Αποτελεσματική η μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων στην αντιμετώπιση πολλών νοσημάτων

Θεσσαλονίκη: Η μεταμόσχευση των αιμοποιητικών κυττάρων αποτελεί σύγχρονο και αποτελεσματικό θεραπευτικό μέσο για την επιτυχή αντιμετώπιση πολλών νοσημάτων, αιματολογικών, ογκολογικών, ανοσολογικών μεταβολικών και άλλων.

Τα τελευταία χρόνια υπολογίζεται ότι διενεργούνται 40-50.000 μεταμοσχεύσεις ετησίως σε όλο τον κόσμο. Η ραγδαία τεχνολογική πρόοδος με ακριβέστερες μεθόδους ελέγχου ιστοσυμβατότητας, η χρήση ασφαλέστερων πρωτοκόλλων προετοιμασίας και η εντατική υποστηρικτική φροντίδα αυτών των ασθενών έχουν ως αποτέλεσμα την ίαση και τη μακροχρόνια επιβίωση των περισσοτέρων ατόμων, που υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων και θεραπεύτηκαν από το αρχικό τους νόσημα.

Αυτό προέκυψε από εισηγήσεις, που ανακοινώθηκαν κατά τη σημερινή δεύτερη μέρα των εργασιών του 16ου Πανελληνίου Αιματολογικού Συνεδρίου, που διοργανώθηκε από την Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία και διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη.

Σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, που συντόνισε ο διευθυντής της αιματολογικής κλινικής-μονάδας μεταμοσχεύσεων στο νοσοκομείο «Γεώργιος Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης Αχιλλέας Αναγνωστόπουλος τονίστηκε ότι η μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων έχει πολλές επιτυχείς εφαρμογές στην καταπολέμηση των λεμφικών κακοήθων παθήσεων, ιδιαίτερα των παιδικών και αποτελεί μια καθιερωμένη μέθοδο συμπληρωματικής ή ενισχυτικής θεραπείας των αιματολογικών κακοηθειών.

Παράλληλα, χάρη στην κατάλληλη υποστηρικτική θεραπευτική αγωγή με αίμα και παράγωγα αίματος, που εφαρμόζεται από τους ειδικούς επιστήμονες, αποτρέπεται η εμφάνιση των επιπλοκών της χημειοθεραπείας, που πολλές φορές είναι θανατηφόρες.

Τα μεταμοσχευμένα αιμοποιητικά κύτταρα μπορούν να είναι κύτταρα του μυελού των οστών, περιφερικά αρχέγονα κύτταρα ή αρχέγονα κύτταρα προερχόμενα από το αίμα του ομφάλιου λώρου. Όταν προέρχονται από τον ίδιο τον ασθενή καλούνται αυτόλογα, όταν δε προέρχονται από άλλο άνθρωπο-συνήθως από αδελφό ή αδελφή του ασθενούς για λόγους συμβατότητας- καλούνται αλλογενή.

Η Χρόνια Λεμφοκυτταρική Λευχαιμία είναι ο πλέον συχνός τύπος λευχαιμίας. Η διάμεση επιβίωση ανέρχεται στα 10 χρόνια, αλλά παρατηρείται μεγάλη ετερογένεια μεταξύ των ασθενών, από 2 μέχρι 15 και περισσότερα χρόνια.

Την τελευταία πενταετία οι επιστήμονες παρακολουθούν μία «αναγέννηση» στη κλινική διερεύνηση και θεραπεία της Χρόνιας Λεμφοκυτταρικής Λευχαιμίας. Με τη συνδυασμένη χορήγηση των νεώτερων δραστικών θεραπευτικών παραγόντων (ανάλογα των πουρινών, μονοκλωνικά αντισώματα) επιτυγχάνονται ποσοστά πλήρων υφέσεων 60-70% και παρατεταμένη επιβίωση χωρίς νόσο. Με την εξέλιξη των μοριακών τεχνικών έγινε κατανοητό, ότι υφέσεις σε επίπεδο εξάλειψης της ελάχιστης υπολειμματικής νόσου συνδυάζονται με καλύτερη επιβίωση.

Η αλλογενής μεταμόσχευση, μέσω της συνδυασμένης δράσης της κυτταροτοξικής θεραπείας προετοιμασίας και της αντιλευχαιμικής δράσης του μοσχεύματος, είναι η μέθοδος που μπορεί να εξασφαλίσει την μακρά επιβίωση και ενδεχομένως την ίαση σε ένα ποσοστό περίπου 40-60% των νεώτερων ηλικιακά ασθενών ακόμα και σε περιπτώσεις ανθεκτικής ή προοδευτικής νόσου μετά τη συμβατική θεραπεία. Η θνητότητα της μεθόδου σήμερα είναι μικρότερη του 15%. Τα ποσοστά υποτροπής της νόσου στα 4 έτη ανέρχονται στο 10-25%.

Η αυτόλογη μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων μπορεί να εφαρμοσθεί και σε ασθενείς προχωρημένης ηλικίας με στόχο τη μακρά επιβίωση. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή της είναι η νόσος να είναι σε ύφεση και προτιμότερο σε μοριακή ύφεση. Η μέθοδος δεν είναι αποτελεσματική στην ομάδα ασθενών με δυσμενείς προγνωστικούς παράγοντες. Η συχνότητα υποτροπής της νόσου στα 4 έτη ανέρχεται στο 50%.

Το Λέμφωμα Κυττάρων Μανδύα αποτελεί το 6% του συνόλου των λεμφωμάτων και έχει τη χειρότερη πρόγνωση σε σχέση με τα υπόλοιπα επιθετικά λεμφώματα. Η πενταετής επιβίωση ελεύθερη υποτροπής ανέρχεται στο 11% και η συνολική διάμεση επιβίωση στα 3 έτη. Τα αποτελέσματα της αυτόλογης και αλλογενούς μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων της περασμένης δεκαετίας, που αφορούσαν συνήθως σε ασθενείς με υποτροπή ή ανθεκτική νόσο, ανέρχονται σε διετή επιβίωση ελεύθερης νόσου 20% και συνολική επιβίωση 40%.

Τελευταία έχουν γίνει πρόοδοι στη θεραπεία της νόσου. Ο συνδυασμός χημειοθεραπείας με ένα μονοκλωνικό αντίσωμα εξασφαλίζει υψηλότερα ποσοστά πλήρων υφέσεων (80-90%). Η εφαρμογή της αυτόλογης μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων αμέσως μετά την επίτευξη πλήρους ύφεσης παρατείνει σημαντικά την επιβίωση ελεύθερης υποτροπής. Δυστυχώς όμως παρατηρούνται συνεχείς υποτροπές της νόσου.

Η αλλογενής μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων είναι η μόνη θεραπεία που μπορεί σήμερα να εξασφαλίσει την ίαση σε ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών.

Όσον αφορά στη νόσο του Hodgkin η χρήση των νεότερων χημειο-ακτινοθεραπευτικών συνδυασμών μπορεί να προκαλέσει ύφεση του νοσήματος στο 80-90% των ασθενών, με πιθανότητα ίασης στο 60-70%. Οι ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία πρώτης γραμμής, ή υποτροπιάζουν μετά την αρχική ύφεση έχουν συνήθως πτωχή πρόγνωση. Αντιμετωπίζονται με θεραπεία δεύτερης γραμμής και μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων.

health.in.gr