Στις 30 Μαΐου 1977 έφυγε από τη ζωή ο Βασίλης Ρώτας, μια πραγματικά αξιομνημόνευτη και πολυσχιδής προσωπικότητα: ποιητής, κριτικός, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, θεατρικός συγγραφέας, θιασάρχης και σκηνοθέτης.


O Ρώτας, με καταγωγή από το Χιλιομόδι Κορινθίας, υπήρξε ένας σπουδαίος πνευματικός άνθρωπος, που καλλιέργησε όλα τα είδη του λόγου και εντρύφησε στη μελέτη του θεάτρου και του λαϊκού πολιτισμού.


Ο Βασίλης Ρώτας μαζί με την Αντιγόνη Βαλάκου και τη Μαίρη Αρώνη

Σύντροφος του αξέχαστου μπαρμπα-Βασίλη, του μαρξιστή και συνεπούς αγωνιστή, υπήρξε επί μακρόν η συγγραφέας Βούλα Δαμιανάκου.


Ο Βασίλης Ρώτας και η Βούλα Δαμιανάκου το 1953

Ηγετική φυσιογνωμία στα γράμματα και στο θέατρο, ο Ρώτας μετέφρασε όλα τα έργα του Σαίξπηρ με υποδειγματικό τρόπο, ποιητικό και θεατρικό, έτσι που οι μεταφράσεις του να παραμείνουν παντοτινό κτήμα του ελληνικού θεάτρου.


Ο Βασίλης Ρώτας στα ελεύθερα βουνά του ΕΑΜ (φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή)

Ο σημαντικότερος ίσως ιστορικός του νεοελληνικού θεάτρου, ο Γιάννης Σιδέρης (1898-1975), έγραψε τα ακόλουθα για την αξία του μεταφραστικού αυτού έργου του Ρώτα:


«Τα πιο πολλά σαιξπηρικά αριστουργήματα τάχει μεταφράσει στη γλώσσα μας ο Βασίλης Ρώτας, που είναι πλήρης άνθρωπος του Θεάτρου, ηθοποιός, σκηνοθέτης, κριτικός, διευθυντής θιάσου, καθηγητής και ηγέτης της θεατρικής Παιδείας και δεμένος με τη γη μας, προπαντός, ένας γνήσιος Ρωμιός, ακούραστος, εμπνευσμένος και ποτέ ψυχρός ή κουρασμένος. Ο έξοχος Αλέξανδρος Πάλλης (σ.σ. λογοτέχνης και μεταφραστής, εκ των πρωτοπόρων του δημοτικισμού, 1851-1935) επλησίασε στα τέλη του περασμένου (σ.σ. του 19ου) αιώνα τον Σαίξπηρ, για ν’ αποδείξει την ικανότητα της δημοτικής στο να εκφράσει έναν τόσο μεγάλο ποιητή· ο Βασίλης Ρώτας πάει πιο μπρος: θεωρεί το θέμα της δημοτικής αυταπόδεικτο, αυτό είναι, δεν μπορεί ν’ αλλάξει, και δίνεται στα κείμενα του Σαίξπηρ και ως άξιος χειριστής του απλού μας λόγου, αλλά και ως καλλιτέχνης του, που δεν είναι δυνατό παρά να φροντίζει για την καλύτερή του διαμόρφωση.


Κάθε στιγμή τα κείμενα του Σαίξπηρ είναι για τον Βασίλη Ρώτα κάτι που ζει· το τραπέζι του που εργάζεται, που κάθεται και τα ντύνει με την ελληνική τους ενδυμασία, πλαταίνει και το δωμάτιο του γραφείου του γίνεται ένα με το θέατρο Globe· από το παράθυρό του, με τα ελληνικά του μάτια, μέσ’ από το τοπίο του αναχωρητηρίου του στην Αττική, βλέπει την Αγγλία του Σαίξπηρ να ταυτίζεται με την Αττική, να παίρνει κάτι από το χρώμα της και η συνένωση αυτή δεν παύει ποτέ να είναι σωστή Αγγλία, σωστή Αττική.


Οι στίχοι του οι ελληνικοί ρέουν ανεμπόδιστα, εύστροφα, φτάνουν, επί πλέον, να είναι τέρψη να τους διαβάζεις ή να τους ακούς, καθώς επίσης και για τους ηθοποιούς, απάνω στη Σκηνή, είναι ένα σπουδαίο εφόδιο για τις δημιουργίες τους· γενικά, μαζί με την ποιητική απόδοση του πρωτοτύπου, ο Βασίλης Ρώτας προσέχει και τη θεατρική· αξεδιάλυτα έχει δυο στόχους, τον Σαίξπηρ από τη μια μεριά και από την άλλη τον Έλληνα ηθοποιό και τον Έλληνα θεατή».


Ο Γιάννης Σιδέρης

Ειδήσεις Σήμερα: