Παχυσαρκία: Αντιδράστε τώρα!

«Προσέξτε το βάρος σας και ιδιαίτερα των παιδιών σας», αυτό είναι το φετινό μήνυμα της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας και της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας.

«Δυστυχώς η παχυσαρκία αποτελεί πλέον μάστιγα για την παγκόσμια κοινότητα, αλλά και για τη χώρα μας που βρίσκεται στις πρώτες θέσεις του καταλόγου με τους παχύσαρκους λαούς» τονίζει σε δηλώσεις της, η πρόεδρος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας Μαργαρίτα Αναπλιώτου.

Η παχυσαρκία, αναφέρει η κυρία Αναπλιώτου, δεν είναι απλώς αύξηση του σωματικού βάρους αλλά μας οδηγεί σε μονοπάτια σοβαροτάτων νοσημάτων με πολλαπλές επιπτώσεις, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερλιπιδιαιμία και η αύξηση των καρδιαγγειακών επιπλοκών (υπέρταση, στεφανιαία).

«Για το λόγο αυτό, τονίζει από την πλευρά της η γραμματέας του Δ.Σ της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας Δήμητρα Ζιάννη, στο μήνυμα της Ενδοκρινολογικής Εταιρείας θα πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στην πρόληψη, για την αποφυγή της παχυσαρκίας. Η πρόληψη αρχίζει από την παιδική ηλικία. Αυτό σημαίνει προσπάθεια της οικογένειας για την διατήρηση σωστού βάρους του παιδιού, γιατί κατά την παιδική ηλικία μπαίνουν τα θεμέλια της παχυσαρκίας της ενήλικης ζωής.

Στην φάση αυτή το παιδί, έμμεσα με το παράδειγμα της οικογένειας του, διδάσκεται την σωστή διατροφή, καθώς και την ύπαρξη του αθλητισμού στην καθημερινότητα του. Συνήθειες που συνήθως τον ακολουθούν και μετά ως ενήλικα».

Σύμφωνα με τους εκπροσώπους της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, η παχυσαρκία έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας. Ο ένας στους δύο Ευρωπαίους είναι υπέρβαρος, ενώ σχεδόν ένας στους τρεις είναι παχύσαρκος.

Τα Ελληνόπουλα είναι από τα πιο παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη, διατρέχοντας μεγάλο κίνδυνο να εμφανίσουν σημαντικές επιπλοκές στην υγεία τους. Το 26% των αγοριών και το 19% των κοριτσιών ηλικίας μεταξύ 6-17 ετών αναφέρονται ως υπέρβαρα. Εντυπωσιακά είναι τα δεδομένα για τον παιδικό πληθυσμό της Κρήτης, την κοιτίδα της μεσογειακής διατροφής, όπου το 39% των παιδιών ηλικίας 12 ετών αναφέρονται ως υπέρβαρα.

Τα στοιχεία αυτά κατατάσσουν τη χώρα μας στις πρώτες θέσεις των πιο παχύσαρκων ευρωπαϊκών λαών.

Με ραγδαίους ρυθμούς αυξάνεται και στην Ευρωπαϊκή Ένωση η παχυσαρκία στον παιδικό πληθυσμό, ξεπερνώντας κάθε πρόβλεψη των ειδικών. Σε πραγματικούς αριθμούς 14 εκατομμύρια παιδιά στην ΕΕ είναι υπέρβαρα, συμπεριλαμβάνοντας 3 εκατομμύρια παιδιά, που αναφέρονται ως παχύσαρκα.

Αν και οι μελέτες δείχνουν ότι η εγκατάλειψη της μεσογειακής διατροφής και η αντικατάστασή της με έτοιμα φαγητά, τα χαμηλά ποσοστά θηλασμού και η έλλειψη σωματικής άσκησης ευθύνονται για την αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας, δεν έχουν ακόμη μελετηθεί στη χώρα μας τα γονίδια FTO και MC4, τα οποία παίζουν ρόλο στα υπερφαγικά επεισόδια και στον αυξημένο λιπώδη ιστό σε περιπτώσεις παχυσαρκίας.

«Η παχυσαρκία δεν είναι τίποτα άλλο, παρά περίσσεια λιπώδους ιστού, που βρίσκεται διάσπαρτα στο σώμα μας. Ο λιπώδης ιστός δεν είναι απλά μία αποθήκη λίπους, αλλά ένας ενδοκρινής αδένας, ο οποίος εμπλέκεται σε σημαντικές λειτουργίες του οργανισμού. Το 40% των γονιδίων που εκφράζονται στον λιπώδη ιστό είναι νεοανακαλυφθέντα και το 20-30% αυτών, μάλλον εκφράζουν εκκρινόμενα πεπτίδια. Η ταυτοποίηση αυτών των γονιδίων πιστεύεται ότι θα παρέχει σημαντικές πληροφορίες τόσο για την ενδοκρινική λειτουργία του λιπώδη ιστού», επισήμανε η ενδοκρινολόγος Μαρία Σώμαλη, μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρίας.

Ποιά άτομα είναι παχύσαρκα;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, παχύσαρκο είναι το άτομο που έχει Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ = βάρος σε κιλά διαιρεμένου δια του ύψους του σε μέτρα στο τετράγωνο) μεγαλύτερο από 30. Αν ο ΔΜΣ είναι 25-29,9 θεωρείται υπέρβαρο. Ωστόσο, μεγαλύτερη σημασία φαίνεται ότι έχει η κατανομή του λίπους ή αλλιώς ο σωματότυπος.

Η παχυσαρκία ανδροειδούς τύπου καθρεφτίζει την αυξημένη περίμετρο μέσης έναντι εκείνης των μηρών, δηλαδή την παρουσία περισσής ποσότητας λίπους στην κοιλιακή χώρα, που όπως ονομάζεται επιστημονικά είναι σπλαχνική παχυσαρκία.

Διεθνείς Ιατρικές Εταιρείες που μελετούν την Παχυσαρκία και τον Σακχαρώδη Διαβήτη, ορίζουν ως ένδειξη σπλαχνικής παχυσαρκίας, μετρήσεις πάνω από 0,88 εκατοστά για τις γυναίκες και πάνω από 102 εκατοστά για τους άνδρες, που προκύπτει από το πηλίκο της περιμέτρου της μέσης προς εκείνη της λεκάνης στο ύψος των μηρών .

Προβλήματα υγεία από την παχυσαρκία

Τα υψηλά ποσοστό παχυσαρκίαςκαι ησυσσώρευση λίπους γύρω από τα μεγάλα όργανα της κοιλιάς (όπως το ήπαρ), ενοχοποιούνται για την εμφάνιση από την παιδική ηλικία χρόνιων και σοβαρών νοσημάτων όπως: η αρτηριακή υπέρταση, η καρδιακή δυσλειτουργία, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, η αύξηση της χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και του ουρικού οξέως, η χολολιθίαση, η αναπνευστική ανεπάρκεια και η άπνοια ύπνου σε σοβαρές περιπτώσεις παχυσαρκίας.

Οι καταστάσεις αυτές οδηγούν τελικά σε επιβάρυνση της καρδιακής λειτουργίας αθηροσκλήρυνση και στην έκφραση καρδιαγγειακής νόσου.

Νεότερα δεδομένα από κλινικές μελέτες ενοχοποιούν την παχυσαρκία για διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, ακμή και τριχοφυΐα στις έφηβες γυναίκες, υπογονιμότητα και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

Η μείωση του σωματικού βάρους, έστω και λίγο, π.χ μόλις 5%, έχει ευεργετικά αποτελέσματα μειώνοντας εντυπωσιακά τον καρδιοαγγειακό κίνδυνο. Ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί με την υιοθέτηση των κανόνων της Μεσογειακής Διατροφής και την ένταξη στην καθημερινότητά μας της ήπιας άσκησης (περπάτημα).

Νέα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας

Τα φάρμακα που κυκλοφορούν για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας δεν θα προσφέρουν τη «μαγική λύση» στο πρόβλημα εάν δεν συνοδεύονται από την κατάλληλη υγιεινή διατροφή και άσκηση.

Στο άμεσο μέλλον θα κυκλοφορήσουν νέα σημαντικά φάρμακα, τα οποία θα επιδρούν, είτε στο πεπτικό σύστημα μειώνοντας την απορρόφηση θερμιδογόνων ουσιών, είτε σε νευροπεπτίδια του εγκεφάλου αυξάνοντας τον κορεσμό, ανέφερε ο πρόεδρος του επιστημονικού τμήματος παχυσαρκίας της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρίας- ενδοκρινολόγος Θεμιστοκλής Τζώτζας.

Στην πρώτη κατηγορία, αναμένεται τους επόμενους μήνες να κυκλοφορήσει μία ορλιστάτη μικρότερης δόσης από την ήδη υπάρχουσα, η οποία θα έχει την ίδια αποτελεσματικότητα στη μείωση του βάρους, λιγότερες όμως παρενέργειες (λιγότερη ακράτεια λίπους στα κόπρανα, διάρροια κ.λπ.). Αν και το φάρμακο αυτό θα κυκλοφορεί ως παραφαρμακευτικό σκεύασμα (χωρίς συνταγή), καλό είναι ο υποψήφιος αγοραστής του να συμβουλεύεται πρώτα το γιατρό του. Επίσης ολοκληρώνονται σύντομα οι μελέτες για την σετιλιστάτη,ηοποία επίσης μειώνει το διατροφικό λίπος όπως η ορλιστάτη, αλλά με πολύ λιγότερες παρενέργειες.

Σήμερα μόνο δύο φάρμακα πληρούν τις βασικές αυτές προϋποθέσεις: η ορλιστάτη, η οποία ελαττώνει την απορρόφηση του λίπους της τροφής, και η συμπουτραμίνη, η οποία αυξάνει τον κορεσμό και μειώνει την όρεξη. Από τα φάρμακα, που επιδρούν στον εγκέφαλο, η λορκασερίνη, διεγείρει την παραγωγή της σεροτονίνης, ενός νευροπεπτιδίου με ανορεξιογόνο και αντικαταθλιπτική δράση, και μειώνει το βάρος κατά 4-5 κιλά.

Αντίστοιχα η τεζοφενσίνη αποτελεί εξελιγμένη ουσία, η οποία επιδρά εκτός της σεροτονίνης και σεδύο άλλα νευροπεπτίδια του εγκεφάλου, που εμπλέκονται στην όρεξη και τον κορεσμό, και προκαλεί σημαντική μείωση του βάρους της τάξης των 10 κιλών.

«Ίσως το μέλλον να βρίσκεται στο συνδυασμό δύοή και περισσοτέρων φαρμάκων σε μία συσκευασία, τα οποία θα επιδρούν σε διαφορετικά επίπεδα (π.χ. στην όρεξη και στον κορεσμό, αλλά και στο λιπώδη ιστό και στο μεταβολισμό) και να εμποδίζουν έτσι τις υποτροπές.

Ορισμένοι τέτοιοι συνδυασμοί ήδη χορηγούνται στην Αμερική, σε μικρές δόσεις και έχουν λιγότερες παρενέργειες. Πρέπει όμως να τονισθεί ότι σε κάθε περίπτωση τα φάρμακα πρέπει να συνοδεύονται από την κατάλληλη διαιτητική αγωγή και σωματική δραστηριότητα», επισήμανε ο κ. Τζώτζας.

health.in.gr