Υπερκαινοφανείς αποκαλύπτουν πότε άρχισε να επιταχύνεται η διαστολή του Σύμπαντος

36

Η διαστολή του Σύμπαντος άρχισε να επιταχύνεται πριν από πέντε δισεκατομμύρια χρόνια, υπολογίζουν Αμερικανοί αστρονόμοι που μελέτησαν υπερκαινοφανείς αστέρες. Την εποχή εκείνη οι ελκτικές δυνάμεις της βαρύτητας ξεπεράστηκαν από τις απωστικές δυνάμεις της μυστηριώδους σκοτεινής ενέργειας.

«Τότε το Σύμπαν έπαψε να επιβραδύνεται και άρχισε να επιταχύνεται, σε ένα είδος κοσμικού τινάγματος» αναφέρει στο NewScientist.com ο Ανταμ Ρίες του Ινστιτούτου Επιστήμης Διαστημικού Τηλασκοπίου στη Βαλτιμόρη του Μέριλαντ.

Μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, πριν από περίπου 15 δισ. χρόνια, το Σύμπαν άρχισε να διογκώνεται προς όλες τις κατευθύνσεις. Παλαιότερα, οι κοσμολόγοι προέβλεπαν ότι αυτή η διαστολή θα επιβραδυνόταν, θα σταματούσε και τελικά θα αντιστρεφόταν, εξαιτίας της βαρύτητας που δημιουργεί στην ύλη τάση προς συσσωμάτωση.

Ωστόσο το 1998 ανακαλύφθηκε ότι το Σύμπαν διαστέλλεται με διαρκώς αυξανόμενο ρυθμό. Το φαινόμενο ανακαλύφθηκε από τη μελέτη των υπερκαινοφανών αστέρων τύπου Ια, μια κατηγορία άστρων που πεθαίνουν και εκρήγνυνται.

Η ισχύς της ακτινοβολίας των σωμάτων αυτών είναι πάντα η ίδια, επομένως η λαμπρότητά τους είναι δείκτης της απόστασής τους από τη Γη.

Καθώς ο Κόσμος επεκτείνεται, το φως των υπερκαινοφανών παρουσιάζει το φαινόμενο Ντόπλερ και το μήκος κύματος της ακτινονολίας αυξάνεται -το φάσμα εκπομπής του άστρου μετατοπίζεται προς το ερυθρό.

Το 1998 ανακαλύφθηκε ότι η λαμπρότητα των άστρων αυτών ήταν μικρότερη από ό,τι προβλεπόταν με βάση τη μετατόπιση προς το κόκκινο -άρα το Σύμπαν διαστέλλεται με ολοένα αυξανόμενη ταχύτητα.

Για να εξηγηθεί το φαινόμενο οι φυσικοί εισήγαγαν την έννοια της σκοτεινής ενέργειας, για την οποία μέχρι και σήμερα δεν έχει προσδιοριστεί τι ακριβώς είναι και από πού πηγάζει.

Πάντως, οι κοσμολόγοι διατηρούσαν επιφυλάξεις για το εύρημα, καθώς άλλοι παράγοντες, όπως η διαγαλαξιακή σκόνη, θα μπορούσαν να μειώσουν τη φαινόμενη λαμπρότητα των σούπερ νόβα.

Για τον λόγο αυτό ο Ράις και οι συνεργάτες του μελέτησαν για διάστημα δύο ετών το φώς που εξέπεμπαν έξι υπερκαινοφανείς αστέρες πριν από εννέα έως 11 δισ. χρόνια.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η λαμπρότητα των αστέρων ήταν μεγαλύτερη από ό,τι έδειχνε η μετατόπιση στο κόκκινο. Αρα, την εποχή εκείνη η διαστολή του σύμπαντος επιβραδυνόταν.

Όταν το Σύμπαν ήταν ακόμα νέο, η βαρύτητα υπερτερούσε των απωστικών δυνάμεων λόγω της μεγάλης πυκνότητας της ύλης. Καθώς όμως τα ουράνια σώματα απομακρύνονταν συνεχώς μεταξύ τους έγινε αισθητή η επίδραση της σκοτεινής ύλης. Για ένα μικρό διάστημα χρόνου οι ελκτικές και οι απωστικές δυνάμεις αλληλοεξουδετερώνονταν, και το Σύμπαν διαστελλόταν με σταθέρό ρυθμό.

Πριν από πέντε δισ. χρόνια, υπολογίζει ο Ρίες, οι απωστικές δυνάμεις ξεπέρασαν τη βαρύτητα και το Σύμπαν διαστέλλεται πλέον όλο και ταχύτερα.

Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν του σε συνέδριο Κοσμολογίας που πραγματοποιείται στο Κλίβελαντ του Οχάιο.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ