Η Εξέλιξη έχει ταλέντο να επινοεί μυρμηγκοφάγους

Δεν συνέβη ούτε μία, ούτε δύο φορές: από τον γιγάντιο μυρμηγκοφάγο της Νότιας Αμερικής μέχρι τους παγκολίνους της Ασίας και τον ορυκτερόποδα της Αφρικής, η Εξέλιξη δεν σταματά να παράγει ζώα που τρέφονται αποκλειστικά με μυρμήγκια και τερμίτες.

Η ιδιαίτερη αυτή δίαιτα υιοθετήθηκε σε τουλάχιστον 12 ανεξάρτητες περιπτώσεις από τότε που εμφανίστηκαν τα θηλαστικά, αποκαλύπτει νέα μελέτη.

Αυτό συνέβη και στις τρεις ομάδες θηλαστικών -πλακουντοφόρα, μαρσιποφόρα και μονοτρήματα- και έδωσε είδη που μοιράζονται κάποιες δραστικές ανατομικές προσαρμογές: μικρό στόμα, μακριά γλώσσα, ατροφικά δόντια και ισχυρά άνω άκρα, ικανά να σκάβουν τις αποικίες των εντόμων.

Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του φαινομένου της συγκλίνουσας εξέλιξης, στο οποίο διαφορετικά είδη αποκτούν κοινά χαρακτηριστικά λόγω του παρόμοιου τρόπου ζωής τους.

Τα ευρήματα που δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Evolution αναδεικνύουν επίσης το πώς οι γιγάντιοι πληθυσμοί μυρμηγκιών και τερμιτών σε όλο τον κόσμο επηρέασαν την εξέλιξη άλλων ειδών.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι τερμίτες υπερβαίνουν σε βιομάζα όλα τα άγρια θηλαστικά κατά δέκα φορές. Και στα υγρά τροπικά δάση της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, η βιομάζα των μυρμηγκιών και των τερμιτών υπερβαίνει το συνολικό βάρος όλων των υπόλοιπων εντόμων, των πτηνών, των θηλαστικών και των αμφιβίων μαζί.

Λόγω του αριθμού τους και μόνο, «τα κοινωνικά έντομα έχουν ταλέντο στο να προκαλούν συνεξέλιξη γύρω τους» σχολίασε στον δικτυακό τόπο του Science ο Τόμας Βίντα του Πανεπιστημίου της Βόννης, επικεφαλής της μελέτης.

Η νέα ανάλυση εξέτασε δεδομένα για τις διατροφικές προτιμήσεις 4.100 ειδών σε διάφορους κλάδους του εξελικτικού δέντρου των θηλαστικών.

Η εξελικτική επανάσταση των μυρμηγκοφάγων αποκαλύπτεται ότι άρχισε με το τέλος της εποχής των δεινοσαύρων πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, όταν τα μυρμήγκια και οι τερμίτες αυξήθηκαν από το 1% του συνολικού πληθυσμού των εντόμων στο εντυπωσιακό 45%, πιθανώς λόγω της εξάπλωσης των αγγειόσπερμων (ανθοφόρων) φυτών, τα οποία προσέφεραν νέα ενδιαιτήματα και πηγές τροφής.

Την ίδια εποχή, οι τερμίτες και τα μυρμήγκια άρχισαν να χτίζουν μεγάλες αποικίες, στις οποίες άλλα είδη μπορούσαν να βρουν αφθονία τροφής. Με άλλα λόγια, δημιούργησαν ένα είδος «μπουφέ» που η Εξέλιξη δεν θα μπορούσε να αφήσει χωρίς πελάτες.