων επιπλοκών είναι βλεφαρόπτωση, κεφαλαλγία κ.λ.π., έχουν όμως παροδική διάρκεια και εξαφανίζονται σε μικρό χρονικό διάστημα.

Έρευνες που έγιναν σε δεκαετή βάση έδειξαν ότι οι ασθενείς που ανταποκρίνονται πολύ καλά στην τοξίνη botulinum μπορούν να συνεχίσουν την εφαρμογή και θεραπεία για αρκετό χρόνο χωρίς παρενέργειες.

Φυσικά όλα τα θεραπευτικά φάρμακα θα έχουν τις παρενέργειες τους εάν δεν τηρούνται οι δοσολογίες σωστά και τα μεσοδιαστήματα ανάμεσα στις εφαρμογές.

Έχει παρατηρηθεί ότι άτομα τα οποία κάνουν χρήση των ευεργετικών αποτελεσμάτων του botox σε μεσοδιαστήματα μικρότερα των 8-12 εβδομάδων έχουν 10% πιθανότητα ανάπτυξης αντισωμάτων κατά της τοξίνης κατά τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μην υπάρχει αποτέλεσμα μετά την εφαρμογή.

Η σωστή χρήση, ενημέρωση και εφαρμογή του ιατρού εξασφαλίζει μια επιτυχημένη θεραπευτική αγωγή που μπορεί να έχει συνέχεια στο χρόνο με ευεργετικά αποτελέσματα.

Το άρθρο αναδημοσιεύεται από την κυπριακή 15ημερη εφημερίδα «Η Υγεία μου», τεύχος 8

health.in.gr