Σε μια περίοδο όπου το παγκόσμιο box office συρρικνώνεται και οι υπερπαραγωγές αμφισβητούνται όσο ποτέ, ο Τζέιμς Κάμερον επιστρέφει στην Πανδώρα με το Avatar: Fire and Ash, την τρίτη ταινία του κινηματογραφικού του έπους.

Όπως εξηγεί σε πρόσφατη συνέντευξή του στο El País English, πρόκειται για το πιο δραματικό και συναισθηματικά φορτισμένο κεφάλαιο του Avatar μέχρι σήμερα — και ταυτόχρονα για ένα σαφές σχόλιο πάνω σε έναν κόσμο που μοιάζει ολοένα και περισσότερο με πεδίο σύγκρουσης.

«Το ερώτημα είναι αν μπορούμε να εξελιχθούμε αρκετά ώστε να χρησιμοποιήσουμε την ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε τις συναισθηματικές καταστάσεις των άλλων, και έτσι να αποφύγουμε την απανθρωποποίησή μας»

Ένας κόσμος σε διαρκή σύγκρουση

Η νέα ταινία, που βγαίνει στις αίθουσες στις 19 Δεκεμβρίου και κόστισε πάνω από 400 εκατομμύρια δολάρια, τοποθετεί την οικογένεια των Τζέικ Σάλι και Νεϊτίρι αντιμέτωπη με μια νέα φυλή Να’βι, τους Ash Folk, υπό την ηγεσία της αμείλικτης Βάρανγκ.

Η συμμαχία τους με τον Κουόριτς απειλεί να αναζωπυρώσει τον πόλεμο στην Πανδώρα, σε μια αφήγηση που —κατά τον Τζέιμς Κάμερον— λειτουργεί ως αλληγορία για τη σύγχρονη ανθρώπινη πραγματικότητα.

«Μπορεί οι ήρωες να είναι μπλε και να ζουν σε άλλον πλανήτη, αλλά η ταινία μιλά ξεκάθαρα για το ανθρώπινο είδος», τονίζει.

Αυταρχισμός, δημοκρατία και σύγχρονες παραβολές

Ο σκηνοθέτης συνδέει ανοιχτά το Avatar: Fire and Ash με την άνοδο του αυταρχισμού και τη διάβρωση της δημοκρατίας διεθνώς, επισημαίνοντας ότι πολλές σύγχρονες υπερπαραγωγές λειτουργούν πλέον ως προειδοποιητικές παραβολές.

Οι αξίες που διαπερνούν το Avatar —ενσυναίσθηση, αποδοχή, σεβασμός προς τη φύση— δεν έχουν αλλάξει από την πρώτη ταινία, αλλά σήμερα μοιάζουν πιο επίκαιρες από ποτέ.

Όταν ακόμη και οι ειρηνιστές πολεμούν

Στο νέο φιλμ, ακόμη και οι ειρηνιστές αναγκάζονται να πάρουν τα όπλα, όταν απειλούνται με εξαφάνιση. «Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η σύγκρουση γίνεται αναπόφευκτη, όταν αντιμετωπίζεις έναν υπαρξιακό κίνδυνο», σημειώνει.

Ο Τζέιμς Κάμερον δεν αποφεύγει τα μεγάλα ερωτήματα. Μιλά για τον φαύλο κύκλο της βίας, για τον κίνδυνο απανθρωποποίησης κοινωνιών που ζουν μέσα στον φόβο και για το αν η ανθρώπινη ικανότητα για ενσυναίσθηση μπορεί να αποτρέψει την αυτοκαταστροφή.

«Το ερώτημα είναι αν μπορούμε να εξελιχθούμε αρκετά ώστε να χρησιμοποιήσουμε την ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε τις συναισθηματικές καταστάσεις των άλλων, και έτσι να αποφύγουμε την απανθρωποποίησή μας.

»Όταν σκεφτόμαστε μετανάστες, εκτοπισμένους πληθυσμούς ή ανθρώπους από άλλους πολιτισμούς, είμαστε ικανοί να σπάσουμε τον κύκλο της βίας;», σχολιάζει.

Ενώ προσθέτει: «“Η φωτιά του μίσους αφήνει μόνο τη στάχτη της θλίψης”, λέει ο αφηγητής της ταινίας. Αυτές οι στάχτες, με τη σειρά τους, οδηγούν πίσω στη φωτιά του μίσους, και ο κύκλος επαναλαμβάνεται.

»Αυτό βλέπουμε σήμερα παντού στον κόσμο. Μπορούμε να σπάσουμε αυτόν τον κύκλο, να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε το τραύμα μας ως δικαιολογία για τη βία; Αυτά τα θέματα υπάρχουν στην ταινία και είναι σκόπιμα».

Ενώ στη συνέχεια σχολίασε: «Επιμένω: η αυτοκαταστροφή δεν είναι καθόλου εκτός τραπεζιού, και πρέπει να είμαστε ρεαλιστές απέναντι σε αυτή την πιθανότητα».

«Ναι. Πιστεύω ότι υπάρχει σοβαρή απειλή από την τεχνητή υπερνοημοσύνη. Και πιστεύω επίσης ότι ο κίνδυνος πυρηνικής σύγκρουσης είναι σήμερα μεγαλύτερος από οποιαδήποτε στιγμή μετά το αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, στην Κρίση των Πυραύλων της Κούβας»

Τεχνητή νοημοσύνη, πυρηνικός κίνδυνος και όρια της τεχνολογίας

Παράλληλα, ξεκαθαρίζει ότι τα Avatar δεν έχουν χρησιμοποιήσει γενετική τεχνητή νοημοσύνη, απορρίπτοντας την ιδέα αντικατάστασης ηθοποιών και καλλιτεχνών από αλγορίθμους. Αν και αναγνωρίζει ότι νέα τεχνολογικά εργαλεία μπορεί στο μέλλον να μειώσουν το κόστος παραγωγής, υπογραμμίζει πως η σκηνοθεσία δεν είναι τεχνικό ζήτημα, αλλά πρωτίστως συναισθηματική διαδικασία.

«Ναι. Πιστεύω ότι υπάρχει σοβαρή απειλή από την τεχνητή υπερνοημοσύνη. Και πιστεύω επίσης ότι ο κίνδυνος πυρηνικής σύγκρουσης είναι σήμερα μεγαλύτερος από οποιαδήποτε στιγμή μετά το αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, στην Κρίση των Πυραύλων της Κούβας. Πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά κατά μέτωπο και να μη κρυβόμαστε», σχολίασε.

«Δεν αποκλείω τη γενετική ΑΙ ως εργαλείο, αλλά πρέπει να τιθασεύσουμε το τζίνι. Όσοι χτίζουν αυτά τα μοντέλα εστιάζουν κυρίως στο επιχειρείν και στη μαζική κατανάλωση: προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα προϊόν που θα μπορούν να μονοποιήσουν. Η δική μου διαδικασία ξεκινά από τη γραφή και μετά περνά στην υποκριτική. Δεν πρόκειται να καταργήσω τους ηθοποιούς· αυτό θα ήταν ανόητο», συμπλήρωσε.

Το αβέβαιο μέλλον της σάγκας

Το μέλλον της σάγκας, ωστόσο, παραμένει ανοιχτό. Τα Avatar 4 και 5 δεν θεωρούνται δεδομένα και θα εξαρτηθούν από την εμπορική πορεία της νέας ταινίας και από το αν η βιομηχανία μπορέσει να προσαρμοστεί σε μια αγορά μικρότερων εσόδων.

Αν το μοντέλο των πανάκριβων blockbusters καταρρεύσει, ο Τζέιμς Κάμερον δηλώνει έτοιμος να στραφεί σε άλλα πρότζεκτ, χωρίς να εγκαταλείψει την αφήγηση ιστοριών.

Σε κάθε περίπτωση, το Avatar: Fire and Ash έρχεται όχι μόνο ως κινηματογραφικό γεγονός, αλλά και ως πολιτική και ηθική τοποθέτηση: μια ακόμη υπενθύμιση ότι η επιστημονική φαντασία συνεχίζει να λειτουργεί ως καθρέφτης των φόβων και των διλημμάτων του σύγχρονου κόσμου.

Ειδήσεις Σήμερα: