Στην επανέναρξη των κλινικών μελετών γονιδιακής θεραπείας κατά της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας και της β-μεσογειακής αναιμίας, προσανατολίζεται η φαρμακευτική bluebird bio, υποβάλλοντας σχετικό αίτημα στις ρυθμιστικές αρχές Ευρώπης και Αμερικής, μετά τη διακοπή που προκάλεσαν ένα περιστατικό οξείας μυελογενούς λευχαιμίας και ένα μυελοδυσπλαστικού συνδρόμου, σε ασθενείς που μετείχαν στις κλινικές μελέτες.

Έρευνες που διενεργήθηκαν από τη διακοπή των μελετών μέχρι σήμερα έδειξαν ότι είναι μάλλον απίθανο η ανεπιθύμητη ενέργεια της οξείας μυελογενούς λευχαιμίας που παρατηρήθηκε στην κλινική μελέτη φάσης Ι/ΙΙ για τη γονιδιακή θεραπεία Λεντιγκλομπίνης για την δρεπανοκυτταρική αναιμία, να σχετίζεται με τον φορέα που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία (ονομάζεται λεντιικός φορέας).

Συγκεκριμένα, οι τελευταίες αναλύσεις, έδειξαν την ενσωμάτωση του λεντιικού φορέα σε ένα γονίδιο που ονομάζεται VAMP4. Το γονίδιο αυτό δεν συνδέεται με την οξεία μυελογενή λευχαιμία, με κυτταρική διαίρεση ή τη σταθερότητα στο γονιδίωμα. Αντίθετα, στον συγκεκριμένο ασθενή είχαν παρατηρηθεί εξ αρχής αρκετές χρωμοσωμικές ανωμαλίες που συνήθως παρατηρούνται στην οξεία μυελογενή λευχαιμία.

«Επιπλέον, δεν διαπιστώθηκε σημαντική γενετική απορρύθμιση αποδιδόμενη στην ενσωμάτωση που δημιουργείται», δήλωσε ο Επικεφαλής του επιστημονικού τμήματος της εταιρίας Φίλιπ Γκρέγκορυ. Ο ίδιος τόνισε ότι τα δεδομένα αξιολόγησης δείχνουν ότι είναι μάλλον απίθανο ο φορέας να έπαιξε κάποιο ρόλο στο περιστατικό, και παρείχαμε τα δεδομένα αυτά στο FDA, με σκοπό να αρθούν οι περιορισμοί που τέθηκαν για τα ερευνητικά προγράμματα της β-θαλασσαιμίας και δρεπανοκυτταρικής αναιμίας.

Εργαστηριακές αναλύσεις έδειξαν ότι ο συγκεκριμένος ασθενής είχε σημαντικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες και μεταλλάξεις σε γονίδια που συνδέονται με την ανάπτυξη οξείας μυελογενούς λευχαιμίας. Μεταλλάξεις βρέθηκαν στα λευχαιμικά κύτταρα του ασθενή. Πρώιμα ευρήματα έδειξαν ότι ο φορέας ήταν παρών στα λευχαιμικά κύτταρα, όμως δεν υπήρχε επαρκής πληροφορία για να αιτιολογηθεί το περιστατικό.

Σε άλλο ασθενή που μετείχε στις κλινικές μελέτες και ανέπτυξε μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο, παρατηρήθηκε παρατεταμένη αναιμία, μετά την χορήγηση Λεντιγκλομπίνης, σε συνδυασμό με μια τρισωμία 8, σε μικρό ποσοστό των κυττάρων του μυελού των οστών.

Εντούτοις, δεν διαπιστώθηκαν δυσπλαστικά κύτταρα σε έλεγχο του μυελού των οστών του ασθενή, ενώ η τρισωμία 8 συνδέθηκε με μυελοειδείς κακοήθειες. Παρόλα αυτά, τα συγκεκριμένα ευρήματα δεν επαρκούν για τη διάγνωση μυελοδυσπλαστικού συνδρόμου εφόσον απουσιάζουν βλαστοκύτταρα ή δυσπλαστικά κύτταρα.

Ο ίδιος φορέας στην υπό μελέτη γονιδιακή θεραπεία, χρησιμοποιείται ήδη στο φάρμακο Zynteglo για την β-θαλασσαιμία που χρειάζεται μετάγγιση. Το φάρμακο αυτό κυκλοφορεί ήδη στην Ευρώπη και η φαρμακευτική αποφάσισε την αναστολή διάθεσής του στην αγορά μέχρι να αξιολογηθεί η υπόθεση της οξείας μυελογενούς λευχαιμίας.

Headlines