Καρκίνος του οισοφάγου: Μια νόσος με ταχεία εξέλιξη

Ο οισοφάγος είναι ένας ινοελαστικός σωλήνας. Αποτελεί μέρος του πεπτικού σωλήνα, που μεταφέρει την τροφή από τη στοματική κοιλότητα και τον φάρυγγα στο το στομάχι. Στον ενήλικα το μήκος του είναι περίπου 40 εκμ. Το μεγαλύτερο τμήμα του βρίσκεται μέσα στον θώρακα. Ένα τμήμα του οισοφάγου βρίσκεται στον τράχηλο και ένα μικρό τμήμα του, μήκους 1-3 εκμ. βρίσκεται στην κοιλιά.

Όπως συμβαίνει με όλα τα όργανα, έτσι και ο οισοφάγος προσβάλλεται από κακοήθεις νόσους, από τις οποίες η συνηθέστερη είναι ο καρκίνος του οισοφάγου. Η συχνότητα αυτής της νόσου διαφέρει από χώρα σε χώρα, ακόμα και μεταξύ των διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων της ίδιας χώρας. Στη χώρα μας εμφανίζεται με συχνότητα περίπουεπτά νέων περιπτώσεων σε πληθυσμό 100.000 ατόμων κάθε χρόνο. Υπάρχουν όμως περιοχές του πλανήτη, όπου η συχνότητα εμφάνισης της νόσου φθάνει τις 142 νέες περιπτώσεις σε πληθυσμό 100.000 ατόμων κάθε χρόνο.

Αν διαιρέσουμε νοερώς τον οισοφάγο σε τρία ίσα τμήματα, στο ανώτερο τμήμα, δηλαδή αυτό που εκτείνεται στον τράχηλο και στο ανώτερο μέρος της θωρακικής κοιλότητας, αναπτύσσονται οι 20% των καρκίνων. Στο μεσαίο τμήμα, που εκτείνεται στο μεγαλύτερο μέρος της θωρακικής κοιλότητας, αναπτύσσονται οι 50% των καρκίνων, και στο κατώτερο τμήμα οι υπόλοιποι 30% των καρκίνων. Κατά τα τελευταία χρόνια αυξάνεται συνεχώς η συχνότητα του καρκίνου του κατώτερου τριτημορίου του οισοφάγου και σε ορισμένες σειρές έχει υπερβεί το 50% του συνόλου των περιπτώσεων.

Το κύριο σύμπτωμα της νόσου είναι η δυσκολία στην κατάποση. Στην αρχή, ο άρρωστος δυσκολεύεται να καταπιεί στερεές τροφές, ενώ στα τελικά στάδια αδυνατεί να καταπιεί υγρά, ακόμα και το σάλιο του. Λόγω της αθρεψίας παρατηρείται μεγάλη καταβολή των δυνάμεων και απώλεια βάρους. Η διάγνωση τίθεται με οισοφαγοσκόπηση και βιοψία του όγκου.

Ο καρκίνος του οισοφάγου είναι μία κακοήθης νόσος με ταχεία εξέλιξη. Από τους αρρώστους που δεν υποβάλλονται σε θεραπεία, ελάχιστοι βρίσκονται στη ζωή ένα έτος μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Αν όμως εφαρμοσθεί έγκαιρα η σωστή θεραπεία, τα αποτελέσματα είναι καλύτερα. Οι μέθοδοι θεραπείας είναι τρεις: Χειρουργική θεραπεία, Ακτινοθεραπεία και Χημειοθεραπεία.

Τα αποτελέσματα της χειρουργικής θεραπείας είναι ασυγκρίτως καλύτερα από εκείνα των λοιπών θεραπευτικών μεθόδων. Με εγχείρηση μπορεί να επιτευχθεί εκρίζωση του όγκου, εφόσον η νόσος βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Δυστυχώς, τέτοια εγχείρηση μπορεί να εφαρμοσθεί μόνον σε μικρό σχετικώς ποσοστό αρρώστων, οι οποίοι πληρούν ορισμένα κριτήρια: δεν εμφανίζουν μακρυσμένες μεταστάσεις της νόσου και βρίσκονται σε ικανοποιητική γενική κατάσταση, ώστε να είναι σε θέση να αντέξουν την επέμβαση. Για να είναι ριζική η εκτομή πρέπει γίνει διάνοιξη τουλάχιστον της κοιλιάς και του θώρακα και να αφαιρεθεί ολόκληρος ο όγκος μαζί με ένα σημαντικό μήκος του οισοφάγου από τις δύο πλευρές του όγκου. Για αποκατάσταση της συνέχειας του πεπτικού σωλήνα αναστομώνεται το κεντρικό τμήμα του οισοφάγου συνήθως με το στομάχι, το οποίο μετακινείται, ανάλογα με την εντόπιση του όγκου, στον θώρακα ή στον τράχηλο. Τα αποτελέσματα της εγχείρησης είναι τόσο καλύτερα, όσο νωρίτερα χειρουργείται ο άρρωστος. Από το σύνολο των ασθενών, που υποβάλλονται σε εγχείρηση με σκοπό την εκρίζωση της νόσου, οι 15%-20% βρίσκονται στη ζωή μετά από παρέλευση πενταετίας. Σε ασθενείς αρχικού σταδίου της νόσου αυτό το ποσοστό μπορεί να ανέλθει στο 90% των περιπτώσεων.

Δυστυχώς, στη μεγάλη πλειονότητα των αρρώστων δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί ριζική εκτομή του όγκου. Σ’ αυτούς τους ασθενείς εφαρμόζονται άλλες επεμβατικές μέθοδοι, οι οποίες αποβλέπουν στην βελτίωση της ποιότητας ζωής του αρρώστου και κυρίως στην αποκατάσταση της ικανότητάς του για κατάποση. Γι’ αυτό, αυτές οι μέθοδοι καλούνται παρηγορητικές. Μεταξύ των παρηγορητικών μεθόδων περιλαμβάνεται η παράκαμψη το οισοφάγου και η διαστολή του οργάνου ή η διάνοιξη του αυλού του με χρήση ακτίνων Laser και η τοποθέτηση συνθετικού ή μεταλλικού σωλήνα μέσα στον αυλό του οισοφάγου, δια μέσου του οποίου μπορεί να διέρχεται η τροφή του αρρώστου. Υπάρχουν ορισμένοι χειρουργοί, που αφαιρούν τον όγκο χωρίς να ανοίξουν τον θώρακα και χωρίς να έχουν όραση του όγκου. Αυτή η μέθοδος χειρουργικής θεραπείας δεν είναι δυνατόν να χαρακτηρισθεί ριζική, γιατί παραβιάζει βασικές αρχές της χειρουργικής ογκολογίας, αποδίδει όμως καλύτερα αποτελέσματα από τις άλλες παρηγορητικές μεθόδους.

Η ατινοθεραπεία χρησιμοποιείται μόνη ή σε συνδυασμό με χειρουργική θεραπεία ή και με χημειοθεραπεία. Με αυτήν τη μέθοδο θεραπείας είναι δυνατόν να εξαλειφθούν πλήρως μικροί όγκοι, με διάμετρο μικρότερη των 2 εκμ., που ανήκουν στον ιστολογικό τύπο του πλακώδους καρκινώματος. Οι μεγάλοι όγκοι που καταλαμβάνουν όλο το τοίχωμα του οισοφάγου και επεκτείνονται στους γύρω ιστούς και οι οποίοι αποτελούν την μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων, δεν καταστρέφονται πλήρως. Σ’ αυτές όμως τις περιπτώσεις, ο όγκος μπορεί να συρρικνωθεί και να ανοίξει προσωρινά ο αυλός του οισοφάγου.

Η χημειοθεραπεία μόνη στην αντιμετώπιση του καρκίνου του οισοφάγου αποδίδει φτωχά αποτελέσματα. Συνήθως χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με χειρουργική θεραπεία ή και με ακτινοθεραπεία.

health.in.gr