Κοριοί, πιθανώς το πρώτο παράσιτο που μαγάρισε τις ανθρώπινες πόλεις

Πολύ πριν εμφανιστούν αρουραίοι στους υπονόμους και οι κατσαρίδες στις σκοτεινές γωνίες, ένα άλλο είδος παρασιτούσε ήδη σε βάρος της ανθρωπότητας.

Οι κοριοί ήταν πιθανώς το πρώτο ενοχλητικό ζώο που εγκαταστάθηκε στις ανθρώπινες πόλεις, εκτιμά μελέτη που δημοσιεύεται στο Biology Letters.

Οι κοριοί, έντομα που ξεμυτίζουν στο σκοτάδι για να τραφούν με αίμα, πιστεύεται ότι ήταν κάποτε αποκλειστικά παράσιτα των νυχτερίδων.

Προηγούμενες γενετικές μελέτες υποδεικνύουν ότι οι εξάποδοι βρυκόλακες μεταπήδησαν στους προγόνους του σύγχρονου ανθρώπου πριν από περίπου 245.000 χρόνια.

Έκτοτε, οι κοριοί ζουν χωρισμένοι σε δύο πληθυσμούς: ο πρώτος συνεχίζει να παρασιτεί στις νυχτερίδες και παραμένει σήμερα περιορισμένος σε σπηλιές και άλλους φυσικούς βιοτόπους στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Ο δεύτερος ακολούθησε τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Σε μια προσπάθεια να ιχνηλατήσουν εξελικτικά αυτή τη μετάβαση, ερευνητές του Τχνολογικού Ινστιτούτου της Βιρτζίνια και άλλων ιδρυμάτων εξέτασαν τα γονιδιώματα 19 κοινών τσιμπουριών (Cimex lectularius) από την Τσεχία. Τα δέκα προήλθαν από νυχτερίδες και τα εννέα από ανθρώπινους χώρους διαβίωσης.

Εξετάζοντας τον αριθμό μεταλλάξεων σε καθεμία από τις δύο εξελικτικές γραμμές, οι ερευνητές μπόρεσαν να υπολογίσουν τις διακυμάνσεις του μεγέθους των πληθυσμών τους στην πορεία του χρόνου.

Η ανάλυση έδειξε ότι και οι δύο πληθυσμοί τσιμπουριών πέρασαν σε φάση ύφεσης πριν από περίπου 20.000 χρόνια. Πιθανότατα η μείωση προκλήθηκε από τις χαμηλές θερμοκρασίες, δεδομένου ότι η Γη βρισκόταν εκείνη την περίοδο στο αποκορύφωμα της πιο πρόσφατης εποχής των παγετώνων.

«Η εξελικτική γραμμή που συνδέεται με τις νυχτερίδες δεν επανήλθε ποτέ και συνεχίζει να φθίνει όσον αφορά το μέγεθος του πληθυσμού. Το συναρπαστικό είναι ότι η εξελικτική γραμμή που συνδέεται με τον άνθρωπο ανέκαμψε» δήλωσε σε δελτίο Τύπου η Λιντσεϊ Μάιλς, επικεφαλής της μελέτης.

Ο πληθυσμός των κοριών που προτιμά ανθρώπους άρχισε και να αυξάνεται πριν από 12.000 χρόνια, όταν η διάδοση της γεωργίας επέτρεψε στους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη νομαδική ζωή και να εγκατασταθούν σε κοινότητες –ένα φιλόξενο περιβάλλον για τα παράσιτα.

Μια δεύτερη ώθηση ήρθε πριν από 7.000 χρόνια με την εμφάνιση μεγάλων αστικών κέντρων, όπως αυτά στην περιοχή του σημερινού Ιράκ, της Μολδαβίας και της Ουκρανίας.

Αυτό σημαίνει ότι οι κοριοί ήταν το πρώτο ζώο που ακολούθησε την ανθρώπινη τάση αστυφιλίας, υποστηρίζουν οι ερευνητές.

Ανεξάρτητοι ειδικοί δήλωσαν επιφυλακτικοί με αυτό το συμπέρασμα. Όπως επισήμαναν στο περιοδικό Science, άλλοι υποψήφιοι είναι οι ψείρες και τα ακάρεα του δέρματος, είδη για τα οποία δεν υπάρχουν σχετικές μελέτες.

Σε κάθε περίπτωση, τα ευρήματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες στρατηγικές αντιμετώπισης των κοριών, λέει η ερευνητική ομάδα.

Επόμενο βήμα είναι η εξέταση εκατοντάδων κοριών που φυλάσσονται σε μουσεία προκειμένου να ιχνηλατηθεί η εξέλιξή τους τα τελευταία 100 χρόνια.

Όπως δήλωσε ο Γουόρεν Μπουθ, μέλος της ομάδας, «οι κοριοί ήταν κάποτε κοινοί στον Παλαιό Κόσμο, από τη στιγμή όμως που παρουσιάστηκε το [εντομοκτόνο] DDT οι πληθυσμοί τους κατέρρευσαν».

«Ουσιαστικά θεωρούνταν εξαφανισμένοι, όμως επανεμφανίστηκαν εντός μιας δεκαετίας και ήταν ανθεκτικοί στο εντομοκτόνο».