Όλοι γνωρίζουμε ότι η χώρα μας λούζεται τον περισσότερο χρόνο από τον ήλιο. Όλοι μας πάλι έχουμε αντίστοιχη γνώση των ανέμων που μας δροσίζουν –άλλοτε ταλαιπωρούν με την ορμή τους. Σε αυτήν την ατέλειωτη ακτογραμμή της Ελλάδας, με τα αμέτρητα νησιά και τα όμορφα βουνά μας, δημιουργείται ένα τεράστιο δυναμικό σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).

Αυτά θα μου πείτε τα γνωρίζουμε ήδη, καθότι και ποιος δεν έχει δει φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα. Η μετάβαση παρόλα αυτά προς ένα βιώσιμο ενεργειακό μέλλον στην Ελλάδα κρύβει πολλές ενδιαφέρουσες πτυχές που ίσως δεν είναι ευρέως γνωστές.

Ας εξερευνήσουμε δέκα πράγματα που ίσως σας εκπλήξουν για τον κλάδο των ΑΠΕ στη χώρα μας και που ξανασχεδιάζουν τον χάρτη του ενεργειακού μας μέλλοντος.

Και όμως δεν είναι ο ήλιος ο πρωταγωνιστής των ΑΠΕ στην Ελλάδα

Θεωρητικά, και βάσει του ήλιου που φωτίζει -για παράδειγμα την Αθήνα 300 ημέρες τον χρόνο-, θα περίμενε κανείς ότι η ηλιακή ενέργεια θα σκόραρε στην πρωτιά των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Και όμως, η αιολική ενέργεια κατέχει την πρώτη θέση σε εγκατεστημένη ισχύ, με τα αιολικά πάρκα, ειδικά σε νησιά και ορεινές περιοχές, να παράγουν σημαντικό μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Επιπλέον, είναι στα σχέδια η ανάπτυξη αιολικών πάρκων ανοικτής θάλασσας (offshore wind farms), γεγονός που ανοίγει τεράστιες προοπτικές για επενδύσεις δισεκατομμυρίων, θέτοντας την Ελλάδα ως έναν από τους πρωταγωνιστές στη μεσογειακή «πράσινη» ή μάλλον «γαλάζια» οικονομία.

Όλοι μιλάνε για το πράσινο υδρογόνο

Είναι άραγε το πράσινο υδρογόνο το καύσιμο του μέλλοντος; Θα αποτελέσει το holy grail της ενεργειακής μετάβασης; Αυτό το καύσιμο μπορεί να αποθηκεύσει ενέργεια για μεγάλα χρονικά διαστήματα και να χρησιμοποιηθεί στις μεταφορές και τη βιομηχανία, μειώνοντας τις εκπομπές άνθρακα. Η χώρα μας, λόγω του άφθονου ηλιακού και αιολικού δυναμικού της, έχει τη δυνατότητα να γίνει κύριος παραγωγός και εξαγωγέας υδρογόνου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η πρώτη «Μικρή Κοιλάδα Υδρογόνου» στην Ελλάδα, δημιουργήθηκε στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας, ενώ αντίστοιχο έργο έχει ξεκινήσει στην Κρήτη, γνωστή ως Crete-Aegean Hydrogen Valley (CRAVE-H2), από το 2023. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο ευρωπαϊκό έργο που έχει ως στόχο να μετατρέψει τη μεγαλόνησο σε έναν κόμβο παραγωγής και χρήσης πράσινου υδρογόνου, καλύπτοντας ολόκληρη την αλυσίδα αξίας του, από την παραγωγή έως την κατανάλωση. Τρίτη Κοιλάδα αναμένεται στη Δυτική Μακεδονία και ελπίζουμε σε νεότερα.

Τα κύματα και οι παλίρροιες ως πηγή πράσινης ενέργειας

Αυτή η φύση μας τα δίνει όλα και εμείς πρέπει επιτέλους να κάνουμε κάτι για αυτό. Τα ορυκτά καύσιμα πλέον περισσότερο μας χρεώνουν παρά μας εξυπηρετούν και έχει έρθει ο καιρός να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε με όλα όσα συμβαίνουν στην επιφάνεια της όμορφης χώρας μας. Το Αιγαίο, εκτός από άνεμο, έχει ως γνωστόν και πολλά κύματα, τέτοια που αποτελούν σημαντική κινητική ενέργεια. Αν και πειραματικά προγράμματα για την αξιοποίηση της θαλάσσιας ενέργειας (wave & tidal energy) βρίσκονται σε προκαταρκτικό στάδιο θα μπορούσε αυτή η πηγή, αν αναπτυχθεί, να παρέχει σταθερή, προβλέψιμη ενέργεια στα νησιά, συμπληρώνοντας τον ηλιακό και αιολικό πλούτο. Σκεφτείτε ότι έχει υπολογισθεί ότι η Ελλάδα από την παραγωγή ενέργειας από κύματα, μπορεί να έχει θεωρητικό ετήσιο δυναμικό 299 Τεραβατώρες (!), ενώ αγνοείται εντελώς η παραγωγή από παλίρροιες καθότι οι έρευνες είναι σε πολύ αρχικά στάδια, παρά το μεγάλο της παράκτιο μήκος. Υπάρχουν προοπτικές για μελλοντική ανάπτυξη, αλλά η χώρα μας υστερεί στην υλοποίηση τέτοιων μελετών σε σχέση με άλλες χώρες.

Ο άγνωστος άσσος στο μανίκι είναι η γεωθερμία

Μπορεί η σεισμικότητα της χώρας μας, λόγω του ηφαιστειογενούς της τόξου, να μην είναι το καλύτερό μας, αλλά σημαίνει ότι διαθέτει πλούσιο γεωθερμικό δυναμικό. Ο κρυμμένος αυτός θησαυρός που βρίσκεται κάτω από τα πόδια μας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ηλεκτροπαραγωγή, θέρμανση και βιομηχανικές εφαρμογές, προσφέροντας μάλιστα μια σταθερή, 24ωρη πηγή ενέργειας. Αν και ο ελλαδικός χώρος χάρη στις κατάλληλες γεωλογικές συνθήκες διαθέτει σημαντικές γεωθερμικές πηγές (ειδικότερα στα ηφαιστειογενή νησιά του Αιγαίου) και μάλιστα σε οικονομικά βάθη (100-1500 μ), κάνοντας ιδιαίτερα ελκυστική τη γεωθερμική εκμετάλλευση, παρόλα αυτά η ανάπτυξη της γεωθερμίας υψηλής ενθαλπίας στην Ελλάδα βρίσκεται σε εμβρυικό στάδιο, με μηδενικές εφαρμογές στην παραγωγή ηλεκτρισμού μέχρι πρόσφατα. Επειδή αυτή η «πράσινη» ενέργεια έχει τεράστιες δυνατότητες, ελπίζουμε σύντομα να μάθουμε για κινήσεις και προς αυτήν την κατεύθυνση.

Το μεγάλο ζήτημα της αποθήκευσης πλεονάζουσας ενέργειας

Ένα πράγμα είναι να την παράγεις. Ένα άλλο εξίσου σημαντικό είναι να μπορείς να την αποθηκεύεις, καθότι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις των ΑΠΕ είναι η αστάθεια της παραγωγής τους. Η λύση είναι οι αντλησιοταμιευτικοί σταθμοί που λειτουργούν ουσιαστικά σαν «φυσικές μπαταρίες» μαζικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Η αντλησιοταμίευση αποτελεί το νέο μεγάλο πρότζεκτ των κυριότερων ενεργειακών ομίλων για επενδύσεις που αναμένονται να ξεπεράσουν το 1 δις. ευρώ.

Τα έξυπνα νησιά μας ως «εργαστήρια καινοτομίας»

Τα τελευταία χρόνια, με μεγάλη χαρά βλέπουμε τα νησιά μας να μετατρέπονται σιγά σιγά σε «έξυπνα νησιά» (smart islands). Αστυπάλαια, Τήλος, Καστελόριζο, Σύμη είναι μερικά μόνο και ακολουθούν – στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Clean Energy for EU Islands, 2019»- τα: Σίφνος, Κύθηρα, Σπέτσες, Κάσος, Σάμος, Πάτμος, Αμοργός, Ζάκυνθος, Κρήτη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σίφνος είναι ένα εκ των έξι νησιών της Ευρώπης που παρουσίασε, προ ολίγων ετών σε διεθνές φόρουμ, σχέδια για πλήρη ενεργειακή αυτονομία η οποία θα στηρίζεται σε ανανεώσιμες πηγές, αποθήκευση ενέργειας όπως και καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις για τις θαλάσσιες μεταφορές από και προς το νησί, που είναι ο τομέας άλλωστε που καταναλώνει την περισσότερη ενέργεια.

Ενεργειακές κοινότητες: Η ισχύς εν τη ενώσει

Γνωρίζετε τι εστί Ενεργειακές Κοινότητες; Διαβάζουμε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: «Με τον ν.4513/2018 «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες διατάξεις», εισάγεται το θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των Ενεργειακών Κοινοτήτων (Ε.Κοιν.) στην Ελλάδα με σκοπό την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα, την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, την προαγωγή της ενεργειακής αειφορίας και της καινοτομίας, την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην τελική χρήση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.» Μάθετε περισσότερα για αυτές ΕΔΩ.

Και όμως η Ελλάδα  μπορεί να «εξάγει» ενέργεια και σχετική τεχνογνωσία

Η Ελλάδα μετατρέπεται σταθερά σε μια χώρα που εξάγει ηλεκτρική ενέργεια, μια τάση που αναμένεται να ενισχυθεί καθώς αυξάνονται σταθερά οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και επεκτείνονται οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις. Αυτό πέρα που ενισχύει τη θέση της χώρας στον ενεργειακό χάρτη, συμβάλλει στη συνολική ενεργειακή ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής.

Επιπροσθέτως, δημιουργείται μία εξειδικευμένη γνώση λόγω της ανάπτυξης ενός τόσο σύνθετου ενεργειακού τοπίου που μπορεί να δώσει την ευκαιρία σε τεχνικές εταιρείες να εξάγουν την τεχνογνωσία τους σε χώρες της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, που αντιμετωπίζουν παρόμοια ενεργειακά ζητήματα.

Η κυκλική οικονομία της ενέργειας

Είναι πολύ σημαντικό οτιδήποτε παράγεται να μπορεί να ανακυκλωθεί προκειμένου να μην επιβαρύνει το ήδη πολύ επιβαρυμένο περιβάλλον. Τα παλιά φωτοβολταϊκά πάνελ ευτυχώς δεν γίνονται σκουπίδια. Για αυτό θα βρείτε εταιρείες που ειδικεύονται στην ανακύκλωση των υλικών τους (γυαλί, αλουμίνιο, πυρίτιο), δίνοντας έτσι μια νέα ζωή στα εξαρτήματά τους και προωθώντας παράλληλα την κυκλική οικονομία στον τομέα της ενέργειας.

Ρεκόρ τον Αύγουστο του 2023

Για πρώτη φορά στην ιστορία της Ελλάδας, στις 5 Αυγούστου 2023, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κάλυψαν το 100% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα για πέντε συνεχόμενες ώρες. Αυτό είναι ένα σημαντικό ορόσημο που δείχνει την αυξανόμενη δυναμική των ΑΠΕ που με τις κατάλληλες επενδύσεις μπορούν να καλύπτουν συνολικά τις ανάγκες μας στο μέλλον.

Οι ΑΠΕ δείχνουν να είναι μονόδρομος για όλες τις σύγχρονες κοινωνίες που βιώνουν καθημερινά τις συνέπειες από τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Ο ενεργειακός μετασχηματισμός της Ελλάδας, πέρα από μια απλή μετάβαση σε καθαρότερες μορφές ενέργειας, αποτελεί μία μεγάλη ευκαιρία για την ανάπτυξη της χώρας, τόσο σε τεχνικούς κλάδους όσο και στον τουρισμό, προσελκύοντας τους eco-tourists που αναζητούν βιώσιμους προορισμούς.

Να σημειώσουμε ότι η ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) δεν μειώνει μόνο το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα, αλλά αντιμετωπίζει και την ενεργειακή φτώχεια, δίνοντας στους πολίτες τη δυνατότητα να παράγουν τη δική τους ενέργεια, μειώνοντας το κόστος.

Σε αυτό το ταξίδι της μετάβασης, η Ελλάδα έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για το 2030 και το 2050, μετατρέποντας τις ΑΠΕ σε έναν από τους κεντρικούς πυλώνες της οικονομίας της, με τελικό στόχο την πλήρη απανθρακοποίηση. Η βιωσιμότητα και η οικονομική πρόοδος πράγματι μπορούν να συμβαδίσουν και εμείς θα είμαστε εδώ αφενός για να το ζήσουμε και αφετέρου για να συμμετέχουμε ενεργά με τις πιο πράσινες ενεργειακές μας επιλογές.

Ειδήσεις Σήμερα: