Δίκη της Νυρεμβέργης: Όταν οι Ναζί κάθισαν στο εδώλιο

Στις 20 Νοεμβρίου του 1945, λίγους μήνες μετά τη συνθηκολόγηση της Γερμανίας και την αποχώρησή της από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ξεκινά μία από τις ιστορικότερες δίκες του 20^ου αιώνα παγκοσμίως .Η δίκη της Νυρεμβέργης με κατηγορούμενους είκοσι τέσσερα ηγετικά στελέχη του γερμανικού ναζιστικού καθεστώτος.

Τα ηγετικά στελέχη των Ναζί κατηγορούνταν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (μαζικές εκτελέσεις, γενοκτονία Εβραίων, τσιγγάνων, ομοφυλόφιλων και άλλων πληθυσμών), εγκλήματα πολέμου (εξόντωση αιχμαλώτων και αμάχων) και εγκλήματα κατά της ειρήνης.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 21.11.1945, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 21ης Νοεμβρίου 1945:

«Κατά τηλεγραφήματα εκ Νυρεμβέργης ήρχισε σήμερον εκεί η δίκη των μεγάλων χιτλερικών εγκληματιών πολέμου. Παρετηρήθη μεγάλη συρροή συμμάχων αξιωματικών και δημοσιογράφων.

»Αι 80 θέσεις, αι οποίαι προωρίζοντο διά το κοινόν εκαλύφθησαν ταχέως. Εις το βάθος της αιθούσης του δικαστηρίου ετοποθετήθησαν οι διερμηνείς προς δεξιόν της έδρας του δικαστηρίου, όπισθεν διαμερίσματος με υάλινα περιφράγματα.

(…)

»Εντός της αιθούσης του δικαστηρίου έχουν ληφθή εξαιρετικά μέτρα ασφαλείας. Ειδικοί επόπται είναι έτοιμοι να επέμβουν εις την παραμικράν ανώμαλον ένδειξιν. Εις όλας τας εισόδους του δικαστηρίου έχει εγκατασταθή ιδιαιτέρως αυστηρός έλεγχος. Πλέον των 250 δημοσιογράφων παρακολουθούν την δίκην.

Οι κατηγορούμενοι

 »Η ώρα είνε 8.30’ ακριβώς. Πρώτος εισήλθεν εις την αίθουσαν του δικαστηρίου ο Γκαίριγκ, μειδιών, έχων παρά το πλευρόν του τον Ροδόλφον Εςς (…) και τον στόλαρχον Ράιντερ. Η Νυρεμβέργη, πόλις των μεγάλων χιτλερικών παρελάσεων, έγινε τώρα η πόλις της δίκης των μεγάλων εγκληματιών πολέμου. (…)

»Εις τας 9 και 3 λέπτα ακριβώς ο πρόεδρος του δικαστηρίου εκήρυξε την έναρξιν της δίκης. Όλοι οι κατηγορούμενοι είνε ντυμένοι κομψά και κάμνουν την εντύπωσιν μάλλον επιχειρηματιών, που μετέχουν των συνεδριάσεων ενός διοικητικού συμβουλίου.

»Όπισθεν των κατηγορουμένων είχε παραταχθή απόσπασμα Αμερικανών φρουρών. Ο Ρίμπεντροπ συνωμιλούσε με τον στρατάρχην Κάϊτελ, που φορούσε πράσινην στρατιωτικήν στολήν.

»Ο Εςς ήτο βυθισμένος εις την ανάγνωσιν ενός βιβλίου. Οι άλλοι κατηγορούμενοι συνωμιλούσαν αναμεταξύ των.

Από τους «επιφανέστερους» ναζιστές που κάθησαν στο εδώλιο της Νυρεμβέργης ήταν:

–        ο  Χέρμαν Γκαίριγκ, αναπληρωτής του Χίτλερ στην πολιτική ηγεσία της Γερμανίας

–        ο Μάρτιν Μπόρμαν, αναπληρωτής του Χίτλερ, μετά την διαφυγήν του Εςς στην Αγγλίαν,

στην ηγεσία του κόμματος

–       Ο Καρλ Ντένιτς, αρχιναύαρχος του γερμανικού στόλου και διάδοχος του Χίτλερ στην αρχικαγκελαρία του Ράιχ.

–       Ο Γιοάχιμ φον Ρίμπεντροπ, διπλωματικό όργανο του Χίτλερ

–       Οι Βίλχελμ Κάιτελ και Άλφρεντ Γιόντλ, αρχηγοί προσωπικού του Χίτλερ και του Γερμανικού Επιτελείου

–       Ο δρ. Άλφρεντ Ρόζεμπεργκ, φιλοσοφικός θεμελιωτής του Εθνικοσοσιαλισμού

–       Ο Φριτς Ζάουκελ, οργανωτής καταναγκαστικών έργων, που υποχρέωσε σε εργασία,  προς όφελος της Γερμανίας, τουλάχιστον 5 εκατομμύριων Ευρωπαίων εργατών.

Η απόφαση

Η ιστορική απόφαση εκδόθηκε ένα περίπου χρόνο αργότερα, την 1η Οκτωβρίου 1946.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 2 Οκτωβρίου 1946, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» στις 2 Οκτωβρίου 1946:

«Η μεγαλυτέρα δίκη της παγκοσμίου ιστορίας όπως χαρακτηρίζεται γενικώς ετερματίσθη σήμερον εις την Νυρεμβέργην, την έδραν των μεγάλων συνεδρίων και τελετών του Εθνικοσοσιαλισμού. (…) Οι καταδικασθέντες 19 και οι αθωωθέντες 3 υπήρξαν οι κυριώτεροι, μετά τον Χίτλερ και ομού με τους κατά τον πόλεμον οικτρόν τέλος ευρόντας Χίμλερ, Γκαίμπελς κλπ, ηγέται του καταρρεύσαντος ‘Ράιχ’».

Η απόφαση

«Το Διεθνές Στρατιωτικόν Δικαστήριον κατεδίκασεν τους εκ των 21 κατηγορουμένων ηγετών του Εθνικοσοσιαλιστικού «Ράιχ»: Γκαίριγκ, Ρίμπεντροπ, Κάϊτελ, Ρόζεμπεργκ, Φράνκ, Φριχ, Στράιχερ, Ζάουκελ, Ζάις – Ίνκουαρτ, Κάλτενμπρούννερ και Γιόλντ εις θάνατον δι’ απαγχωνισμού. Τους Εςς, Ράιντερ και Φούνκ εις ισόβια δεσμά, τους φον Σίραχ και Σπέερ εις 20 ετών δεσμά, τον φον Νώυρατ εις 15 ετών δεσμά και τον Νταίνιτς εις 10 ετών ειρκτήν. Επίσης κατεδίκασεν εις θάνατον ερήμην τον Μπόρμαν, ηθώωσε δε τους φον Πάπεν, Σαχτ και Φρίτσε»

Είχε φτάσει η στιγμή της ανακοίνωσης των ποινών.

«Η εξαγγελία των ποινών εγένετο χωριστά προς έκαστον κατηγορούμενον, προσαγόμενον τον καθένα ιδιαιτέρως ενώπιον του δικαστηρίου».

Ο άλλοτε ισχυρός και ατρόμητος Χέρμαν Γκαίριγκ, που είχε σκορπίσει τον τρόμο σε ολόκληρη την Ευρώπη ήταν ο πρώτος που σηκώθηκε από το εδώλιο.

«Ο πρώτος προσαχθείς υπήρξεν ο Γκαίριγκ, ο οποίος προσήλθε, κατά τα τηλεγραφήματα των δημοσιογράφων, πελιδνός (σ.σ. ωχρός) και ‘πιο γκρίζος από την γκρίζα στολή του’, αι δε χείρες του έτρεμαν, όταν ετοποθέτει τα περίφημα μεταφραστικά ακουστικά εις τα αυτιά του. Η αγωνία του παρετάθη επί τινα λεπτά ως εκ του γεγονότος, ότι τα ακουστικά δεν ελειτούργουν κανονικώς και εχρειάσθη να αλλαχθούν.

O Xέρμαν Γκέρινγκ στο πλευρό του Αδόλφου Χίτλερ, τον Μάρτιο του 1938

»Ταχέως απεχώρησεν, υπό συνοδείαν πάντοτε, της αιθούσης ο Γκαίριγκ μετά το άκουσμα της εις θάνατον διά της αγχόνης καταδίκης του, εις την θέσιν του δε προσήχθη δεύτερος ο Εςς, ο οποίος, με την αδιάφορον στάσιν του, πάντοτε, ηρνήθη να φορέση ακουστικά.

»Τρίτος προσεκομίσθη προ του δικαστηρίου ο Εβραιοφάγος Ιούλιος Στράιχερ, ακολουθηθείς υπό του Κάιτελ, ο οποίος ουδεμίαν εφανέρωσε συγκίνησιν και εν συνεχεία υπό των υπολοίπων ηγετών του Εθνικοσοσιαλιστικού Ράιχ»

Αργότερα ανακοινώθηκαν οι λεπτομέρειες της εκτέλεσης των ποινών.

«Το Διασυμμαχικόν Συμβούλιον Ελέγχου απεφάσισε σήμερον όπως αι εις θάνατον καταδίκαι των Ναζί εγκληματιών πολέμου εκτελεσθούν την 16ην Οκτωβρίου εις Νυρεμβέργην. Επίσης θα αποφασίση επί πάσης λεπτομερείας περί του ποιοι θα επιτραπή να παρακολουθήσουν τας εκτελέσεις και ποια μέθοδος απαγχονισμού θα εφαρμοσθή.

»Πιστεύεται ότι τα πτώματα θα καούν και η τέφρα των θα διασκορπισθή. Δεν θα επιτραπή λήψις φωτογραφιών των εκτελέσεων, μόνο φωτογραφίαι των πτωμάτων θα ληφθούν και η δημοσίευσίς των θα γίνη κατόπιν αδείας του Διασυμμαχικού Συμβουλίου Ελέγχου».

Τα ΜΜΕ της εποχής αναζητούν και το παραμικρό στοιχείο σχετικά με την τελευταία πράξη του δράματος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Έτσι δημοσιεύουν λεπτομέρειες ακόμα και για το σκοινί που θα χρησιμοποιηθεί για τον απαγχονισμό των Ναζιστών.

«ΤΑ ΝΕΑ», 2 Οκτωβρίου 1946, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η αυτοκτονία

H 16η Οκτωβρίου, η ημέρα της εκτέλεσης των καταδικασθέντων σε θάνατο ηγετικών στελεχών του ναζιστικού καθεστώτος είχε φτάσει.

Όμως ο Χέρμαν Γκέρινγκ δεν έφτασε ως την αγχόνη. Λίγες ώρες πριν την έναρξη των απογχονισμών ο δεύτερος ισχυρότερος άνδρας της Ναζιστικής Γερμανίας μετά τον Αδόλφο Χίτλερ βρέθηκε νεκρός στο κελί του.

«ΤΑ ΝΕΑ», 16 Οκτωβρίου 1946, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο Γκέρινγκ αυτοκτόνησε περίπου στις 22:45 της 15 Οκτωβρίου.

«Ο Γκαίριγκ κατεκλίθη την συνηθισμένην του ώραν και δεν εθεάθη να φέρη τας χείρας του εις την σινδόνην του ή προς το στόμα του. (…) Εκάλεσε τον σκοπόν και εζήτησε παρ’ αυτού να εκαλέση τον δεκανέα και τον ιερέα. Ο τελευταίος ούτος προσήλθε και εύρε τον Γκαίριγκ ψυχορραγούντα. Ευρέθησαν μικροσκοπικά τεμάχια υάλου εις το στόμα του και εγένετο αισθητή η οσμή υδροκυανείου. (…)

Ο Χέρμαν Γκέρινγκ κείτεται νεκρός στο κελί του

»Κατά τον ανταποκριτή του Ρώυτερ ο Γκαίριγκ ηυτοκτόνησε δια κυανοποτασσίου εις καψύλια, τα οποία είχεν επιτύχει να διαφυλάξη παρά τας γενομένας επανειλημμένας έρευνας.(…) Τα καψύλια αυτά ήσαν όμοια προς τα ανευρεθέντα επ’ αυτού και επί των άλλων συγκαταδίκων του κατά την προ έτους εγκάθειρξίν των εις τας φυλακάς της Νυρεμβέργης»

Ο αμερικανός δημοσιογράφος Άρθουρ Γκέιρτ είχε συναντήσει τους μελλοθάνατους Ναζί αξιωματούχους λίγες ώρες πριν την εκτελέσή τους και «ΤΑ ΝΕΑ» της 16η Οκτωβρίου του 1946 δημοσιεύουν την ανταπόκρισή του για τις τελευταίες τους στιγμές:

«Ο Γκαίριγκ είχε χάσει την επιβλητικότητα του. Ο Ρόζεμπεργκ έβλεπε με αδιαφορίαν το τέλος του (…). Ο Φρανκ εφαίνετο επίσης απαθής και ο Ζάις Ινκβαρτ έγραφε σημειώματα μέχρι της τελευταίας του στίγμής. Ο Κάϊτελ εκάθητο με το χέρι επί του μετώπου βυθισμένος εις σκέψεις, ενώ ο Γιόντλ έφερε από καιρού εις καιρόν τας χείρας όπισθεν της κεφαλής.

»Ο Ρίμπεντροπ ήτο εξαπλωμένος νεκρός μάλλον ή ζων επί της κλίνης του. Ο Κάλτενμπρύνερ έτρωγε με όρεξιν την σούπαν την οποίαν του είχαν μόλις σερβίρει».

«Ο απαγχονισμός των 11 ηγετών  του ναζισμού ήρχισεν ακριβώς περί ώραν 1ην πρωινή εις τας φυλακάς της Νυρεμβέργης. (…) Οι καταδικασθέντες εξετελέσθησαν με την σειράν με την οποίαν εκάθηντο εις τα εδώλια των κατηγορουμένων. (…) Εδόθη εις τους καταδίκους το τελευταίο γεύμα αφθονώτερον του συνήθους, τίποτε όμως το εξαιρετικόν.

»Την νύκτα δεν παρετηρήθη οιοσδήποτε εκνευρισμός εις την Νυρεμβέργην. Το γερμανικόν κοινό εφαίνετο τελείως αδιάφορον. (…) Η χθεσινή ημέρα υπήρξε δι’ αυτούς η ημέρα της διανομής καπνού. Και όλοι ηδυνήθησαν να καπνίσουν και να πιουν την χωρίς οινόπνευμα μπύραν των στα μικρά καφενεία της Νυρεμβέργης.

»Σήμερα το πρωί θα αναγνώσουν και αυτοί, όπως όλος ο κόσμος την εκτέλεσιν των ηγετών του ναζισμού (…) Η εκτέλεσις εγένετο εφ’ ενός και μόνον ικριώματος. Υπήρχε μία ομάς εκτελεστών, η οποία ενήργει ταχέως το έργον της»

Σύμφωνα με όσους παρακολούθησαν την εκτέλεση ο πιο καταβεβλημένος ήταν ο Ρίμπεντροπ: «Θανάσιμος ωχρότης ήτο αποτυπωμένη επί του προσώπου του ενώ τέσσαρες φρουροί τον υπεβάσταζαν καθώς κατήρχετο τας δώδεκα βαθμίδας. Με φωνήν μόλις ακουομένην είπε: ‘ Ο Θεός σώζοι την Γερμανίαν’. Να επανεύρη η Γερμανία την ενότητά της, Συμμαχία να επέλθη μεταξύ Ανατολής και Δύσεως και η ειρήνη να βασιλεύση επί της γης.

»Κατόπιν ετοποθέτησαν ένα μαύρο πανί επί της κεφαλής του. Είς των εκτελεστών του έδεσε τας χείρας. Ηκούσθη διπλούς τριγμός του σχοινιού και ο Ρίμπεντροπο έπαυσε να συγκαταλέγεται μεταξύ των ζώντων».

Οι σοροί των εκτελεσθέντων και του Γκέρινγκ που είχε ήδη αυτοκτονήσει αποτεφρώθηκαν και οι στάχτες ρίχθηκαν στον ποταμό Ίσαρ.

Με τη μέθοδο αυτή οι συμμαχικές αρχές θέλησαν να εμποδίσουν «τους φανατικούς ναζιστάς να μετατρέψουν τον τόπον του ενταφιασμού των ως τόπον προσκυνήματος».