Kρεατίνη: ένα αμφιλεγόμενο διατροφικό συμπλήρωμα

Το πρότυπο ενός καλοσχηματισμένου κορμιού στο οποίο δίνεται έμφαση στη γράμμωση των μυών εξωθεί όλο και περισσότερο τους νέους, κατά κύριο λόγο, στην εντατική ενασχόληση με τη γυμναστική, η οποία όμως πολλές φορές συνδυάζεται με τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής. Το πιο διαδεδομένο από αυτά είναι η κρεατίνη. Κατά πόσο όμως η χρήση της είναι ασφαλής; Ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι;

Τι είναι

Η κρεατίνη είναι ένα αμινοξύ, το οποίο φυσιολογικά συντίθεται στο ήπαρ, στο πάγκρεας και στους νεφρούς και αποθηκεύεται στους μυς. Χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα διατροφής από αθλητές, κυρίως για τη διόγκωση των μυών του σώματος και για αύξηση της ενεργητικότητας, καθώς η φωσφορική κρεατίνη αποτελεί σημαντική αποθηκευτική μορφή φωσφορικών υψηλής ενέργειας, η οποία απελευθερώνεται με τη διάσπασή της.

Προβληματισμός

Η κρεατίνη χρησιμοποιείται αρκετά χρόνια ως συμπλήρωμα διατροφής, αλλά η χρήση της αυτή έχει δημιουργήσει πολλά ερωτηματικά.
Δεν περιλαμβάνεται στις απαγορευμένες ουσίες, καθώς η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αποφάνθηκε ότι αποτελεί μόνο συμπλήρωμα διατροφής και όχι αναβολικό. Ο πρόεδρος της ιατρικής επιτροπής της ΔΟΕ, πρίγκιπας Αλεξάντερ ντε Μερόντ, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ότι «δεν μπορούμε να πούμε στους ανθρώπους να μην τρωνε αβγά ή ψωμί. Η κρεατίνη είναι τροφή. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να απαγορευτεί η χρήση της».

Η κρεατίνη είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη ανάμεσα στους αθλητές των γυμνασίων και κολεγίων των ΗΠΑ. Ένα εκατομμύριο παιδιά μεταξύ 12 και 17 ετών κάνουν χρήση ουσιών, με στόχο να βελτιώσουν τις αθλητικές τους επιδόσεις, με δημοφιλέστερη ουσία την κρεατίνη, που αποτελεί νόμιμο στεροειδές. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις ΗΠΑ πωλείται ακόμα και σε μπισκότα για να δελεάσει τους μικρότερους σε ηλικία καταναλωτές.

Η χρήση της όμως έχει διχάσει τους ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στο χώρο του αθλητισμού. Σε κάποιες ομάδες χρησιμοποιείται επίσημα, όπως η ποδοσφαιρική ομάδα της Αγγλίας Αρσεναλ, oι παίκτες της οποίας τη λαμβάνουν τακτικά, όπως αναφέρει ο προπονητής της, Αρσέν Βενγκέρ. Αλλοι όμως, όπως η γαλλική υπηρεσία ιατρικής ασφάλειας για τη διατροφή (ΑFSSΑ), θεωρούν ότι αποτελεί επικίνδυνο αναβολικό. Η ΑFSSΑ σε πρόσφατη έρευνά της υποστηρίζει ότι η κατανάλωση κρεατίνης μπορεί να συνδέεται με καρκινογενέσεις.

Είναι πιθανό η μακροχρόνια λήψη κρεατίνης να δημιουργήσει προβλήματα στα νεφρά, ενώ είναι άγνωστες οι επιπτώσεις της σε όργανα όπως η καρδιά, ο εγκέφαλος και το αναπαραγωγικό σύστημα.
Πάντως, παλαιότερες έρευνες αναφέρονταν σε πιθανή ευεργετική δράση της κρεατίνης στον εγκέφαλο έπειτα από τραυματισμούς στο κεφάλι.

Έντονος είναι και ο προβληματισμός σχετικά με τη χρήση της από μικρά παιδιά, τα οποία ενδέχεται να λάβουν μεγάλες δόσεις και ανεξέλεγκτα, καθώς πωλείται ακόμα και σε σούπερ μάρκετ.

Προσοχή

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην αγορά της κρεατίνης και όλων των συμπληρωμάτων διατροφής, καθώς κυκλοφορούν πολλά επιβλαβή προϊόντα. Συνιστάται η προσεκτική ανάγνωση της ετικέτας για τις περιεχόμενες ουσίες, καθώς μπορεί η κρεατίνη να θεωρείται ασφαλής, αλλά υπάρχει η πιθανότητα τα υπόλοιπα περιεχόμενα του σκευάσματος να είναι ακατάλληλα για κάποιον καταναλωτή.
Επίσης, η αγορά τους θα πρέπει πάντα να γίνεται από εγκεκριμένα καταστήματα, καθώς όπως είναι γνωστό κυκλοφορούν πολλοί απατεώνες στο Διαδίκτυο, οι οποίοι υπόσχονται «μαγικά φίλτρα».

Ο ρόλος των γονέων

Δεδομένου ότι τα παιδιά που αθλούνται σε γυμναστήρια έρχονται σε άμεση επαφή με συμπληρώματα διατροφής, όπως η κρεατίνη, ο ρόλος των γονέων είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την ασφάλεια των παιδιών, καθώς μια απλή συμβουλή και υπενθύμιση ότι «κάνουν κακό» πιθανώς να μην είναι αρκετές. Κάθε παιδί μπορεί να επηρεαστεί εύκολα από το δέλεαρ της γρήγορης μυϊκής ανάπτυξης και το ενδεχόμενο να γίνει ο «καλύτερος», οπότε ο γονέας καλείται να το συμβουλέψει και να το προστατέψει χωρίς να καταπιέσει την προσωπικότητά του.

– Ο διάλογος με τα παιδιά είναι σημαντικός. Μιλήστε τους για τα συμπληρώματα διατροφής και τις πιθανές επιπτώσεις τους στην υγεία.
– Εξηγήστε στα παιδιά ότι μόνο η προπόνηση και η σωστή διατροφή στο σπίτι δημιουργούν ένα καλογυμνασμένο και υγιές σώμα. Στρέψτε όλη την ενεργητικότητά τους στη σωστή προπόνηση που, για να αποδώσει, χρειάζεται υπομονή και αφοσίωση, αλλά οι καρποί της θα είναι ουσιαστικοί και μακροχρόνιοι.
– Μιλήστε με τον προπονητή, καθώς και με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας στην οποία τυχόν μετέχει. Εάν κάποιο παιδί λαμβάνει συμπληρώματα διατροφής ή άλλες ουσίες (απαγορευμένες ή μη) είναι πιθανόν να προσελκύσει και κάποιον άλλο συναθλητή του. Εντοπίστε τέτοια προβλήματα και προσπαθήστε να τα επιλύσετε.

Ένας αθλητής που επιθυμεί να βελτιώσει την εικόνα του σώματός του και να αυξήσει τη μυϊκή του ισχύ και αντοχή θα πρέπει να προσπαθήσει να καταβάλει προσπάθειες μέσω της γυμναστικής, να τρέφεται σωστά και να απορρίπτει τα επικίνδυνα αλλά και αμφιλεγόμενης αποτελεσματικότητας χημικά σκευάσματα.
Να θυμάστε… μαγικά φίλτρα δεν υπάρχουν!

health.in.gr