Νέα τεχνολογία επιτρέπει τη φωτογράφηση μικρού καφέ νάνου σε τροχιά γύρω από άστρο

36

Σύστημα για τη βελτίωση των εικόνων που λαμβάνονται από τηλεσκόπια στη Γη επέτρεψε για πρώτη φορά να φωτογραφηθεί άμεσα ένα σχετικά μικρό αντικείμενο σε τροχιά γύρω από άστρο παρόμοιο με τον Ήλιο. Πρόκειται για έναν μικρό καφέ νάνο που κινείται σε μικρή απόσταση γύρω από το άστρο 15 Sge στον αστερισμό του Τοξότη, περίπου 58 έτη φωτός μακριά από τη Γη.

Οι καφέ νάνοι αποτελούνται από αέρια και από πλευράς μεγέθους βρίσκονται ανάμεσα στα άστρα και τους πλανήτες. Θεωρούνται μάλιστα «αποτυχημένα άστρα», καθώς η μάζα τους δεν είναι αρκετά μεγάλη για να πυροδοτηθούν θερμοπυρηνικές αντιδράσεις και να αρχίσουν να λάμπουν.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας οπτικών που χρησιμοποιήθηκε και η αξιοποίησή της σε περισσότερα τηλεσκόπια αναμένεται να επιτρέψει στο μέλλον την άμεση φωτογράφηση πλανητών στο μέγεθος του Δία εκτός του ηλιακού μας συστήματος.

Οι πλανήτες είναι δύκολο να εντοπιστούν επειδή εξαφανίζονται μέσα στη λάμψη του άστρου γύρω από το οποίο κινούνται. Όλοι οι πλανήτες που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα αποκαλύφθηκαν από τις μεταβόλές που προκαλεί το βαρυτικό τους πεδίο στην κίνηση του άστρου τους, ή από τις μεταβολές στη λάμψη του άστρου καθώς περνούν μπροστά από αυτό.

«Είναι ο πρώτος συνοδός [άστρου] που φωτογραφίζεται σε τροχιά παρόμοια με αυτή των γιγάντιων πλανητών [του ηλιακού μας συστήματος]» σχολίασε στο New Scientist o Μάικλ Λιου του Πανεπιστημίου της Χαβάης, επικεφαλής των ερευνητών.

Ο καφέ νάνος που φωτογράφισε η ομάδα του περιφέρεται γύρω από το 15 Sge σε απόσταση λίγο μεγαλύτερη από αυτή μεταξύ του Ήλιου και του Ουρανού -πλησιέστερα από οποιονδήποτε άλλο συνοδό καφέ νάνο που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τον Λιου.

Το αντικείμενο φωτογραφήθηκε με τα νέα, δίδυμα τηλεσκόπια Gemini North στο όρος Κέα της Χαβάης. Τα τηλεσκόπια αξιοποιούν την τεχνολογία των «προσαρμοζόμενων οπτικών» με την οποία εξουδετερώνεται η μαρμαρυγή των παρατηρούμενων άστρων -η θόλωση της εικόνας εξαιτίας της ατμόσφαιρας. Τα γήινα τηλεσκόπια μπορούν έτσι να πλησιάσουν σε ευκρίνεια τα τηλεσκόπια σε τροχιά, όπως το Hubble.

«Μόνο χρησιμοποιώντας προσαρμοζόμενα οπτικά για να αυξήσουμε την ευκρίνεια των εικόνων θα μπορούσαμε να βρούμε αυτόν τον συνοδό» εξηγεί ο Λιου.

Πάντως, ο καφέ νάνος που φωτογράφισε ο Λιου είναι πολύ μεγαλύτερος από οποιονδήποτε πλανήτη. Η μάζα του είναι 55 έως 78 φορές μεγαλύτερη από του Δία -ο οποίος έχει μάζα 318 φορές μεγαλύτερη από τη Γη.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,Associated Press