Οι αρχαιολογικοί χώροι της Λάρισας

ΔΗΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΣ

Η ακρόπολη (στο λόφο του Αγίου Αχιλλείου)
Τα πρώτα στοιχεία κατοίκησης ανάγονται στο 6000π.Χ. Στην Κλασική εποχή υπήρχαν λαμπροί ναοί, όπως αποδεικνύουν οι επιγραφές. Οι Βυζαντινοί έκτισαν φρούριο στη θέση της παλιάς ακρόπολης, η δε Αννα η Κομνηνή ονομάζει τη Λάρισα Λορυφαίο φρούριο. Σήμερα, το κτίριο που σώζεται στο λόφο είναι του 15ου αιώνα (Τουρκοκρατία) και για το κτίσιμό του χρησιμοποιήθηκαν αρχαία υλικά.

Αρχαίο θέατρο Α΄
Βρίσκεται στη νότια πλευρά του λόφου Φρούριο. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 3ου αιώνα π.Χ., κατά τους Πρώιμους Ελληνιστικούς χρόνους και είχε προσανατολισμό προς την αγορά της αρχαίας πόλης κατ΄ απομίμηση του θεάτρου Διονύσου της Ακρόπολης. Στα Ρωμαϊκά χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως αρένα. Οι θέσεις του υπολογίζονται στις 10.000. Οι ανασκαφές του ξεκίνησαν το 1910 και συνεχίζονται με διαλείμματα μέχρι σήμερα. Τα ευρήματα που έρχονται κατά καιρούς στο φως είναι εξαιρετικής σημασίας και παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για την οργάνωση και την ιστορία της πόλης.

Αρχαίο θέατρο Β΄
Χρησιμοποιήθηκε επίσης κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο και ο προσανατολισμός του ήταν προς την αγορά της πόλης. Σώζονται δύο μαρμάρινες σειρές εδωλίων, η ορχήστρα και το μεγάλο τμήμα της σκηνής.

Η παλαιοχριστιανική τρίκλητη Βασιλική του Φρουρίου
Βρίσκεται στα νότια του λόφου του Αγίου Αχιλλείου και είναι κτίσμα της Πρωτοβυζαντινής εποχής (6ος αι. μ.Χ.). Αποκαλύφθηκε σχεδόν ολόκληρη και βρέθηκαν δύο καμαροσκέπαστοι τάφοι, καθώς και αρκετοί λακκοειδείς. Ο πιο μεγαλοπρεπής καμαροσκέπαστος βρίσκεται στη θέση του ιερού βήματος και εικάζεται πως ανήκει στον Αγιο Αχίλλειο, πρώτο Μητροπολίτη της Λάρισας.

ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ

Το ρωμαϊκό λουτρό Αγιάς
Σώζεται τμήμα του κτιρίου με εγκαταστάσεις λουτρών της Ρωμαϊκής εποχής. Υπάρχουν επίσης χώροι ψυχρού και θερμού λουτρού, καθώς και ανάπαυσης με θαυμάσια ψηφιδωτά δάπεδα.

ΔΗΜΟΣ ΑΡΜΕΝΙΟΥ

Η αρχαία πόλη Αρμένιο
Κοντά στο σημερινό Αρμένιο βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας ομώνυμης πόλης, την οποία είχε ιδρύσει ο Αρμενος, φίλος του Ιάσονα με τον οποίο πήρε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία. Μετά την εκστρατεία, ο Αρμενος παρέμεινε στον Καύκασο και, σύμφωνα με το θρύλο που αναφέρει ο Στράβωνας, έδωσε το όνομά του στην Αρμενία. Το αρχαίο Αρμένιο ήταν η πιο μεγάλη μυκηναϊκή οχυρωμένη πόλη. Είχε μήκος περίπου 2χλμ., πλάτος 1.200μ. και ήταν κτισμένη στη λίμνη Βοϊβηίδα (η σημερινή Κάρλα). Σώζονται κυκλώπεια τείχη, καθώς και ίχνη λιμενικών εγκαταστάσεων με τρεις λιμενοβραχίονες, οι δύο εκ των οποίων μήκους 100μ. Η συνολική περίμετρος των τειχών είναι 4.500μ. Περιβάλλουν ένα λόφο, στην κορυφή του οποίου υπάρχει ακρόπολη μήκους 1.700μ.. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές συνεχώς φέρουν στο φως ευρήματα που δεν είναι μόνο μυκηναϊκά. Συγκεκριμένα, κάτω από τη μυκηναϊκή αγορά του 1300π.Χ. βρίσκονται μεσοελλαδικά ερείπια του 1800π.Χ., καθώς και πρωτοελλαδικά του 2500π.Χ. περίπου.

ΔΗΜΟΣ ΓΟΝΝΩΝ

Η αρχαία Ακρόπολη
Σε απόσταση 2χλμ. από τους Γόννους βρίσκονται τα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας πόλης των Γόννων που κατοικούνταν από τους Νεολιθικούς χρόνους. Υπάρχουν επίσης και τα ερείπια τριών ναών, οι οποίοι, όπως εικάζεται, ήταν αφιερωμένοι στη θεά Αθηνά, στην Αρτέμιδα και στον Ασκληπιό.

ΔΗΜΟΣ ΕΛΑΣΣΟΝΟΣ

Η ακρόπολη της αρχαίας Ολουσσώνος
Η πόλη της Ελλασόνας είναι η αρχαία Ολουσσών και αναφέρεται στον Όμηρο ως μία από τις πόλεις που πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο. Στα βόρεια της σημερινής πόλης υπάρχουν τα τείχη της ακρόπολης της αρχαίας Ολουσσώνος, την οποία ο Όμηρος αποκαλούσε λευκή Ολουσσών λόγω των λατομείων γύψου και κιμωλίας που υπήρχαν. Το φρούριο της ακρόπολης ανοικοδομήθηκε τον 6ο αιώνα μ.Χ. από τον Ιουστινιανό. Αναφέρεται ως ένα από τα καλύτερα θεσσαλικά φρούρια των Βυζαντινών χρόνων.

ΔΗΜΟΣ ΛΑΚΕΡΕΙΑΣ

Το αρχαίο Κερκίνειο (Καστρί)
Είναι το φρούριο (Καστρί) που έδωσε το όνομά του στο χωριό. Αποτελούσε την ακρόπολη της αρχαίας πόλης (Κερκίνειο) του 4ου αιώνα π.Χ. Επισκευάστηκε περί τον 11ο αιώνα μ.Χ. και τα ερείπια που σώζονται είναι αυτής της εποχής. Σε έναν από τους περίβολους βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, κτισμένη το 12ο αιώνα μ.Χ.

Ο προϊστορικός οικισμός (Δήμητρα)
Βρίσκεται σε απόσταση 300μ. από τα όρια του χωριού Δήμητρα. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι ο οικισμός κατοικήθηκε χωρίς διακοπή από τη Νεολιθική εποχή έως τους Μυκηναϊκούς χρόνους (5800-1200 π.Χ.). Στις βόρειες παρυφές του οικισμού αποκαλύφθηκαν τέσσερα αψιδωτά μεγαροειδή κτίσματα της Μέσης εποχής του Χαλκού (2000-1600 π.Χ.).

Το αρχαίο λατομείο μαρμάρου
Βρίσκεται στην άκρη του χωριού Καστρί και χρησιμοποιούνταν μέχρι το 2ο αιώνα μ.Χ. Από εδώ προέρχονταν τα μάρμαρα που στόλιζαν τα θέατρα της Λάρισας και των Παγασών.

ΔΗΜΟΣ ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΥ

Το Πύθιο
Περιοχή κοντά στον Όλυμπο, όπου υπήρξε μαντείο αφιερωμένο στον Πύθιο Απόλλωνα, από όπου και το όνομα της περιοχής. Σώζεται βωμός στον οποίο θυσίασε στο Δία ο Μ. Αλέξανδρος πριν από την εκστρατεία του. Βρέθηκαν επίσης πολλά ψηφίσματα, αναθηματικές πλάκες και πλήθος επιγραφών.

Η Δολίχη
Αρχαια πόλη, που σύμφωνα με τους ερευνητές βρισκόταν ανάμεσα στο Σαραντάπορο και τη σημερινή Δολίχη. Βρέθηκαν επιτύμβιες πλάκες και απελευθερωτικές επιγραφές.

Η Αζωρος
Ήταν η πλέον ακμαία πόλη της Περραιβίας, όπως τουλάχιστον μαρτυρούν τα αρχαία αλλά και τα βυζαντινά υπολείμματα των τειχών της ακρόπολης στο λόφο Παλαιόκαστρο. Γύρω από το λόφο, ο ποταμός Τιταρήσιος δημιουργούσε φυσική τάφρο προστασίας. Το τείχος και οι πύργοι της ακρόπολης είναι φτιαγμένα από λευκό μάρμαρο. Ανασκαφικά ευρήματα φέρουν στο φως αναθηματικές στήλες, το ναό του Απόλλωνος, την άρτια διοικητική οργάνωση, το θέατρο και το στάδιο.

ΔΗΜΟΣ ΦΑΡΣΑΛΩΝ

Ο θολωτός τάφος
Κατασκευάστηκε στο τέλος του 6ου αιώνα π.Χ. και η χρήση του συνεχίστηκε μέχρι και τα ελληνιστικά χρόνια. Σώζεται κτιστός περίβολος του τύμβου. Κάτω από το θολωτό τάφο εντοπίστηκε μυκηναϊκός θαλαμοειδής τάφος.

Το Νυμφαίο
Βρίσκεται στη θέση Καράπλα 1χλμ. από την πόλη των Φαρσάλων. Είναι ένα τεράστιο σπήλαιο, το οποίο λειτουργούσε ως ιερό των Νυμφών και του Πάνα. Τα ευρήματά του είναι του 6ου αιώνα π.Χ.

Οι Κυνός Κεφαλές
Ιστορικής σημασίας τοποθεσία, που βρίσκεται κοντά στο χωριό Θετίδιο. Εδώ, το 364 π.Χ. πολέμησαν οι Θεσσαλοί και οι Βοιωτοί εναντίον του Αλεξάνδρου των Φερών, και το 197 π.Χ. οι Μακεδόνες με τον Φίλιππο τον Ε΄ εναντίον των Ρωμαίων. Η ήττα του Φιλίππου σηματοδότησε και την αρχή της ρωμαϊκής κυριαρχίας στην ελληνική επικράτεια. Η Φάρσαλος, η Παλαιοφάρσαλος, η Ερέτρια και η Σκοτούσα ήταν μερικές από τις αρχαίες πόλεις της σημερινής επαρχίας Φαρσάλων.

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λάρισας