Η σχέση Ευρώπης και Αμερικής εισέρχεται σε μια νέα και αβέβαιη εποχή, με τις τελευταίες δηλώσεις του αμερικανού αντιπροέδρου JD Vance να προκαλούν σοκ στις ευρωπαϊκές ηγεσίες.

Αντί για την αναμενόμενη συνεργασία απέναντι στη ρωσική απειλή, ο Βανς επέλεξε να επιτεθεί στην Ευρώπη για τις εσωτερικές της πολιτικές και την προσήλωση στις αξίες που δεν ευθυγραμμίζονται με το «Make America Great Again».

Σε έναν κόσμο που αλλάζει γρήγορα, η Ευρώπη αναγκάζεται να αναθεωρήσει τη στρατηγική της και να αναρωτηθεί αν μπορεί ακόμα να βασίζεται στην αμερικανική προστασία ή αν χρειάζεται να εξετάσει άλλες εναλλακτικές λύσεις.

Στις έντεκα εβδομάδες μεταξύ των αμερικανικών εκλογών του Νοεμβρίου και της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου, η Ευρώπη ήταν γεμάτη συζητήσεις για το πώς θα μπορούσε να «θωρακιστεί» από τον Τραμπ. Σε σοβαρές εκθέσεις και συζητήσεις, οι αξιωματούχοι είχαν προσπαθήσει να βρουν τρόπους να διασφαλίσουν ότι το «Make America Great Again» δεν θα σήμαινε για την Ευρώπη «Getting Screwed In The Process».

«Αλλά, δυστυχώς, μάταια» σχολιάζει ο Economist. Το σχέδιο που αναπτύχθηκε στο Παρίσι, το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες υποτίθεται ότι θα προέβλεπε την επαναφορά των συνηθισμένων παραπόνων του Τραμπ: κριτική για το εμπορικό πλεόνασμα της ηπείρου και τις αδύναμες αμυντικές δαπάνες, ίσως και κάποια σχόλια για τη ρύθμιση των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντ’ αυτού, έχουμε την προτεινόμενη κατάληψη της Γροιλανδίας, αμερικανούς αξιωματούχους που εκβιάζουν την Ουκρανία για τους πόρους της, διπλωματικές υποκλίσεις στους Ρώσους ηγέτες, ενώ νέοι παράγοντες της Ουάσιγκτον υποστηρίζουν δημόσια γερμανικό κόμμα που φιλοξενεί πολιτικούς με ναζιστικές τάσεις. Μας περιμένουν άλλοι 47 μήνες αυτής της κατάστασης.

Ο Βανς και η εκ των έσω απειλή

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ήλπιζαν ότι η συνάντηση με τα νέα μέλη της ομάδας Τραμπ στην ασφάλεια της Μόναχου από τις 14 Φεβρουαρίου θα μπορούσε να μειώσει την αμηχανία. Το αντίθετο συνέβη. Ο JD Vance, αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, χρησιμοποίησε μια ευκαιρία για να μιλήσει για τη συνεργασία παλαιών συμμάχων στην εποχή της ρωσικής επιθετικότητας, για να κατηγορήσει τους Ευρωπαίους για την αμφισβητούμενη ζωή τους. Κατηγόρησε την Ευρώπη για το ότι δήθεν καταπνίγει την ελευθερία του λόγου, κάνει πολύ λίγα για να ελέγξει τη μετανάστευση και «λογοκρίνει» τους εθνικιστές πολιτικούς.

Οι Ευρωπαίοι έχουν περάσει τα τελευταία τρία χρόνια ανησυχώντας για την τύχη της Ουκρανίας, και αναρωτιούνται αν οι Βαλτικές χώρες θα είναι οι επόμενες. Όχι όμως ο Βανς. «Η μεγαλύτερη απειλή που φοβάμαι για την Ευρώπη δεν είναι η Ρωσία, ούτε η Κίνα, ούτε κάποιος άλλος εξωτερικός παράγοντας», είπε. «Αυτό που φοβάμαι είναι η απειλή από μέσα».

Η αντίδραση στην ομιλία του Βανς κυμάνθηκε από απορία μέχρι οργή και έπειτα πανικό. Οι Ευρωπαίοι άρχισαν να ανησυχούν για τη σοφία να στηρίζουν την ασφάλειά τους στην Αμερική του σήμερα. Χρειάζεται ένας ιδιαίτερος τύπος πολιτικού για να ταξιδέψει σε συνέδριο ασφάλειας—που γίνεται πιο κοντά στα σύνορα της Ουκρανίας από ό,τι η Ουάσινγκτον στο Σικάγο—και να προτείνει στην ουσία ότι η Αμερική δεν βλέπει το νόημα να υπερασπιστεί την Ευρώπη αν οι αξίες της δεν ταιριάζουν με το MAGA.

Ο Βανς είχε, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, αφήσει την ιδέα ότι η Αμερική πρέπει να αποσύρει την υποστήριξή της στο ΝΑΤΟ αν η Ευρώπη προσπαθήσει να ρυθμίσει το X, μια πλατφόρμα κοινωνικών μέσων που ανήκει στον Έλον Μασκ, έναν σημαντικό συνεργάτη του Τραμπ. Αν αυτό ήταν μια προειδοποίηση, η επιθέσή του στο Μόναχο ήταν τορπίλη κατευθείαν στην καρδιά των διατλαντικών σχέσεων.

Η φρασεολογία του Βανς δεν προσέβαλε την Ευρώπη με σκληρές αλήθειες από έναν φίλο. Πολλά από όσα είπε ήταν εκτός πραγματικότητας, σαν να είχαν προέλθει από τα πιο σκοτεινά μέρη του διαδικτύου.

Οι ισχυρισμοί ότι οι σκληροί δεξιοί πολιτικοί «λογοκρίνονται» έρχονται σε αντίθεση με το γεγονός ότι πολλοί τέτοιοι πολιτικοί είναι στην εξουσία στην Ευρώπη, και το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία θα μπορούσε να κερδίσει πάνω από 20% στις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου. Αυτό που συνέβη με την μετανάστευση είναι αλήθεια: πολλές κεντρώες πολιτικές παρασύρθηκαν από το κοινό αίσθημα και τιμωρήθηκαν στις εκλογές.

Ανήσυχες οι Βρυξέλλες

Μια αποστροφή στην επίθεση του Βανς έχει προκαλέσει ιδιαίτερη ανησυχία στις Βρυξέλλες. Όταν αναφέρθηκε με ειρωνικό τρόπο στους «Επιτρόπους της ΕΕ», ο αντιπρόεδρος αναζωπύρωσε μια ανησυχία ότι η «κλίκα» του Τραμπ μισεί βαθιά την ένωση που βρίσκεται στην καρδιά της Ευρώπης. Αυτό είναι ίσως αναμενόμενο. Η ΕΕ διαχειρίζεται τα εμπορικά θέματα εκ μέρους των 27 κρατών-μελών της. Οι «επίτροποί» της, όπως είναι πράγματι γνωστοί, επιβάλλουν κανόνες στα κοινωνικά μέσα που εξοργίζουν τον Βανς και τον Μασκ. Η συνεργασία της κυβέρνησης Μπάιντεν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για παράδειγμα σχετικά με τις ρωσικές κυρώσεις, έδωσε μεγαλύτερη ισχύ στους αξιωματούχους των Βρυξελλών. Αν, όπως φαίνεται πιθανό, η κυβέρνηση Τραμπ τους απομονώσει, θα έχει διαρκή επίδραση στον τρόπο που διοικείται η Ευρώπη.

Πριν από το δράμα στο Μόναχο, πολλοί Ευρωπαίοι ανησυχούσαν για το αν θα τους αγνοούσε ο σημαντικότερος σύμμαχός τους. Πολλοί πολιτικοί ήλπιζαν να πείσουν τον Βανς να δώσει στην Ευρώπη μια θέση στις συνομιλίες ειρήνης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, για παράδειγμα. Επαναλαμβανόμενες έκτακτες συνόδους των Ευρωπαίων ηγετών συγκαλέστηκαν, για να σκεφτούν τι πρέπει να κάνει η ήπειρος στη συνέχεια. Μια φορά θα επικεντρώνονταν στο πώς να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία. Η πραγματική ερώτηση τώρα είναι τι να κάνουμε με την Αμερική.

Ειδήσεις Σήμερα: