Ρίτσαρντ Νίξον: Η ημέρα που παραιτήθηκε από την προεδρία των ΗΠΑ

Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τις 8 Αυγούστου 1974, την ημέρα που ο αμερικανός πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον, υπό το βάρος του σκανδάλου Watergate, ανακοίνωσε με τηλεοπτικό διάγγελμα την παραίτησή του.

Όπως γράφει και «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 8ης Αυγούστου, ήδη από τις 7 Αυγούστου ήταν γνωστό πως «ο Πρόεδρος Νίξον έχει καταλήξει εις την απόφασιν να παραιτηθή και η ανακοίνωσις είναι απλώς ζήτημα χρόνου»

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 8.8.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

»Νεκρός ήδη πολιτικώς και αφού επέδειξε μαζοχιστικήν επιμονήν να πιη το «πικρό ποτήρι» μέχρι το τέλος, ο Ρίτσαρντ Νίξον, αναγγέλλει την 3ην πρωινήν της Παρασκευής ώρα Ελλάδος την απόφασιν του να παραιτηθή από την προεδρίαν των Η.Π.Α.

»Ο αμείλικτος αγών, που ήρχισε με το σκάνδαλον του Γουώτεργκέητ, εύρε ούτω την ηθικήν του δικαίωσιν».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 9.8.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Το διάγγελμα της παραίτησης

«Την 3^ην πρωινής ώραν της Πέμπτης, ο κ. Νίξον ανήγγειλε την παραίτησίν του, ομιλών από τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά δίκτυα των ΗΠΑ. Εις όλη τη διάρκεια του δραματικού του λόγου, ο Ρίτσαρντ Νίξον εφαίνετο ήρεμος.

»Εις τον λόγο του ωμίλησε για την μακρά προσωπική αγωνία του εξ αιτίας της εμπλοκής του εις την υπόθεσιν Γουώτεργκεητ και εδήλωσε ότι ένας από τους λόγους που ωδηγήθη εις την απόφασιν της παραιτήσεως ήταν η επιθυμία του να μη εμπλέξη τα προσωπικά του προβλήματα με τις υπόθεσεις και τα συμφέροντα του αμερικανικού έθνους.

»Ο κ. Νίξον είπεν ότι ουδέποτε παρημέλησε τα συμφέροντα του έθνους και του αμερικανικού λαού και υπερημύνθη της στάσεώς του εις την υπόθεσιν Γουώτεργκεητ, από την οποίαν, ως εδήλωσε, προσεπάθησε να μην υποστούν την παραμικρή ζημία αι Ηνωμέναι Πολιτείαι.

»Καθ’ όλην την διάρκειαν της πορείας της υποθέσεως αυτής, είπε περαιτέρω ο κ. Νίξον, έπραξα πάντοτε το καλύτερο διά του αμερικανικό έθνος και ουδέποτε παρημέλησα το καθήκον μου.

»Ανέφερε περαιτέρω ότι εγκαταλείπει το υψηλό αξίωμά του εις γερούς ώμους και προσέθεσε ότι, ως ελπίζει, υπό την ηγεσία του νέου Προέδρου των, αι Ηνωμέναι Πολιτειαί θα επουλώσουν ταχέως τας πληγάς και τας ζημίας που υπέστησαν εκ της υποθέσεως Γουώτεργκεητ.

Δίχασε

(…)

»Σχετικά με τον τελευταίο λόγο του Νίξον ως Προέδρου, το Ασοσιεϊτεντ Πρες μεταδίδει τα εξής.:

»Δεν διεμαρτυρήθη για την αθωότητά του. Δεν παρεδέχθη ηθική του ευθύνη. Βαθύτατα όμως ελυπήθη “διά πλήγματα που ίσως επηνέχθησαν”. Εις τον λαόν, εις το έθνος; Ο Νίξον δεν το διευκρίνησε.

»Όταν ανέλαβε την προεδρίαν το 1969, υπεσχέθη “να μας ενώση όλους”. Την νύκτα της Πέμπτης παρεδέχθη ότι δεν το επέτυχε. Είπε επίσης ότι, παραιτούμενος, ελπίζει να επισπεύση “την επούλωσιν, της οποίας τόση ανάγκη έχει η Αμερική”.

Το αντίο στον Λευκό Οίκο

«Ο Τζαίημς Μακόρντ, ένας από τους διαρρήκτας του Γουώτεργκεητ, είχε προβλέψει, ότι πριν το σκάνδαλο τερματισθή, “όλα τα δένδρα εις το δάσος θα πέσουν”. To υψηλότερο έπεσε χθες την νύκτα.

»Ο Ρίτσαρντ Νίξον, πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που παραιτείται συνεπεία σκανδάλου, παρεδέχθη ότι εγκαταλείπει την εξουσία διότι η υπόθεσις Γουώτεργκεητ διάβρωσε την υποστήριξιν της οποίας ετύγχανεν εις το Κογκρέσσον.

»Επί της διαβρώσεως αυτής απέφυγε να επεκταθή. Και, όπως χαρακτηριστικά τονίζεται, ίσως θα ήταν πολύ να περιμένη κανείς από έναν αποχωρούντα πρόεδρο να παραδεχθή δημοσίως, ότι ζήτημα είναι αν τον πίστευ πλέον κανείς εις το Κογκρέσσον.

»Και έτσι επήλθε το τέλος του Ρίτσαρντ Νίξον – ένα τέλος ντροπιασμένο και επαίσχυντο. Εντούτοις, ο σημερινός δακρύβρεκτος αποχαιρετισμός του προς τους επιτελείς και το προσωπικόν του Λευκού Οικού είχε κάποιους τόνους τραγικότητος και βαθειάς θλίψεως.

(…)

»Ο Ρίτσαρντ Νίξον, η σύζυγός του, τα παιδιά τους και οι σκύλοι των ανεχώρησαν από τον Λευκόν Οίκον την 14 ώραν Γκρήνουϊτς. Δύο ώρας αργότερα, όταν η εξουσία μετεβιβάζετο εις τον Τζέραλντ Φορντ, 38^ον πρόεδρον των ΗΠΑ, ο Νίξον ως απλός ιδιώτης πλέον, ίπτατο προς Καλιφόρνιαν, δια τελευταίαν φοράν επιβαίνων του προεδρικού “Πνεύμα του 76”.

To σκάνδαλο Watergate

Τα ξημερώματα της 17ης Ιουνίου 1972, πέντε διαρρήκτες συλλαμβάνονται μέσα στα κεντρικά γραφεία του κόμματος των Δημοκρατικών, εντός του κτιριακού συγκροτήματος Watergate στην Ουάσιγκτον.

Μέχρι τη στιγμή εκείνη η λέξη Watergate παρέπεμπε στο εντυπωσιακό αυτό κτιριακό συγκρότημα. Λίγες ώρες αργότερα θα γινόταν το όνομα του μεγαλύτερου πολιτικού σκανδάλου στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, το Σκάνδαλο Watergate.

Οι συλληφθέντες πιάστηκαν στα πράσα, ενώ επιχειρούσαν να τοποθετήσουν κοριούς και να συλλέξουν διάφορα στοιχεία.

Τέσσερις από τους συλληφθέντες είχαν συμμετάσχει σε επιχειρήσεις της CIA στην Κούβα (γι’ αυτό και απέκτησαν το προσωνύμιο «Cubans (Κουβανοί)». Επιπλέον, η ιδιότητα του πέμπτου συλληφθέντα θα προκαλούσε ακόμα μεγαλύτερη εντύπωση.

Ήταν ο Τζέιμς Γ. Μακόρντ, επικεφαλής ασφαλείας της Επιτροπής Επανεκλογής του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Νίξον.

«ΤA NEΑ», 25.9.1972, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Σαν να μην έφτανε αυτό, από τον έλεγχο που έγινε στους πέντε συλληφθέντες, προέκυψαν στοιχεία που συνέδεαν τους διαρρήκτες με δύο ακόμα συνεργάτες του Ρίτσαρντ Νίξον, τον Γκόρντον Λίντι, πρώην στέλεχος του FBI, και τον Χάουαρντ Χαντ πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της CIA,  που μόλις πρόσφατα είχε προστεθεί στο προσωπικό του Λευκού Οίκου.

Οι πληροφορίες, που έβγαιναν στο φως, έπλητταν το κύρος του Νίξον και του κόμματος των Ρεπουμπλικανών, η μία μετά την άλλη.

To μεγάλο κουβάρι

Γράφουν «ΤA NEΑ» της 25ης Σεπτεμβρίου 1972:

«Δύο από τους συνεργάτες του προέδρου Νίξον ομολόγησαν ότι έλαβαν 50.000 δολλάρια από μυστική πηγή, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τη συγκέντρωση πληροφοριών και στοιχείων εναντίον του Δημοκρατικού Κόμματος».

«ΤA NEΑ», 25.9.1972, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ένα μεγάλο και μπλεγμένο κουβάρι «πολιτικής» κατασκοπείας, υποκλοπών, παρακολουθήσεων και συκοφάντησης πολιτικών αντιπάλων έχει μόλις αρχίσει να ξετυλίγεται.

Ο Ρίτσαρντ Νίξον

Το πρώτο βήμα

Το πρώτο βήμα για την εξιχνίαση αυτής της σκοτεινής και πολυδαίδαλης υπόθεσης έγινε από τους δημοσιογράφους της εφημερίδας Washington Post: Άλφρεντ Λιούις, Καρλ Μπέρνστιν και Μπόμπ Γούντγουορντ, οι οποίοι θα πρωτοστατούσαν στη διερεύνηση του σκανδάλου τα επόμενα χρόνια.

Οι συγκεκριμένοι δημοσιογράφοι δείχνουν ιδιαίτερη επιμονή στη διαλεύκανση της υπόθεσης, ενώ ο Λευκός Οίκος διαψεύδει οποιαδήποτε σχέση με μία «τρίτης κατηγορίας απόπειρα διάρρηξης», όπως την χαρακτήρισε.

Όπως αποδείχθηκε βέβαια αργότερα την ίδια ακριβώς περίοδο στελέχη του Λευκού Οίκου και συνεργάτες του προέδρου Νίξον κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να σβήσουν τα ίχνη του μηχανισμού παρακολούθησης που είχαν στήσει.

Ενώ οι ΗΠΑ οδεύουν προς τις εκλογές του Νοεμβρίου 1972, στις οποίες ο Νίξον επανεκλέγεται, το θέμα της κατασκοπείας πολιτικών αντιπάλων που έχει ανακύψει μετά τις συλλήψεις στο Watergate γίνεται, όλο και πιο έντονα, αντικείμενο δημόσιας συζήτησης και αναλύσεων.

Ρίτσαρντ Νίξον

Ο πληροφοριοδότης

Οι μήνες περνούν, ο Νίξον επανεκλέγεται και το σκάνδαλο φαίνεται να μην παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις. Όμως ο Καρλ Μπέρνστιν και ο Μπόμπ Γούντγουορντ της Washington Post δεν το βάζουν κάτω και έχοντας στο πλευρό τους έναν μυστικό πληροφοριοδότη συνεχίζουν, αποφασισμένοι να φτάσουν στην άκρη του νήματος.

Αναψηλαφώντας την υπόθεση, ο Γιάννης Ευσταθιάδης γράφει το 2005:

«Δεν ήταν άλλος από το Νο 2 του FBI, ο Μαρκ Φελτ. Αυτός ήταν η πηγή που τροφοδότησε επί ενάμιση και πλέον χρόνο τους δημοσιογράφους Μπομπ Γούντγουορντ και Καρλ Μπέρνστιν του «Washington Post» με στοιχεία για το σκάνδαλο του Γουότεργκεϊτ, για τις αθλιότητες, τους εκβιασμούς και τα μνημειώδη ψέματα του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον (…) Ήμουν ανταποκριτής για “Το Βήμα” στην Αμερική εκείνη την εποχή και έζησα από κοντά τα γεγονότα».

»Τριάντα και πλέον ανώτατα κυβερνητικά στελέχη και άτομα του στενού προεδρικού κύκλου οδηγήθηκαν στη φυλακή αφού διαπομπεύθηκαν ανεπανόρθωτα.

Ελευθερία του Τύπου

»Ήταν οι δύο δημοσιογράφοι Μπομπ Γούντγουορντ και Καρλ Μπέρνστιν του “Washington Post” που έφερναν στη δημοσιότητα απίθανες εμπλοκές στελεχών του Λευκού Οίκου με πρόσωπα του υποκόσμου και των μυστικών υπηρεσιών στην εξυπηρέτηση των απώτερων σκοπών της ρεπουμπλικανικής προεδρίας.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 4.5.1974, Ιστορικό Αρχείο 

Η διαπίστωση που κάνει «ΤΟ ΒΗΜΑ», εν καιρώ μάλιστα Χούντας (4 Μαΐου 1973), είναι ένα από τα πολυτιμότερα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν από το Σκάνδαλο του Watergate:

«Αν δεν υπήρχε ελεύθερος Τύπος, το σκάνδαλο της υποθέσεως Γουώτεργκεητ, το μεγαλύτερο σκάνδαλο της ιστορίας της Αμερικής, δεν θα ερχόταν ποτέ στο φως της δημοσιότητας».