Είναι το τραγούδι πολιτική; Και ακόμα περισσότερο είναι η συμμετοχή σε έναν «ευρωπαϊκό» διαγωνισμό τραγουδιού, όπως η Eurovision, πολιτική υπόθεση; Επιτρέπονται αποκλεισμοί και υπό ποιες «προϋποθέσεις»; Μπορούν τα τραγούδια να θεωρηθούν πολιτική δήλωση και τελικά η επιλογή των νικητών να αποτελεί μία πολιτική δήλωση της επιτροπής, ίσως και του κοινού;

Συμμετοχές και αποκλεισμοί στην ιστορία της Eurovision

Η συμμετοχή της Dana International στην Eurovision, εκπροσωπώντας το Ισραήλ και η νίκη ως η πρώτη τρανς γυναίκα που βρέθηκε στην πρώτη θέση του διαγωνισμού, ήταν επανάσταση. Πολιτική δήλωση από την ίδια, από τη χώρα της, από την επιτροπή.

Πολιτική δήλωση ήταν η απόφαση της EBU το 2009 να εκφράσει αντιρρήσεις για την προγραμματισμένη συμμετοχή της Γεωργίας στον διαγωνισμό στη Μόσχα της Ρωσίας, λόγω του τραγουδιού των Stephane & 3G οι οποίοι επιλέχθηκαν να διαγωνιστούν με το τραγούδι «We Don’t Wanna Put In», που θεωρήθηκε δήλωση εναντίον του Πούτιν. Ο γεωργιανός ραδιοτηλεοπτικός φορέας GPB αποσύρθηκε στη συνέχεια από τη διοργάνωση.

Σαφής πολιτική δήλωση ήταν και η επιλογή της EBU να αποκλείσει τη Ρωσία, λόγω της εισβολής στην Ουκρανία από το 2022 και μετά.

Πολιτική δήλωση ήταν επίσης ο αποκλεισμός της Λευκορωσίας.

Πολιτική δήλωση μπορεί να θεωρηθούν και σειρά τραγουδιών που έχουν πάρει μέρος στο διαγωνισμό, καθώς και αρκετά ακόμα που κέρδισαν το διαγωνισμό, με συγκεκριμένη κριτική για το πότε επελέγη να δοθεί η νίκη σε συγκεκριμένες χώρες ανάλογα με τις γεωπολιτικές συνθήκες. Όπως η νίκη της Ουκρανίας το 2022. Ενώ σταθερά ασκείται κριτική στην επιλογή των νικητών για τις σταθερές συμμαχίες χωρών, ανάλογα και με τις διπλωματικές τους σχέσεις.

Έστω και αν εδώ και αρκετά χρόνια τα αποτελέσματα διαμορφώνονται λαμβάνοντας υπόψη και την ψήφο του κοινού.

Η Γάζα

Η σφαγή στη Γάζα, η οποία ξεκίνησε μετά την επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου 2023 στο μουσικό φεστιβάλ Supernova, με εκατοντάδες νεκρούς και έγινε η αρχή οι δυνάμεις του ισραηλινού στρατού να εξοντώσουν πάνω από 70.000 Παλαιστίνιους, την πείνα να γίνεται όπλο στα χέρια της κυβέρνησης Νετανιάχου, που έφτασε στο όριο του εγκλήματος της γενοκτονίας και την εκεχειρία Τραμπ να παραβιάζεται διαρκώς από το Ισραήλ, με αποτέλεσμα οι νεκροί να συνεχίζουν να είναι εκατοντάδες ακόμα και μετά τη συμφωνία του Σαρμ ελ Σέιχ (πάνω από 350 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί από ισραηλινά πυρά μετά τις 10 Οκτωβρίου 2025), δημιούργησε ήδη από το 2024 ένα κίνημα κατά της συμμετοχής του Ισραήλ στην Eurovision, μετατρέποντας την σε πολιτικό γεγονός.

Με τις εικόνες των νεκρών παιδιών της Γάζας να κάνουν το γύρο του κόσμου, τον ΟΗΕ να κάνει λόγο για γενοκτονία από την πλευρά του Ισραήλ και τον αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας να προκαλεί διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο, το κοινό της Eurovision, που στους κανόνες της υποτίθεται ότι απαγορεύει τις πολιτικές δηλώσεις στο διαγωνισμό, το 2025 αντέδρασε ακόμα πιο δυναμικά από το 2024 σηκώνοντας Παλαιστινιακές σημαίες γιουχάροντας τη συμμετοχή του Τελ Αβίβ.

Ενώ η διοργάνωση κατηγορείται ότι χρησιμοποίησε ήχους χειροκροτημάτων για να καλύψει τις αρνητικές αντιδράσεις από το κοινό.

Η Eurovision του 2026

Η  EBU βαδίζει πλέον στη διοργάνωση του διαγωνισμού της Eurovision του 2026 επιτρέποντας για μία ακόμα φορά να αγνοήσει τη Γάζα και να επιτρέψει τη συμμετοχή του Ισραήλ, αγνοώντας τις κατηγορίες περί αθέμιτης επιρροής της ισραηλινής κυβέρνησης στην ψήφο του κοινού.

Σύμφωνα δε με το BBC η δεύτερη θέση που «κέρδισε» το Ισραήλ το 2025 είχε προκαλέσει αντιδράσεις, αφού ορισμένες χώρες είχαν υποστηρίξει ότι η ισραηλινή κυβέρνηση επηρέασε τα αποτελέσματα μέσω μιας εκτεταμένης διαφημιστικής καμπάνιας που παρότρυνε το κοινό της Eurovision να υποστηρίξει το ισραηλινό τραγούδι.

Αυτοί που αποχώρησαν

Ως αποτέλεσμα Ιρλανδία, Ισπανία, Σλοβενία και Ολλανδία αποφάσισαν να μποϊκοτάρουν την Eurovision.

«Η προεδρία της EBU απέρριψε το αίτημα της RTVE για ξεχωριστή ψηφοφορία σχετικά με τη συμμετοχή του Ισραήλ. Η απόφαση αυτή εντείνει τη δυσπιστία της RTVE απέναντι στη διοργάνωση του διαγωνισμού και επιβεβαιώνει τις πολιτικές πιέσεις που τον περιβάλλουν», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το ισπανικό κανάλι. Την απόφαση του καναλιού υποστήριξε και ο Ισπανός υπουργός Πολιτισμού Ερνεστ Ουρτασούν. Οπως δήλωσε, «δεν μπορείς να αθωώσεις το Ισραήλ, δεδομένης της γενοκτονίας στη Γάζα. Ο πολιτισμός οφείλει να τάσσεται στο πλευρό της ειρήνης και της δικαιοσύνης. Είμαι περήφανος που το RTVE θέτει τα ανθρώπινα δικαιώματα πάνω από κάθε οικονομικό συμφέρον».

Σε αντίστοιχες δηλώσεις προχώρησαν και οι κρατικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς της Σλοβενίας, της Ολλανδίας και της Ιρλανδίας, που επίσης ανακοίνωσαν ότι δεν θα συμμετάσχουν στη Eurovision του 2026, ούτε θα μεταδώσουν τον διαγωνισμό. Με το ιρλανδικό  RTÉ να σημειώνει ότι «η συμμετοχή της Ιρλανδίας παραμένει ηθικά ανεπίτρεπτη, δεδομένης της τρομακτικής απώλειας ζωών στη Γάζα και της ανθρωπιστικής κρίσης στην περιοχή που συνεχίζει να θέτει σε κίνδυνο τις ζωές πολλών αμάχων».

Πολιτική απόφαση η συμμετοχή του Ισραήλ

Η συμμετοχή του Ισραήλ στο διαγωνισμό είναι μία πολιτική απόφαση. Μία απόφαση η οποία αντικατοπτρίζει τους συσχετισμούς στην EBU και την επιρροή του Ισραήλ.

Ακόμα και αν η EBU υποστήριξε ότι ο διαγωνισμός πρέπει να παραμείνει «ουδέτερος χώρος» και ότι όλες οι χώρες που πληρούν τους τεχνικούς κανόνες έχουν δικαίωμα συμμετοχής. Με αυτό το σκεπτικό, υποστήριξε πως η παρουσία του Ισραήλ προστατεύεται θεσμικά, ανεξάρτητα από τις πολιτικές συγκυρίες ή τις πιέσεις για μποϊκοτάζ.

Και κάπως έτσι η Eurovision ετοιμάζεται να στήσει ένα ακόμα πανηγύρι σαν να μην συμβαίνει τίποτα και έναν διαγωνισμό που επιμένει να αγνοεί την πραγματικότητα επιλεκτικά.

«Μην αφήσετε τη διεθνή κοινότητα να ξεχάσει τους Παλαιστίνιους»

Η Νταινάνα Μπούτου, δικηγόρος και αναλύτρια, με έδρα τη Χάιφα, πρώην νομική σύμβουλος της παλαιστινιακής διαπραγματευτικής ομάδας στις αρχές της δεκαετίας του 2000, έγραφε μετά τη συμφωνία εκεχειρίας στο Σαρμ ελ Σέιχ για τη Γάζα, στην ιστοσελίδα Zeteo:

«Κανείς δεν είναι πιο χαρούμενος από τους Παλαιστινίους που θα σταματήσουν οι βομβαρδισμοί του Ισραήλ. Κανείς. Επιτέλους μπορούμε να αρχίσουμε να εντοπίζουμε και να θάβουμε τους νεκρούς μας, να μαζεύουμε τους αγαπημένους μας από τα ερείπια και να αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε, συλλογικά, τι περάσαμε τα τελευταία δύο χρόνια. Κάθε μέρα, για δύο χρόνια, αγκαλιάζαμε ο ένας τον άλλον, σωματικά και με τα λόγια μας, προστατεύοντας ο ένας τον άλλον από την ατελείωτη ψυχολογική βία και την απάνθρωπη μεταχείριση. Είδαμε την πιο εξελιγμένη τεχνολογία να μετατρέπεται στις πιο ανελέητες μηχανές θανάτου, να τεμαχίζει τα σώματα των παιδιών με μια σκληρότητα που δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα έβλεπα. Είδαμε ξανά αυτό που συνέβη στους γονείς και τους παππούδες μας τον περασμένο αιώνα, με αυτή την αδίστακτη καταστροφή των ερειπίων της Παλαιστίνης στα χέρια ανθρώπων που ποτέ δεν νοιάστηκαν για αυτήν. Είμαι ενθουσιασμένη και ανακουφισμένη που ίσως τελείωσε. Όλοι είμαστε. Μπορώ να αναπνεύσω. Μπορούμε να αναπνεύσουμε. Ωστόσο, ανησυχώ».

Και κατέληγε προειδοποιώντας πως «εδώ βρίσκεται το πρόβλημα: αν ο κόσμος αποστρέψει το βλέμμα του από την Παλαιστίνη, όπως φοβάμαι ότι θα συμβεί τώρα που υπάρχει μια «συμφωνία» και τα μέρη «διαπραγματεύονται», τότε η παγκόσμια δημόσια κατακραυγή και η δυναμική που απαιτεί να λογοδοτήσει το Ισραήλ θα διαλυθούν. Με το να του επιτραπεί να διαπραγματευτεί για κάτι που δεν πρέπει ποτέ να απαιτείται να διαπραγματευτεί, το Ισραήλ θα ξεφύγει κυριολεκτικά με τη γενοκτονία».

Με το ερώτημα αν τελικά αυτή η συμφωνία μπορεί να λειτουργήσει ως κολυμπήθρα του Σιλωάμ για το Ισραήλ, να επιτρέψει να ξεχαστούν όλα όσα έγιναν δύο χρόνια ως μία «απάντηση» που ξεπέρασε κάθε λογική, απέναντι στο έγκλημα της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου του 2023 και αν τελικά ο κόσμος, όχι οι κυβερνήσεις, θα επιτρέψει να αφεθούν οι Παλαιστίνιοι για μία ακόμα φορά στη λήθη και στο έλεος του Κράτους του Ισραήλ…  Κλείνοντας τα μάτια στην σφαγή των Παλαιστινίων που συνεχίζεται.

Στον καναπέ και το 2026

Ενώ η Ευρώπη θα καθίσει για μία ακόμα φορά στον καναπέ της να παρακολουθήσει έναν θεωρητικά ακίνδυνο διαγωνισμό τραγουδιού, όπως η Eurovision, που δηλώνει μη πολιτικός, αλλά επιχειρεί να επιβάλει την πολιτική της σιωπής, ακολουθώντας την αρχή πως η «ισχύς παράγει δίκαιο»…

Με το τραγούδι και την τέχνη να παραμένει βαθιά πολιτική πράξη. Και τους όρους κάθε διαγωνισμού περί αποκλεισμών και μη ξεκάθαρη πολιτική απόφαση.

Ειδήσεις Σήμερα: