Η ανάδειξη της γυναίκας και των δικαιωμάτων της αποτέλεσε αντικείμενο πάνω στο οποίο εστίασε εμφατικά το φετινό 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Σε συνεργασία με το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα και με αφορμή την φετινή Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας που εορτάστηκε στις 8 Μαρτίου, διοργανώθηκε από το Φεστιβάλ εκδήλωση, στην οποία συμμετείχαν ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιος Κούλογλου, ο επικεφαλής του γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, Λεωνίδας Αντωνακόπουλος και οι σκηνοθέτες Βάλερυ Κοντάκος (Μάνα), Κίμωνας Τσακίρης (Η αρχαιολόγος) και Ναντίν Σαλίμπ (Μητέρα ενός αγέννητου). Και οι τρεις δημιουργοί έλαβαν μέρος στο Φεστιβάλ με ντοκιμαντέρ που επικεντρώνονται στο ρόλο της γυναίκας.

Τη συζήτηση άνοιξε ο Στέλιος Κούλογλου, ο οποίος τόνισε, μεταξύ άλλων ότι «το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είναι ο κατεξοχήν χώρος ανάδειξης και των γυναικείων θεμάτων» και υποσχέθηκε να κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει.

Παίρνοντας στη συνέχεια τον λόγο, ο Λεωνίδας Αντωνακόπουλος, επισήμανε ότι παρότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα, υπάρχουν τεράστια ζητήματα μόρφωσης, υγείας και επιβίωσης των γυναικών, τα οποία δεν έχουν επιλυθεί ακόμη. Υπενθύμισε ακόμη ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει σταθερή συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στην προώθηση των Ευρωπαϊκών Βραβείων LUX, στο πλαίσιο της ενθάρρυνσης της ποιοτικής κινηματογραφικής παραγωγής εντός της Ευρώπης. «Υπάρχει έντονη γυναικεία παρουσία στον τομέα του ντοκιμαντέρ και μέσα από αυτό αναδεικνύονται τα προβλήματα των γυναικών. Είναι ανάγκη να εκλείψουν οι όποιες διακρίσεις μεταξύ των δύο φύλων, να αναδειχτεί ένα σύνολο ευρωπαϊκών αξιών, στις οποίες βασίστηκε το ευρωπαϊκό πρότυπο της δημοκρατικής κοινωνίας» κατέληξε.

Αμέσως μετά, η Βάλερυ Κοντάκος μίλησε για την ταινία της Μάνα, οι πρωταγωνίστριες της οποίας ασχολούνται με την περίθαλψη κακοποιημένων παιδιών. Η σκηνοθέτιδα εξήγησε σχετικά: «Οι ηρωίδες είναι τέσσερις γυναίκες που έφυγαν από τα σπίτια τους το 1962, όταν ήταν 18 ετών, σε μία εποχή όπου δεν υπήρχαν μεγάλες δυνατότητες για τις γυναίκες προκειμένου να μπορέσουν να επιλέξουν τι θέλουν να κάνουν. Οι συγκεκριμένες γυναίκες αποφάσισαν λοιπόν να φύγουν από τα σπίτια τους και να γίνουν μοναχές. Το ενδιαφέρον για μένα είναι ότι οι ίδιες δεν ήθελαν απλώς να πάνε σε ένα μοναστήρι, αλλά ουσιαστικά αυτή η πράξη ήταν το εισιτήριό τους για να ξεφύγουν και να κάνουν τα πράγματα που ήθελαν, να υλοποιήσουν τα όνειρά τους. Αυτό που θέλησαν ήταν τελικά να δραστηριοποιηθούν μέσα στην κοινωνία, να προσφέρουν. Πενήντα χρόνια αργότερα συνεχίζουν το έργο αυτό, έχοντας καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια να περιθάλψουν στο Λύρειο Παιδικό Χωριό πάνω από 500 παιδιά, χωρίς χρηματοδοτήσεις από την κυβέρνηση ή την εκκλησία – τις υποστηρίζουν μόνο απλοί άνθρωποι».

Για τη σκηνοθέτιδα, η ιστορία αυτών των γυναικών είναι κάτι σαν φεμινισμός με ένα διαφορετικό τρόπο:. «Οι ηρωίδες αυτές κατέρριψαν τα στερεότυπα για να κάνουν αυτό που ήθελαν».

Το ζήτημα των γυναικείων δικαιωμάτων πραγματεύεται και η Ναντίν Σαλίμπ στην ταινία της Μητέρα ενός αγέννητου. Ηρωίδα της είναι η Χανάν, μία γυναίκα που προσπαθεί να κάνει παιδί εδώ και 12 χρόνια, αλλά αντιμετωπίζει πρόβλημα γονιμότητας και για το λόγο αυτό έχει αποκλειστεί από την τοπική κοινωνία.

«Με τη Χανάν είμαστε συνομήλικες» είπε η Αιγύπτια σκηνοθέτις, εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους αισθάνθηκε να ταυτίζεται μαζί της: «Συναντηθήκαμε τυχαία πριν από τέσσερα χρόνια, όταν έτυχε να χαθώ στην Άνω Αίγυπτο. Είναι μία περιοχή που απέχει από το Κάιρο επτά ώρες, ένας ξεχασμένος κόσμος. Οι άνθρωποι εκεί είναι χωρικοί, ασχολούνται με αγροτικές εργασίες. Τα παιδιά γι’ αυτούς είναι ένδειξη δύναμης, πλούτου κι ευλογίας. Αν είσαι γυναίκα, ο μόνος σου προορισμός είναι να παντρευτείς και να τεκνοποιήσεις. Εγώ, λοιπόν, που δεν έχω κάνει τίποτα από τα δύο, είμαι σαν εξωγήινη γι’ αυτούς. Δεν καταλαβαίνουν πώς δεν έχω παντρευτεί. Για να έχω κάποια αξία ανάμεσά τους, για να με υπολογίζουν, έπρεπε να έχω παντρευτεί. Αντιμετωπίζω δηλαδή, όπως η Χανάν, ένα ζήτημα ταυτότητας».

Μία ισχυρή γυναικεία προσωπικότητα, η αρχαιολόγος Γεωργία Καραμήτρου, πρωταγωνιστεί στην ταινία Η αρχαιολόγος του Κίμωνα Τσακίρη.

Στο ντοκιμαντέρ, αυτή η αρχαιολόγος που έχει αφιερώσει τη ζωή της στην προστασία του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος στη Δυτική Μακεδονία, δίνει την τελευταία μάχη της καριέρας της για να σώσει ό,τι μπορεί από έναν μεγάλο αρχαιολογικό χώρο που θα χαθεί για πάντα στο βυθό μιας τεχνητής λίμνης. «Πρόκειται για το θέμα πρόοδος εναντίον παράδοσης. Αυτά τα δύο δεν θα έπρεπε να είναι αντίθετα μεταξύ τους» ανέφερε ο κ. Τσακίρης.

Ο σκηνοθέτης διευκρίνισε ότι δεν πιστεύει τόσο στον διαχωρισμό των φύλων, όσο σε ικανούς και λιγότερο ικανούς ανθρώπους, όπως είπε. Γι’ αυτό και βρήκε ενδιαφέρον στην πρωταγωνίστρια της ταινίας του. Ο ίδιος εξήγησε: «Η Γεωργία Καραμήτρου είναι ένας άνθρωπος που συντόνιζε ένα συνεργείο χιλίων ατόμων, ανάμεσα στους οποίους και εργάτες που δεν είχαν σχέση με την αρχαιολογία, ενώ παράλληλα μιλούσε με τον υπουργό και τον διευθυντή της ΔΕΗ. Θεωρώ ότι αυτή την ποιότητα που βρήκα στην πρωταγωνίστριά μου μπορεί να τη βρει κανείς τόσο σε άντρα όσο και γυναίκα. Καταλαβαίνω τη σημειολογία του εορτασμού της Ημέρας της Γυναίκας, αλλά για μια γυναίκα που έχει κατακτήσει το να την αντιμετωπίζουν σαν ίσος προς ίσο, μπορεί να είναι και λίγο υποτιμητικό όλο αυτό».

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ