Αναμφίβολα, η πρόκληση της εξάλειψης της πείνας, ο γνωστός σε όλους μας Στόχος Βιώσιμης Ανάπτυξης «Zero Hunger», αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα σταυροδρόμια της σύγχρονης εποχής. Δεν πρόκειται απλώς για την παροχή τροφής, αλλά για τη θεμελίωση ενός βιώσιμου μέλλοντος όπου κάθε άνθρωπος θα έχει πρόσβαση σε επαρκή, ασφαλή και θρεπτική τροφή.

Στην καρδιά αυτής της προσπάθειας βρίσκονται τρεις αλληλένδετοι παράγοντες, εξίσου σημαντικοί και προαπαιτούμενα αν θέλουμε να μιλάμε για ένα βιώσιμο μέλλον για όλους: η αποτελεσματική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, η δραστική μείωση της σπατάλης τροφίμων και η ουσιαστική στήριξη των τοπικών αγροτικών παραγωγών.

Η Γη μας, αν και διαθέτει πόρους ικανούς για να μας θρέψουν όλους, τελικά εκατομμύρια άνθρωποι λιμοκτονούν. Γιατί αυτό το παράδοξο; Ένας από τους βασικούς λόγους είναι οι  τεράστιες ποσότητες τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), περίπου το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται παγκοσμίως χάνεται ή σπαταλάται κάθε χρόνο! Πόσο τραγικό αλήθεια, όχι μόνο απέναντι σε όλους τους συνανθρώπους μας που δεν έχουν πρόσβαση σε τροφή αλλά και στο περιβάλλον, γιατί για την παραγωγή αυτών των τροφίμων γίνεται χρήση πολύτιμων φυσικών πόρων – νερού, γης, ενέργειας – που τελικά χάνονται και αυτοί.

Η αντιμετώπιση αυτού του τεράστιου προβλήματος απαιτεί μία ολιστική προσέγγιση. Αυτό σημαίνει ότι το πιάνουμε από την αρχή που είναι η υιοθέτηση βιώσιμων γεωργικών πρακτικών (μείωση χημικών λιπασμάτων, προώθηση της αμειψισποράς για τη διατήρηση της γονιμότητας του εδάφους, χρήση τεχνολογιών ακριβείας για την άρδευση κα).

Στο πνεύμα αυτό και η έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (World Economic Forum) για το μέλλον των τροφίμων και της γεωργίας που τονίζει την ανάγκη για μια «πράσινη επανάσταση 2.0», η οποία θα βασίζεται στην καινοτομία και φυσικά στη βιωσιμότητα.

Πέραν της παραγωγής, αντίστοιχα αλλαγές πρέπει να επέλθουν και στο επόμενο στάδιο που είναι η διανομή και η μεταποίηση. Η αποτελεσματικότερη διαχείριση των αποθεμάτων και η βελτιστοποίηση των logistics μπορούν να κάνουν τη διαφορά.

Ένα μεγάλο κομμάτι ευθύνης βέβαια βαραίνει εμάς τους καταναλωτές. Με τη βοήθεια των υπεύθυνων φορέων και το δικό μας προσωπικό ενδιαφέρον θα πρέπει να ενημερωνόμαστε για την ορθή συντήρηση των τροφίμων, να προβαίνουμε σε δημιουργική επαναχρησιμοποίηση των περισσευμάτων, να αγοράζουμε τις σωστές ποσότητες βάσει των αναγκών του νοικοκυριού μας προκειμένου να μπορέσουμε να συμβάλλουμε και εμείς σημαντικά στη μείωση των απορριμμάτων. Καθόλου τυχαία τα αποτελέσματα μιας έρευνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Eurostat) που κατέδειξε ότι πάνω από το 50% της σπατάλης τροφίμων στην ΕΕ λαμβάνει χώρα στα νοικοκυριά. Σε αυτό αν προσθέσουμε και τη σπατάλη που πολλές φορές κάνουμε στις γαστρονομικές εξόδους μας (ταβέρνες, εστιατόρια), μπορούμε να καταλάβουμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης σε αυτήν την κατάσταση.

Ο τρίτος εξίσου πολύτιμος πυλώνας για την επίτευξη του «Zero Hunger» είναι η στήριξη των τοπικών αγροτικών μονάδων. Αν και τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερο γίνεται λόγος για τη σημασία της στήριξης των μικρών παραγωγών, όπως και την ανώτερη ποιότητα των προϊόντων τους, έχει ακόμα δρόμο αυτή η προσπάθεια. Μην ξεχνάμε ότι οι μικροί παραγωγοί είναι συχνά ευάλωτοι στις διακυμάνσεις της αγοράς και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της επισιτιστικής ασφάλειας σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Για αυτό είναι καίριας σημασίας, η ενίσχυσή τους μέσω της πρόσβασης σε χρηματοδότηση, εκπαίδευση και τεχνολογία, καθώς και δημιουργίας ευνοϊκών πολιτικών. Η έκθεση της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) υπογραμμίζει τον ρόλο των τοπικών αγροτικών μονάδων στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και την ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Ένα πολύ σημαντικό βήμα είναι η σύνδεση των τοπικών αγροτικών μονάδων με τους καταναλωτές μέσω βραχύτερων αλυσίδων εφοδιασμού που αφενός μειώνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα που συνδέεται με τη μεταφορά τροφίμων, αφετέρου διασφαλίζει ότι οι παραγωγοί λαμβάνουν ένα δίκαιο μερίδιο της αξίας των προϊόντων τους, προσφέροντας παράλληλα στους καταναλωτές φρέσκα και ποιοτικά τρόφιμα.

Πετυχημένα παραδείγματα αποτελούν οι λαϊκές αγορές (που δεν συγκρίνονται σε ποιότητα και τιμές με τα σούπερ μάρκετ), οι διάφοροι συνεταιρισμοί και οι κατά καιρούς συναντήσεις στο πλαίσιο δήμων που καλούνται οι καταναλωτές να αγοράσουν απευθείας από τους παραγωγούς.

Ο στόχος για «Zero Hunger» είναι πολύ δύσκολος και ο δρόμος για την επίτευξή του γεμάτος εμπόδια και παγίδες. Αυτή η προσπάθεια οφείλει να είναι συντονισμένη τόσο σε τοπικό, όσο και σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Από τις κυβερνήσεις που οφείλουν να θεσπίσουν σχετικές πολιτικές (προώθησης βιώσιμης γεωργίας, μείωσης της σπατάλης τροφίμων, στήριξης των τοπικών παραγωγών κα), τις επιχειρήσεις που οφείλουν να υιοθετήσουν βιώσιμες πρακτικές σε όλη την αλυσίδα αξίας τους και την κοινωνία των ανθρώπων που οφείλουν να αλλάξουν καταναλωτικές συνήθειες με πιο βιώσιμες, όλοι μαζί μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα πιο βιώσιμο και δίκαιο επισιτιστικό σύστημα.

Για σκεφτείτε, κάποια στιγμή να κερδίσουμε αυτό το στοίχημα και να ξυπνήσουμε σε έναν κόσμο που δεν θα πεινάει κάποιο παιδί κάπου και δεν θα πετιέται πολύτιμη τροφή και πόροι. Ας κάνουμε λοιπόν όλοι μαζί την πείνα μία δυσάρεστη ανάμνηση.

Με πληροφορίες από Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), World Economic Forum (2023), Eurostat, United Nations Conference on Trade and Development κα.

Ειδήσεις Σήμερα: