36

Ένα μικρό κόκκινο άστρο σε απόσταση μόλις 33 ετών φωτός από τη Γη περιβάλλεται από έναν δίσκο σκόνης και βράχων, ένδειξη ότι γύρω του έχουν αρχίσει να σχηματίζονται πλανήτες.

«Οι περιαστρικοί δίσκοι είναι αποτελούν ενδείξεις δημιουργίας πλανητων. Αυτό είναι το νεαρότερο και πλησιέστερο άστρο στο οποίο παρατηρήσαμε άμεσα φως που ανακλάται από τη σκόνη που παράγουν κομήτες και αστεροειδείς» εξηγεί ο Πολ Κάλας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, πρώτος συγγραφέας της σχετικής δημοσίευσης στο Science.

Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι στον περιαστρικό δίσκο υπάρχει μια «τρύπα» από την οποία η σκόνη απουσιάζει. Ίσως πρόκειται για τον χώρο που καταλαμβάνει ένας νεογέννητος πλανήτης. Η τρύπα απέχει από το άστρο περίπου όσο ο πλανήτης Ουρανός από τον Ήλιο.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι πλανήτες σχηματίζονται από τη συσσωμάτωση σκόνης και βράχων που κινούνται σε τροχιά γύρω από άστρα. Οι αστεροειδείς θα μπορούσαν να προσελκύσουν με το ασθενές βαρυτικό πεδίο τους όλο και περισσότερη σκόνη και να διογκωθούν τελικά σε σώματα στο μέγεθος της Γης. Οι αέριοι πλανήτες, όπως ο Δίας, ο Κρόνος και ο Ουρανός, σχηματίστηκαν αντίστοιχα από τη συγκέντρωση αερίων.

Αν και μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί πάνω από 100 πλανήτες εκτός του Ηλιακού Συστήματος, οι αστρονόμοι ελάχιστες φορές έχουν εντοπίσει άστρα με δίσκους σκόνης.

Συντρίμια σε τροχιά

Το άστρο, με την ονομασία AU Μικροσκόπιουμ (AU Mic), είναι ένας κόκκινος νάνος ή άστρο τύπου Μ. Η μάζα του είναι περίπου η μισή από του Ήλιου και η ηλικία του είναι μόλις 12 εκατομμύρια χρόνια. Το Ηλιακό Σύστημα έχει ηλικία 4,6 δισ. ετών.

Οι ερευνητές παρατήρησαν το Au Mic με το οπτικό τηλεσκόπιο των 2,2 μέτρων στο όρος Μάουνα Κέα της Χαβάης. Στο φάσμα του υπέρυθρου, το άστρο φαίνεται να περιβάλλεται από έναν δίσκο σκόνης που εκτείνεται σε απόσταση 210 αστρονομικών μονάδων (AU). Το AU ορίζεται ως η μέση απόσταση Γης-Ήλιου, περίπου 150 εκατ. χιλιόμετρα.

Αυτό σημαίνει ότι η ακτίνα του δίσκου είναι επτά φορές μεγαλύτερη από την απόσταση Ήλιου-Ποσειδώνα.

«Όταν βλέπουμε διάχυτο υπέρυθρο φως γύρω από ένα άστρο, το συμπέρασμα είναι ότι αυτό προκαλείται από κόκκους σκόνης που παράγονται από συγκρούσεις αστεροειδών και κομητών» αναφέρει ο Κάλας.

«Επειδή το 85% όλων των άστρων είναι κόκκινοι νάνοι τύπου Μ, το άστρο παρέχει στοιχεία για το πώς σχηματίζεται και εξελίσσεται η πλειονότητα των πλανητικών συστημάτων.

Τους ερχόμενους μήνες οι επιστήμονες θα προσπαθήσουν να παρατηρήσουν το Au Mic και με άλλα τηλεσκόπια, για να διαπιστώσουν αν ο δίσκος περιέχει πλανήτες ή μεγάλα συσσωματώματα βράχων. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble θα μπορούσε ίσως να δει γύρω από το άστρο πλανήτες στο μέγεθος του Δία.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ