Ήταν Δεκέμβριος του 2023 αμέσως μετά το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας και την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών, όταν ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο ταξίδι της επιστροφής του προς την Άγκυρα δήλωνε ότι «όσον αφορά τις εναέριες εμπλοκές μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας στο Αιγαίο, είπαμε να κλείσουμε πλέον αυτή τη σελίδα, να τελειώνουμε με αυτή την υπόθεση. Αυτό το είπαμε και στον κ. Μητσοτάκη, το λέγαμε πάντα και στους πρωθυπουργούς που ήταν πριν από αυτόν. Εμείς θέλουμε να δώσουμε έμφαση στη φιλία».

Μηδενισμός παραβιάσεων και υπερπτήσεων

Οι παραβιάσεις και υπερπτήσεις είχαν στην πραγματικότητα μηδενιστεί σχεδόν από τις 6 Φεβρουαρίου και μετά όταν η Τουρκία έζησε για μία ακόμα φορά την τραγωδία των καταστροφικών σεισμών, με την Ελλάδα να κινητοποιείται για την αποστολή άμεσης βοήθειας. Οι τότε Υπουργοί Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας και Νίκος Παναγιωτόπουλος είχαν βρεθεί στις πληγείσες περιοχές για να εκφράσουν την αλληλεγγύη της Αθήνας.

Τότε που ξεκινούσαν τα «ήρεμα νερά» και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις περνούσαν σταδιακά, ιδιαίτερα μετά το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, από την ακραία ένταση στους ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας και των συνομιλιών. Καθώς οι παραβιάσεις και οι υπερπτήσεις από δεκάδες χιλιάδες είχαν πέσει στο μηδέν.

Τι είναι παράβαση, παραβίαση και υπέρπτηση

Παράβαση των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας λαμβάνει κατεξοχήν χώρα όταν αεροσκάφος εισέρχεται στο FIR Αθηνών χωρίς να έχει καταθέσει σχέδιο πτήσεως, ήτοι κατά παράβαση των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας.

Παραβίαση Εθνικού Εναερίου Χώρου είναι η άνευ αδείας είσοδος και πτήση αεροσκάφους άλλου κράτους εντός του εθνικού εναερίου χώρου μιας χώρας. Ο εθνικός εναέριος χώρος εκτείνεται πάνω από την χερσαία επικράτεια και τα χωρικά ύδατα του κράτους. Η παραβίαση συνιστά παράνομη πράξη βάσει του διεθνούς δικαίου, καθώς παραβιάζει την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία του κράτους.

Η Υπερπτήση αφορά πτήση αεροσκάφους (συνήθως στρατιωτικού) απευθείας πάνω από το έδαφος ή/και τα χωρικά ύδατα (και τα νησιά) μιας χώρας χωρίς την απαιτούμενη άδεια. Η υπερπτήση θεωρείται ειδική και σοβαρότερη περίπτωση παραβίασης του εναερίου χώρου, καθώς λαμβάνει χώρα πάνω από κυρίαρχο έδαφος και όχι απλώς εντός του γενικότερου (και μερικές φορές αμφισβητούμενου ως προς τα όρια) εναερίου χώρου, π.χ. σε διεθνή εναέρια διαδρομή (FIR). Κάθε υπερπτήση αποτελεί παραβίαση του εθνικού εναερίου χώρου, αλλά δεν είναι κάθε παραβίαση απαραίτητα υπερπτήση εθνικού εδάφους.

Ακόμα και κάποιες σποραδικές παραβιάσεις που συνέβησαν αυτά τα δύο χρόνια και πλέον δεν οδηγούσαν σε καμία περίπτωση σε εμπλοκή ενώ σπάνια γινόντουσαν από μαχητικά.

Η πρώτη εμπλοκή

Η πρώτη εμπλοκή ελληνικών και τουρκικών μαχητικών έλαβε χώρα για πρώτη φορά μετά από τρία σχεδόν χρόνια την Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου 2025, όταν ζεύγος τουρκικών F-16 παραβίασε τον Εθνικό Εναέριο Χώρο, με τα τουρκικά μαχητικά να αναχαιτίζονται κατά την συνήθη διαδικασία και ένα από αυτά να εμπλέκεται σε εικονική αερομαχία με ελληνικά αεροσκάφη.

Συνολικά την Παρασκευή σημειώθηκαν οκτώ παραβιάσεις οι δύο από τα τουρκικά μαχητικά F-16 και έξι από το αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας ATR -72.

Οι λόγοι «εκνευρισμού» της Τουρκίας

Ήταν μία μέρα μετά την ύψωση της ελληνικής σημαίας στην πρώτη από τις τέσσερις φρεγάτες FDI που αποκτά η Αθήνα, στον «ΚΙΜΩΝΑ».

Υπενθυμίζεται ότι τη Δευτέρα αναμένεται να πραγματοποιηθεί και η τριμερής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, που η Τουρκία εκλαμβάνει ως συμμαχία εναντίον της, με δημοσιεύματα στην Άγκυρα να αντιδρούν έντοντα σε ελληνικά δημοσιεύματα περί δημιουργίας δυναμης ταχείας αντίδρασης, τα οποία επί του παρόντος δεν δείχνουν να επιβεβαιώνονται, πέραν της στρατηγικής συνεργασίας που υπάρχει μεταξύ των δύο χωρών και στο πεδίο της Άμυνας εδώ και χρόνια.

Το προηγούμενο διάστημα ιδιαίτερη ενόχληση στον τουρκικό Τύπο είχαν φέρει δηλώσεις του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια που αφορούσαν την «Ασπίδα του Αχιλλέα», προκαλώντας μία νέα σφοδρή επίθεση των ΜΜΕ της γείτονος στο πρόσωπο του. Με κάποια από αυτά να τον χαρακτηρίζουν ως τον πολιτικό που «υπονομεύει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις».

Ο Δένδιας τόσο σε τοποθετήσεις του σε συνέδρια όσο και στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό στη Βουλή, άλλωστε δεν έχει πάψει να αναφέρεται σταθερά στην «υπαρξιακή απειλή» που αντιμετωπίζει η Ελλάδα από την Τουρκία, λόγω του casus belli.

Τοποθέτηση με την οποία βρέθηκε αντιμέτωπος, σύμφωνα με τις πληροφορίες του in και ο Γιώργος Γερπετρίτης κατά τη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, με τα κόμματα να ρωτούν τι ισχύει τελικά. Οι δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών για μία λειτουργική σχέση με την Τουρκία, ή οι δηλώσεις του Υπουργού Εθνικής Άμυνας περί υπαρξιακής απειλής.

Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι και η Άγκυρα δεν έχει εγκαταλείψει την ρητορική που ανεβάζει τους τόνους με την Αθήνα, όπως η τελευταία έκκληση του τούρκου ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν για την ανάγκη σύνδεσης «όλων των ζητημάτων που αφορούν το Αιγαίο» με στόχο την επίλυση τους, που βάζει στο καλάθι και τις διεκδικήσεις της Τουρκίας, ενώ η Ελλάδα αναγνωρίζει μία και μόνη διαφορά αυτή του καθορισμού ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.

Μέχρι το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας

Στον προγραμματισμό των δύο χωρών πάντως παραμένουν τόσο τα τραπέζια Πολιτικού Διαλόγου και Θετικής Ατζέντας που αναμένονται εντός του Ιανουρίου του 2026, καθώς και η υλοποίηση του διαρκώς αναβαλλόμενου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026. Εάν δεν υπάρξει και νέα αναβολή.

Οι δύο πλευρές επιμένουν ότι θέλουν να διατηρήσουν τα ήρεμα νερά, με το Γιώργο Γεραπετρίτη να έχει επαναλάβει αρκετές φορές ότι όσο παραμένει άλυτη η διαφορά Ελλάδας – Τουρκίας για τον καθορισμό ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, του λόγου δηλαδή για την δημιουργία εντάσεων, η ηρεμία δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη.

Ειδήσεις Σήμερα: