Συγγενείς του ανθρώπου ίσως χρησιμοποιούσαν τη φωτιά πριν από 1,5 εκατ. χρόνια

36

Οι ανθρωπίδες που ζούσαν στην Αφρική πριν από ενάμισι εκατομμύριο χρόνια ίσως γνώριζαν πώς να χρησιμοποιούν τη φωτιά, υποδεικνύει ανάλυση σε καμμένα οστά ζώων που βρέθηκαν στο Σουάρτκρανς, βόρεια του Γιοχάνεσμπουργκ.

Οι Αμερικανοί και Νοτιοαφρικανοί ερευνητές, αναφέρει το BBC, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα οστά πιθανότατα δεν κάηκαν από φυσικές διαδικασίες, όπως οι πυρκαγιές.

«Τα οστά αυτά θα μπορούσαν να έχουν καεί σε μια φωτιά που ξέσπασε στο δάσος ή τους θάμνους, αλλά σε αυτή την περίπτωση η θερμοκρασία της φλόγας είναι χαμηλή. Αυτά [τα οστά] είχαν θερμανθεί σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες» αναφέρει η Δρ Αν Σκίνερ του Κολεγίου Williams, επικεφαλής της ομάδας.

Οι ερευνητές πάντως δεν γνωρίζουν ποιο ανθρωποειδές είδος θα μπορούσε να ανάβει φωτιές στο Σουάρτκρανς. Είναι όμως γνωστό ότι πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια στην περιοχή ζούσαν δύο ανθρωπίδες, ο Australopithecus robustus (ρωμαλέος αυστραλοπίθηκος ή παράνθρωπος) και ο Homo erectus (όρθιος άνθρωπος).

Οι αμέσως νεώτερες ενδείξεις χρήσης της φωτιάς έχουν βρεθεί στο Ζουκουντιάν της Κίνας και χρονολογούνται στα 250 με 400 χιλιάδες χρόνια πριν.

Η νέα έρευνα θα παρουσιαστεί τον Μάρτιο στο ετήσιο συνέδριο της Εταιρείας Παλαιοανθρωπολογίας στο Μόντρεαλ του Καναδά.

Κατάλοιπα απανθράκωσης

Προκειμένου να διαπιστώσουν σε ποιες συνθήκες κάηκαν τα οστά, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την τεχνική του συντονισμού σπιν ηλεκτρονίων (ESR), με την οποία έγινε η φασματική ανάλυση ορισμένων συστατικών.

Όταν τα οργανικά υλικά καίγονται, τα συστατικά τους διασπώνται σε ολοένα μικρότερα μόρια, έως ότου το μόνο που απομένει είναι σκέτος άνθρακας. Αν όμως η καύση δεν είναι πλήρης, απελευθερώνονται διάφορα προϊόντα, στα οποία περιλαμβάνονται και οι ελεύθερες ρίζες, χημικές ομάδες υψηλής δραστικότητας.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ESR για να εξετάσουν αυτές τις ελεύθερες ρίζες. «Αυτό που έκανα ήταν να πάρω αυτά τα κόκκαλα και να ελέγξω αν πράγματι μπορούσα να δω τα φάσματα συντονισμού σπιν ηλεκτρονίων να γίνονται όλο και μικρότερα και να καταλήγουν στον άνθρακα» εξηγεί η Δρ Σκίνερ.

Η ερευνήτρια κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα οστά δεν μπορεί να κάηκαν σε θερμοκρασίες μικρότερες των 300 βαθμών Κελσίου, όπως αυτές που απαντώνται σε δασικές πυρκαγιές. Θα μπορούσαν όμως να έχουν καεί σε τεχνητές εστίες, όπου η θερμοκρασία συχνά ξεπερνά τους 600 βαθμούς.

Ακόμα πάντως και αν οι ανθρωπίδες του Σουάρτκρανς γνώριζαν πώς να χρησιμοποιούν τη φωτιά για μαγείρεμα και ζεστασιά, είναι απίθανο να γνώριζαν και πώς να την ανάψουν. Πιθανότατα θα έπρεπε να περιμένουν την εκδήλωση κάποιας πυρκαγιάς λόγω κεραυνών.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ