Μικρή στροφή προς τα πίσω. Την επιβάλλει η επικαιρότητα. Δεκέμβριος του 1961. Ξεφυλλίζω το σώμα του «Βήματος». Επίσκεψη στο Φανάρι της Πόλης. Προχωρημένη η νύχτα. Κλειστές οι πύλες του Πατριαρχείου. Μόνος στο γραφείο του ο Αθηναγόρας. Ώρα που οι ψυχές αισθάνονται την ανάγκη να ξεδιπλωθούν, ν’ ανοίξουν το χάρτη των ονείρων τους, να δοθούν.

Όνειρο ήταν τότε ό,τι σήμερα αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα: η προσέγγιση δύο κόσμων που έχουν κοινή αφετηρία.


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 7.1.1964, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Δεν ήταν «συνέντευξη». Ήταν αποσυμφόρηση. Λέει ο Πατριάρχης: Εσήμανε η ώρα των αποφάσεων. Ο Χριστιανισμός να γίνη αυτό που ήταν στα πρώτα χρόνια: Ουσία. Οι πρώτοι Απόστολοι δεν μετέδιδαν δόγμα. Και μήπως υπήρχε δόγμα; Έδωσαν το Χριστό ως βίωμα. Το δόγμα ήρθε αργότερα. Το σύστημα της διαδόσεως του Χριστιανισμού, έτσι όπως έγινε στους αιώνες που ακολούθησαν, απέτυχε. Έξω από τη ζωή έμεινε η θρησκεία. Είναι δε στο κέντρο της ζωής η θέση που της ανήκει. Η Εκκλησία, ενώ είναι ο φορέας του Χριστού, δεν έγινε ο διερμηνέας του. Και καλείται να τον διερμηνεύση, να πλάση καλύτερο τον άνθρωπο, να κάνη το Ευαγγέλιο αναμοχλευτή της κοινωνικής θάλασσας.

Η ώρα «της των πάντων ενώσεως» — συνεχίζει η Παναγιότητά του.


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 7.1.1964, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Από το Φανάρι ξεκινά η πρώτη σκέψη. Τα εμπόδια ανυπέρβλητα δεν είναι. Η δογματική διαφορά —το αν δηλαδή το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται εκ του Πατρός ή εκ του Πατρός και του Υιού— υπήρχε από χρόνους παλαιοτάτους, χωρίς αυτό να εμποδίζη τη συλλειτουργία των ιερέων των δύο Εκκλησιών.

Άλλα σημεία που χωρίζουν είναι: ο προσηλυτισμός που ασκείται από την Ουνία, όπως επίσης το αλάθητο και τα πρωτεία του Πάπα. Τα πρωτεία αποτελούν ιστορικό γεγονός. Στην Αγία Έδρα ανήκαν κατά τους πριν από το σχίσμα χρόνους. Καμμιά αντίρρηση ν’ αναγνωρίση τα πρωτεία η Ανατολική Εκκλησία, αν ο Πάπας δεν διεκδικούσε θέση μονάρχη, αλλά πρώτου μεταξύ ίσων.

Διαφορές που ρυθμίζονται όταν υπάρχουν ηγέτες με καθαρά μυαλά και καλή διάθεση. Η περίπτωση των δύο αρχηγών που αντήλλαξαν χτες στο Όρος των Ελαιών τον ασπασμό τους.


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 7.1.1964, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο πρώτος ασπασμός ύστερ’ από πεντακόσια χρόνια. Η εισαγωγική αυτή συνάντηση δεν σημαίνει ένωση. Σημαίνει ενότητα. Υπάρχει διαφορά. Ο Αθηναγόρας διευκρινίζει: Να διατηρήση η Εκκλησία ό,τι έχει αυτή τη στιγμή έως ότου συνέλθουν οι θεολόγοι και με πνεύμα διαλλαγής και χωρίς φανατισμούς να δημιουργήσουν το κλίμα εκείνο που θα ποτίση το Χριστιανισμό μ’ αυτό που του λείπει σήμερα, το νερό της αγάπης. Απόπου λείπει η αγάπη λείπει και ο Χριστός. Διηρημένοι καθώς είμαστε, απέχουμε από το γράμμα και το πνεύμα του Ναζωραίου.

Με τέτοια βάση ο Πατριάρχης δεν θα δίσταζε να σπάση πρώτος τους πάγους και να επισκεφθή τον Πάπα στην έδρα του, με την προϋπόθεση ότι θ’ ακολουθούσε αντεπίσκεψη στο Φανάρι — έλεγε ο Αθηναγόρας το 1961.


Σταθερός στην πίστη του, κινήθηκε με δραστηριότητα, υπομονή και φρόνηση προς την ενότητα.

Δυο μεγάλες μορφές, ο Πάπας Ιωάννης (σ.σ. Ιωάννης ΚΓ’) και ο Πάπας Παύλος (σ.σ. Παύλος ΣΤ’), ανταποκρίθηκαν στην κίνηση. Η ιστορική μοίρα θέλησε η συνάντηση των δύο θρησκευτικών ηγετών να γίνη στον τόπο του μαρτυρίου του Ιησού. Μεγάλη στιγμή. Αν υπάρχουν μερικοί που, στενόκαρδοι, κακοί και με αγκύλωση στον εγκέφαλο, είναι ανίκανοι να συλλάβουν τη σπουδαιότητα της στιγμής, τόσο το χειρότερο γι’ αυτούς.

*Κείμενο του Παύλου Παλαιολόγου, που έφερε τον τίτλο «Με το νερό της αγάπης» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» την Τρίτη 7 Ιανουαρίου 1964. Στη σύνταξή του τον είχε ωθήσει η συνάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχη Αθηναγόρα και του Πάπα Παύλου ΣΤ’ στην Ιερουσαλήμ εκείνες τις μέρες.

Η εν λόγω συνάντηση, όπως έχουμε αναφέρει σε παλαιότερο σχετικό άρθρο μας, έμελλε να οδηγήσει ύστερα από δύο σχεδόν χρόνια, στις 7 Δεκεμβρίου 1965, στην αμοιβαία άρση των αναθεμάτων του διαβόητου Σχίσματος του 1054.


Πηγή: fanarion.blogspot.com (Φως Φαναρίου – Αρχείο Αριστείδη Πανώτη)

Το παρόν άρθρο —η επιβαλλόμενη από την επικαιρότητα στροφή προς τα πίσω, κατά την προσφυή διατύπωση του Παλαιολόγου— δημοσιεύεται με αφορμή την επίσκεψη του Πάπα Λέοντος ΙΔ’ στην Τουρκία, που ξεκινά σήμερα.

Στο πλαίσιο των πυκνών επαφών που θα έχει ο Προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στη γείτονα τις επόμενες ημέρες, έως την Κυριακή, σημαίνουσα θέση κατέχει ασφαλώς η επίσκεψή του στο Φανάρι και η συνάντησή του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.


Πηγή: fanarion.blogspot.com (Φως Φαναρίου – Αρχείο Αριστείδη Πανώτη)

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δύο Προκαθήμενοι θα παραστούν από κοινού στην εορταστική τελετή για τη συμπλήρωση 1.700 ετών από την πραγματοποίηση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, που θα λάβει χώρα στη Νίκαια της Βιθυνίας.

Στις φωτογραφίες του παρόντος άρθρου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας και ο Πάπας Παύλος ΣΤ’.

Ειδήσεις Σήμερα: