health.in.gr: Σε παλαιότερες εποχές υπήρχαν στη χώρα μας πολλά προβλήματα σχετικά με την υποδομή που έχουμε στην Ελλάδα για την πραγματοποίηση καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων. Πολλοί ασθενείς τότε αναγκάζονταν να πηγαίνουν στο εξωτερικό. Το φαινόμενο αυτό τώρα έχει σταματήσει. Τι έχει αλλάξει, λοιπόν;

Δ.N. : Από το 1990 και μετά, το υπουργείο Υγείας πράγματι σταμάτησε την «αιμορραγία» των ασθενών προς το εξωτερικό. Αιμορραγία οικονομική αλλά και ψυχική. Αυτό το πέτυχε όταν επέτρεψε τα ιδιωτικά ιδρύματα στη χώρα μας να αμείβονται και από τα κρατικά ασφαλιστικά ιδρύματα. Έτσι, ο ασθενής μπορούσε να καλύψει τα έξοδα του σε ό,τι αφορούσε τις εγχειρήσεις καρδιάς και επομένως να μείνει στη χώρα του για να χειρουργηθεί. Μια δεύτερη αλλαγή ήταν η είσοδος καρδιοχειρουργών, που είχαν εκπαιδευθεί στην Αμερική, με άριστη τεχνική κατάρτιση, και μετέφεραν την τεχνογνωσία τους εδώ. Αυτά τα δύο παράλληλα γεγονότα είχαν αποτέλεσμα πλέον οι Έλληνες να μη φεύγουν για το εξωτερικό και να χειρουργούνται εδώ.

health.in.gr: Να επικεντρωθούμε τώρα στις επεμβάσεις by pass. Πότε χρειάζεται κάποιος που πάσχει από στεφανιαία νόσο, αθηροσκλήρυνση των στεφανιαίων αγγείων να υποβληθεί σε εγχείρηση;

Δ.N. : Κατ΄ αρχάς πρέπει να τεθεί η διάγνωση ότι έχει στεφανιαία νόσο. Για να χειρουργηθεί στη συνέχεια, πρέπει να έχει υποβληθεί σε στεφανιογραφία ώστε να ελέγξουμε την ανατομία της καρδιάς και των αγγείων, καθώς και το μέγεθος των βλαβών. Στεφανιογραφία γίνεται όταν έχουμε συμπτώματα ή προδιαθεσικούς παράγοντες που μας κάνουν να υποψιοζόμαστε ότι ο ασθενής έχει στεφανιαία νόσο. Η στεφανιογραφία αποκαλύπτει σε ένα μεγάλό ποσοστό, περίπου 98%, τις ανατομικές βλάβες που υπάρχουν στις στεφανιαία αγγεία. Αλλες από αυτές αντιμετωπίζονται με αγγειοπλαστική, άλλες με φάρμακα και άλλες χρειάζονται χειρουργείο. Στο χειρουργείο οδηγούνται αναμφισβήτητα οι μεγάλες βλάβες του αγγειακού στελέχους και οι βλάβες τριών ή δύο αγγείων που επηρεάζουν τη λειτουργικότητα της καρδιάς. Επιπλέον, όταν αποτύχει η αγγειοπλαστική, γίνεται χειρουργική επέμβαση, έστω και σε ένα μόνο αγγείο.

health.in.gr: Με απλά λόγια τι ακριβώς κάνει ο χειρουργός, κατά τη διάρκεια μιας επέμβασης by pass;

Δ.N. :Η ιστορία της επέμβασης by-pass είναι μικρή. Είναι μία ιστορία μόλις 50 ετών, με τρομακτική όμως εξέλιξη. Στα πρώτα στάδια καθαρίζαμε την απόφραξη των στεφανιαίων αγγείων, κάναμε δηλαδή ενδαρτηρεκτομή. Επειδή όμως τα αγγεία θρομβώνονταν ξανά, τα αποτελέσματα ήταν καταστροφικά. Στη συνέχεια δεν καθαρίζαμε τα αγγεία, αλλά βάζαμε πάνω ένα εμβάλωμα από φλέβα στη θέση της απόφραξης και μεγαλώναμε τον αυλό του στενωμένου αγγείου, και πάλι με οικτρά αποτελέσματα. Τέλος, φτάσαμε στη φάση που αγνοούμε τις βλάβες και κάνουμε καινούρια σωληνάκια από το σώμα του ασθενούς, με τα οποία τις παρακάμπτουμε. Τα σωληνάκια αυτά παλιά ήταν από φλέβες, αλλά τώρα έχουμε προχωρήσει σε μοσχεύματα από αρτηρίες και χρησιμοποιούμε ως πρώτη επιλογή τις μαστικές, ως δεύτερη την κερκιδική, τρίτη τη γαστροεπιπλοϊκή από το στομάχι και τέταρτη πια επιλογή το φλεβικό μόσχευμα.
Αυτό που επιτυγχάνουμε με την αορτοστεφανία παράκαμψη είναι να δίνουμε περισσότερο αίμα στην καρδιά, η οποία το στερείται λόγω της απόφραξης των αγγείων που της το παρέχουν.

health.in.gr: Η επέμβαση by pass δίνει μία οριστική λύση σε όσους έχουν πρόβλημα στεφανιαίας νόσου;

Δ.N. : Μεγάλη έμφαση πρέπει να δώσουμε στο γεγονός ότι η εγχείρηση δεν είναι θεραπευτική, αλλά υποβοηθητική. Η στεφανίαια νόσος είναι το αποτέλεσμα αθηροσκλήρυνσης, μιας χρόνιας και προοδευτικής νόσου. Αυτό που επιτυγχάνουμε εμείς με την αορτοστεφανίαια παράκαμψη, δεν είναι η εξάλείψή της. Απλώς δίνεται η ευκαιρία στον ασθενή, κατά τη διάρκεια των μετέπειτα ετών να τροποποιήσει τους παράγοντες εκείνους οι οποίοι έχουν προκαλέσει τη νόσο. Ναι μεν λοιπόν έχει σώσει και θα σώσει εκατομμύρια ζωές, αλλά ας μη νομίσουν οι νέοι ότι θα κάνουν ό,τι θέλουν όποιο στιλ ζωής θέλουν και όταν φτάσουν στην ηλικία των 40, των 50, των 60, θα κάνω ένα by pass και μετά θα κάνουν άλλο ένα ύστερα από 20 χρόνια και θα είναι εντάξει. Δεν είναι έτσι, διότι η εγχείρηση αυτή δεν είναι απολύτως θεραπευτική, ελαττώνει τα καρδιακά συμβάντα όπως το έμφραγμα, τον αιφνίδιο θάνατο, σε σημαντικό βαθμό, αλλά δεν τα εξαλείφει. Η πραγματική θεραπεία της στεφανίας νόσου και της αθηροσκλήρυνσης είναι, προς το παρόν, η πρόληψη και εν συνεχεία η γενετική τροποποίηση των κληρονομικών παραγόντων που οδηγούν στη στεφάνιαια νόσο. Και όταν λέμε πρόληψη, εννοούμε την αποφυγή του καπνίσματος, τον έλεγχο της υπέρτασης, τη μέτρηση της πίεσης, του σακχάρου, των τριγλυκεριδίων, της χοληστερίνης, τη φυσική καθημερινή άσκηση, καθώς επίσης και την ελάττωση του άγχους.

health.in.gr: Ποια ποιότητα ζωής απολαμβάνει ένας ασθενής ο οποίος έχει κάνει μια επέμβαση by pass; Μπορεί να συμμετέχει σε όλες τις δραστηριότητες της ζωής ή υπάρχουν κάποια πράγματα από τα οποία πρέπει να φυλάσσεται;

Δ.N. : Όσον αφορά στον πρώτο καιρό, μέχρι δηλαδή να γίνει η επούλωση του τραύματος, η οποία διαρκεί έως δύο μήνες, καλό είναι να αποφεύγει ορισμένες έντονες φυσικές δραστηριότητες, όπως το να σηκώνει βάρος, ή διάφορα αθλήματα. Μετά όμως μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Πρέπει ωστόσο να προσέχει τους παράγοντες που είπαμε, διαφορετικά η νόσος θα εξελιχτεί ταχέως. Ξέρουμε πολιτικούς που αυτήν τη στιγμή βρίσκονται στα ανώτατα αξιώματα και έχουν κάνει επέμβαση by pass, όπως, για παράδειγμα, ο Dick Chenye, ο αντιπρόεδρος του Bush, ο οποίος υποβλήθηκε σε by pass πριν από οκτώ χρόνια και την προηγούμενη εβδομάδα έκανε και αγγειοπλαστική.

health.in.gr: Ποιες ατέλειες έχει η επέμβαση by pass; Πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε στο μέλλον βελτιστοποιώντας τις χειρουργικές τεχνικές;

Δ.N. :Σε ένα ποσοστό 5% των ασθενών, τα προβλήματα επανέρχονται κάθε χρόνο. Μετά την επέμβαση δηλαδή, στους πέντε από τους εκατό ασθενείς αθροιστικά επανέρχεται κλινικά η νόσος. Η μεγαλύτερη εξέλιξη στις καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις ήλθε με την εξωσωματική κυκλοφορία. Παίρνουμε το αίμα από τον οργανισμό με ένα σωλήνα, το πηγαίνουμε σε ένα μηχάνημα, το οξυγονώνουμε, και εν συνεχεία το επιστρέφουμε πίσω στο υπόλοιπο σώμα. Ταυτόχρονα σταματάμε την καρδιά με ένα ειδικό διάλυμα και, μετά την επεξεργασία του αίματος, την επαναφέρουμε. Όταν λοιπόν εφαρμόστηκε αυτό, τα αποτελέσματα ήταν σε σημαντικό βαθμό καλύτερα. Η ποιότητα των αγγειακών αναστομώσεων ήταν καλή και τα καρδιακά επεισόδια ελαττώθηκαν, με αποτέλεσμα και η ποιότητα ζωής του ασθενούς να βελτιώνεται και να ζει περισσότερα χρόνια. Τώρα να αναφερθούμε και σε δύο καινούριες μεθόδους που αυτήν τη στιγμή είναι στα σπάργανα. Η πρώτη είναι η επάνοδος της πάλλουσας καρδιάς κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Το μηχάνημα της εξωσωματικής κυκλοφορίας παρουσιάζει μερικές επιπλοκές. Το αίμα του οργανισμού, που είναι ένας ρέον ιστός, διακινείται μέσω μηχανήματος, γεγονός που καταστρέφει ορισμένα στοιχεία του αίματος και ενεργοποιεί μια φλεγμονώδη αντίδραση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ορισμένες επιπλοκές, όπως πτώση των αιμοπεταλίων ή και μιικρά εγκεφαλικά επεισόδια σε τρομακτικά χαμηλά ποσοστά της τάξεως του 0,5% ως 1%. Έτσι, πολλοί σκέφτηκαν να επανέλθουμε στη μέθοδο κατά την οποία η καρδιά πάλλεται στη διάρκεια της επέμβασης. Κάποιες εταιρείες εργάζονται με διάφορους σταθεροποιητές οι οποίοι αποκλείουν την κυκλοφορία του αίματος στο αγγείο που χειρουργούμε και σταθεροποιούν την καρδιά. Απομένει λοιπόν να δούμε τα επόμενα χρόνια αν αυτοί οι σταθεροποιητές θα προχωρήσουν σε σημείο που να είναι καλύτεροι από ό,τι η κλασική μέθοδος της εξωσωματικής κυκλοφορίας. Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι ποτέ δεν θα φτάσουν τα αποτελέσματα της εξωσωματικής.
Η δεύτερη μέθοδος είναι οι μικρές τομές, η ενδοσκοπική ή, σε πιο εξελιγμένη μορφή, η ρομποτική καρδιοχειρουργική για την οποία γίνεται παρά πολύς λόγος τον τελευταίο καιρό. Οι αναστόμωσεις των αγγείων γίνονται μέσω ενός ενδοσκοπίου, όπως και στη λαπαροσκοπική χειρουργική κοιλίας. Δύο, τρία κέντρα μόνο στον κόσμο είναι σε θέση να κάνουν τέτοιες επεμβάσεις και μάλιστα σε πειραματικό στάδιο ακόμα. Ποιος είναι ο λόγος που γίνεται αυτό; Βασικά, η ελάττωση του χειρουργικού τραύματος, να μην υπάρχει δηλαδή η μεγάλη αυτή τομή.

health.in.gr: Πόσοι ασθενείς υποβάλλονται στην Ελλάδα σε επέμβαση by pass;

Δ.N. :Στην Ελλάδα χειρουργούνται περίπου 8.000 ασθενείς το χρόνο. Ένα πολύ σπουδαίο ερώτημα που πρέπει να θέσουμε είναι το εξής: Ποια η σχέση αυτού του αριθμού με τα άλλα κράτη; Για να μπορούμε να συγκρίνουμε, πρέπει να έχουμε τους αριθμούς των ασθενών που υποβάλλονται σε επέμβαση ανά 100.000 πληθυσμό. Οι συγκρίσεις είναι οι εξής: στην Ελλάδα είμαστε 10.000.000 άτομα και κάνουμε 8.000 επεμβάσεις, άρα η αναλογία είναι 80 ασθενείς σε 100.000 άτομα. Στην Αμερική, καθώς επίσης και στις βόρειες σκανδιναβικές χώρες, η αντίστοιχη αναλογία είναι 120 ανά 100.000, στη Γαλλία περίπου 60 ανά 100.000 και στην Αγγλία 45 ανά 100.000 άτομα. Επομένως, είμαστε κάπου στη μέση μεταξύ των προηγούμενων κρατών.

health.in.gr: Πού οφείλονται αυτές οι διαφορές;

Δ.N. : Αυτές οι διαφορές οφείλονται ουσιαστικά σε δύο λόγους: ο ένας είναι η επίπτωση που έχει η νόσος στον πληθυσμό. Ένα κράτος δηλαδή παρουσιάζει μεγαλύτερο ποσοστό στεφανιαίας νόσου από ένα άλλο, ανάλογα με τους προδιαθεσικούς παράγοντες και τη ζωή που κάνουν οι πολίτες. Ο άλλος λόγος είναι καθαρά οικονομοτεχνικός και οργανωτικός. Αφορά δηλαδή στο κατά πόσο το κράτος ευνοεί τη θεραπεία της νόσου διά μέσου οικονομοτεχνικού και οργανωτικού συστήματος. Έχει την υποδομή, όταν υπάρχει νόσος να τη διαγνώσει και να τη θεραπεύσει ή όχι; Στην Ελλάδα ευτυχώς σε αυτό τον τομέα βρισκόμαστε σε καλό δρόμο.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: