Να η διαφορά μας, η διαφορά του κόσμου με την ελεύθερη ψυχή, από τον άλλον που προσδέθηκε στο κόκκινο άρμα. Έρχονται γεγονότα όπως αυτά της Αιγύπτου και βλέπετε τα εκατομμύρια των ελεύθερων ανθρώπων να συντάσσονται με την ερυθρά παράταξη και να ξεσπούν σε αρές εναντίον των δραστών μιας ατιμίας και ενός εγκλήματος. Δεν αναφερόμαστε στις επίσημες αντιδράσεις της κάθε χώρας. Για τις μάζες μιλούμε. Παγκόσμια η κραυγή: κατάρα στον Ήντεν. Του το φωνάζουν μέσα στη Βουλή, όπου έχει την πλειοψηφία. Του το ρίχνουν στα μούτρα όλοι οι λαοί της γης. Παγκόσμιος λιθοβολισμός μιας επικίνδυνης για την ειρήνη του κόσμου ευήθειας.


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 8.11.1956, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ελάτε τώρα και στους άλλους. Μαίνεται —και δικαίως— ο κομμουνισμός για το έγκλημα που διαπράχθηκε στην Αίγυπτο. Την ίδια όμως στιγμή, μέσα στην καρδιά της Ευρώπης, διαπράττεται η δολοφονία ενός λαού. Δεν του στερούν μόνο το δικαίωμα να εκλέξη τον τρόπο της ζωής του. Του αφαιρούν την ίδια τη ζωή. Κεφάλια πέφτουν. Κοκκίνησε ο Δούναβης από το αίμα. Ξένος στρατός επιβάλλει τις θελήσεις του. Μια χώρα τόσο μικρή σε πληθυσμό και σε έκταση, ώστε να μην αποτελεί απειλή για κανέναν, εκφράζει τη θέληση να μην της αποστραγγίζουν τους πόρους και να την αφήσουν να ζήση με όποιο σύστημα προτιμά η πλειοψηφία της. Για μια στιγμή φαίνεται ότι εκδηλώνονται από τους εισβολείς συμβιβαστικές διαθέσεις. Διαπραγματεύσεις για την τεχνική της αποχωρήσεως των σοβιετικών στρατευμάτων. Αυτό ήταν η φάκα. Παγίδα για να συλληφθούν εκείνοι με τους οποίους διαπραγματεύονται.


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 8.11.1956, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ουδέν καινόν στην πολιτική, θα πήτε. Έτσι είναι. Μήπως τα ίδια σε μικρογραφία δεν έγιναν και με τον Μακάριο; Σε περίοδο διαπραγματεύσεων τον συνέλαβαν κι’ αυτόν. Τίποτα δεν είναι «άνευ προηγουμένου». Πάλιωσε πολύ ο πλανήτης μας για να πρωτοτυπήση.


Αλλά δεν πρόκειται για τις πράξεις. Πρόκειται για τη στάση που παίρνει ο καθένας μας απέναντι του ενός γεγονότος και του άλλου. Ο κόσμος με την αδούλωτη σκέψη, που εξαγριώθηκε για τη βρεττανογαλλική κακουργία και την αμερικανική συγκατάβαση στην Αίγυπτο, εξαγριώνεται και με το στραγγαλισμό της Ουγγαρίας. Οι άλλοι; Μιλιά. Παρακολουθήστε τα έντυπά τους. Πάρτε τους έναν έναν, φέρτε την κουβέντα στους γνωρίμους σας. Μαζί σας στο λιθοβολισμό του Ήντεν. Ούτ’ ένα χαλικάκι για τους Βόρειους εισβολείς. Δεν ξεθάρρεψαν ακόμα αρκετά για να χειροκροτήσουν την εισβολή και τα φονικά. Αλλά και δεν τα αποδοκιμάζουν. Κανείς. Θα ήταν η φωνή της ανθρωπιάς. Τους έλειψε. Ασυγκράτητοι για την ατιμία που διαπράχθηκε στην Αίγυπτο. Μαζί τους κι’ εμείς. Γίνονται όμως τώρα όσα γίνονται στην Ουγγαρία, και δεν φωνάζουν μαζί μας. Ούτε ψίθυρος. Αν ήταν τρόπος ν’ αποφύγουν την κουβέντα, να τα συγκαλύψουν, να το περάσουν στα μουλωχτά. Η τακτική τους. Έτσι το κάνουν πάντα, ως που να φθάσουν οι οδηγίες και να τους δοθούν συνθήματα από τους κυρίους τους.


Η διαφορά μας. Γι’ αυτό και δεν φορούμε τον κόκκινο σκούφο και μένουμε εδώ που βρεθήκαμε. Κόσμος κακός και ψυχρός. Σχετική ουσιαστικά και σ’ αυτόν η ελευθερία. Άμετρο το πλήθος της ασυναρτησίας, της μωρίας και της φαυλότητας. Βουνό η αδικία. Ασύλληπτη η έκταση της εκμεταλλεύσεως ανθρώπου από άνθρωπο. Όσα κατεβατά θέλετε για να ολοκληρωθή το κατηγορητήριο. Από το άλλο δε μέρος η θετική πορεία, το σύστημα, η οργάνωση, τα μεγάλα επιτεύγματα σε όλους τους τομείς.


Τι να το κάνης, όταν είναι δουλωμένη η ψυχή, ευνουχισμένη η σκέψη, διεστραμμένη η κρίση, κομμένη η γλώσσα. Δεν μας ενδιαφέρουν οι ξένοι. Στους δικούς μας περιορίζουμε τις παρατηρήσεις. Δουλάκια που δεν διαφέρουν από τους δούλους του παλιού καιρού παρά μόνο κατά τούτο: ότι προσέρχονται εθελοντικά στη δουλεία. Άλλοι —οι λίγοι— από μασκαρωσύνη, γιατί βρίσκουν πιο εύκολο το πεδίο να σταδιοδρομήσουν και ν’ αναδειχθούν. Έχουμε πρόχειρα τα ονόματά τους. Οι πολλοί, από το πάθος του φανατικού που παραδίδει γνώμη, στοχασμό, κρίση, αντικειμενικότητα, ανεξαρτησία σκέψεως, και από πολίτης ελεύθερος γίνεται το πειθαρχικό όργανο που εκτελεί τυφλά τις προσταγές των ξένων κυρίων του.

*Κείμενο του Παύλου Παλαιολόγου, που έφερε τον τίτλο «Οι ελεύθεροι και οι άλλοι» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» την Πέμπτη 8 Νοεμβρίου 1956. Τις ημέρες εκείνες, πριν από εβδομήντα σχεδόν χρόνια, κυριαρχούσαν στην παγκόσμια επικαιρότητα δύο θέματα: αφενός οι βρετανικές και γαλλικές στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά της Αιγύπτου (ο λεγόμενος Πόλεμος του Σουέζ, με την εμπλοκή και του Ισραήλ) και αφετέρου η μεγάλης κλίμακας επίθεση που είχαν εξαπολύσει σοβιετικές στρατιωτικές δυνάμεις κατά της Βουδαπέστης.


Η επίθεση αυτή των Σοβιετικών εναντίον της πρωτεύουσας της Ουγγαρίας, την Κυριακή 4 Νοεμβρίου 1956, σηματοδότησε το ουσιαστικό τέλος της αποκληθείσης Ουγγρικής Εξέγερσης ή Επανάστασης του 1956, η οποία αποτέλεσε σε κάθε περίπτωση ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός στη διαιρεμένη σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα Ευρώπη μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.


Περισσότερες πληροφορίες για την «ερυθρά Κυριακή» της Βουδαπέστης μπορείτε να βρείτε εδώ.


Ειδήσεις Σήμερα: