36

Οι Αμερικανοί Ρίτσαρντ Αξελ, 58 ετών, και Λίντα Μπακ, 57, κέρδισαν το Νόμπελ Φυσιολογίας-Ιατρικής 2004 για το έργο τους πάνω στην αίσθηση της όσφρησης, ανακοίνωσε τη Δευτέρα η επιτροπή που απονέμει τα βραβεία.

Οι δύο επιστήμονες ανακάλυψαν τη μεγάλη γονιδιακή οικογένεια των «οσφρητικών υποδοχέων» και βοήθησαν να κατανοήσουμε πώς ο άνθρωπος μπορεί να αναγνωρίζει πάνω από 10.000 οσμές.

Με την βασική κοινή τους δημοσίευση το 1991, ο Αξελ και Μπακ περιέγραψαν τα περίπου 1.000 γονίδια της όσφρησης, που αντιστοιχούν στο 3% των γονιδίων μας.

Επιπλέον, οι ερευνητές μελέτησαν την οργάνωση των νευρικών κυττάρων του οσφρητικού συστήματος, και ερμήνευσαν πώς οι άνθρωποι «μπορούν ενσυνείδητα να αντιλαμβάνονται τη μυρωδιά του λουλουδιού της πασχαλιάς την άνοιξη και να ανακαλούν αυτή την οσφρητική μνήμη σε άλλες εποχές» εξηγεί η ανακοίνωση της επιτροπής του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη.

Οι οσμές γίνονται αντιληπτές όταν μόρια στον αέρα συνδεθούν με τους οσφρητικούς υποδοχείς, οι οποίοι βρίσκονται στα οσφρητικά κύτταρα που καλύπτουν τον οσφρητικό βλενογόνο μέσα στη μύτη.

Κάθε κύτταρο περιέχει μόνο ένα είδος υποδοχέα, και κάθε υποδοχέας είναι ευαίσθητος σε λίγες μόνο οσμές. Έτσι τα οσφρητικά κύτταρα είναι εξειδικευμένα σε συγκεκριμένες μυρωδιές.

Τα νευρικά σήματα από τον βλεννογόνο διαβιβάζονται στον οσφρητικό βοβλβό, την κύρια οσφρητική περιοχή του εγκεφάλου, και από εκεί σε άλλες περιοχές. Έτσι η διέγερση των υποδοχέων από τα μόρια στην ατμόσφαιρα ενεργοποιεί ένα ολόκληρο νευρικό κύκλωμα, επιτρέποντάς μας να ενσωματώνουμε τις οσμές στις αναμνήσεις μας.

Οι οσφρητικές αναμνήσεις θεωρούνται μάλιστα από τις πιο ισχυρές -ένα και μόνο χαλασμένο μύδι, για παράδειγμα, αρκεί για να θυμόμαστε την απωθητική οσμή του για χρόνια.

Ηόσφρηση είναι μάλιστα η πρώτη αίσθηση που γίνεται κατανοητή με τόση λεπτομέρεια. Μάλιστα οι βασικές αρχές που ανακάλυψαν οι Αξελ και Μπακ εφαρμόζονται και σε άλλα συστήματα, όπως η γεύση και η επικοινωνία μέσω φερομονών.

Ο Ρίτσαρντ Αξελ και η Λίντα Μπακ δημοσίευσαν τη βασική τους μελέτη ενώ εργάζονταν μαζί στο Ιατρικό Ινστιτούτο Howard Hughes του Πανεπιστημίου Κολούμπια στη Νέα Υόρκη.

Ο Αξελ παρέμεινε στη Νέα Υόρκη, ενώ η Μπακ συνέχισε την έρευνα σε άλλα ιδρύματα, ανεξάρτητα, αλλά σε παράλληλη κατεύθυνση. Σήμερα εργάζεται στο Κέντρο Έρευνας Καρκίνου Fred Hutchinson στο Σιάτλ της Ουάσινγκτον.

Το βραβείο συνοδεύεται από έπαθλο 10 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (1,38 εκατομμύρια δολάρια).

Οι νικητές των φετινών Νόμπελ Φυσικής και Χημείας θα ανακοινωθούν αντίστοιχα το πρωί της Τρίτης και της Τετάρτης από τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ

Ειδήσεις Σήμερα: