Σπύρος Κυριαζόπουλος: «Με γοητεύουν οι παραστάσεις με ατέλειες»

Επιλέξατε να σκηνοθετήσετε το δραματικό αυτοβιογραφικό μονόλογο του Όσκαρ Ουάιλντ «De Profundis». Πιστεύετε ότι αυτή σας η απόφαση ήταν κατά κάποιο τρόπο ρίσκο;
Επέλεξα όχι μόνο να σκηνοθετήσω το »De profundis» το διασκεύασα από μια τελείως διαφορετική ματιά. Φέρω στη σκηνή τον κόσμο του παραλήπτη της επιστολής και όχι του αποστολέα όπως και είναι το πρωτότυπο. Ίδρυσα δική μου εταιρεία θεάτρου για να το ανεβάσω, έκανα την παραγωγή, τα σκηνικά, τα κοστούμια και ερμηνεύω. Δε θεωρώ ότι ρισκάρω κάτι. Είμαι νέος καλλιτέχνης και οφείλω να πειραματιστώ πάνω σε ιδέες, κείμενα θεατρικά και μη. Να δοκιμάσω τα όριά μου, τις αντοχές μου, να ανακαλύψω μόνος μου τι είναι εφικτό και τι ανέφικτο. Και κυρίως να ερευνήσω και να εξερευνήσω την σκηνή μέσω μη ασφαλών μονομαπατιών.

Συναντήσατε εμπόδια ή και δεύτερες σκέψεις κατά την προσπάθειά σας;
Πάρα πολλά. Και τρίτες και τέταρτες σκέψεις. Όπως είπα πρόκειται για ελεύθερη διασκευή πάνω σε ένα κείμενο. Εξετάζω την πορεία του »θύτη» στην παράσταση, το νέο που εξαιτίας του ο Όσκαρ οδηγήθηκε φυλακή και στην καταστροφή. Τον παραλήπτη. Αυτό απαιτούσε μια έρευνα και ένα προσωπικό μακρόχρονο εγκλεισμό για να συνθέσω ένα νέο κείμενο και να αποδώσω έναν καινούριο σκηνικό κόσμο. Οι παράλληλες σκέψεις είναι μέρος τις δουλειάς άλλοτε επιδρούν θετικά άλλοτε αρνητικά. Σημασία έχει να οδηγούν κάπου και να φέρουν ένα αποτέλεσμα. Να μη μένει κάτι ανεκπλήρωτο.

Η παράσταση προβάλει την ομοφυλοφιλία του μεγάλου συγγραφέα ως αυτοκαταστροφική ή ως πηγή έμπνευσης;
Η παράσταση δεν προβάλει την ομοφυλοφιλία του συγγραφέα. Παρόλο που είναι μια πολύ προσωπική κατάθεση του συγγραφέα και μια επιστολή στον εραστή του, ο ίδιος το έγραψε με σκοπό να δημοσιευτεί σαν ένα έργο Τέχνης. Θα ήταν από μεριάς μου »λίγο» να χρησιμοποιήσω αυτό το κομμάτι του συγγραφέα και να το προβάλλω. Το De profundis είναι ένα έργο Τέχνης και όχι μια προσωπική ερωτική επιστολή. Χρησιμοποιώ ένα κείμενο και μια ιστορία και μυθοπλαστικά δημιουργώ μια άλλη παράλληλη. Το κέντρο βάρους της παράστασης μου είναι μετατοπισμένο στο θέμα της πατρικής φιγούρας. Με αφορμή και βάση αυτό το κείμενο και ιστορία δημιούργησα ένα άλλο που εξετάζει το θέμα της πίστης και της απιστίας σε κάθε επίπεδο, ερωτικό, φιλικό, κοινωνικό, θρησκευτικό. Και κυρίως της επιλογής ανάμεσα στα δυο.

Ποιες πτυχές της ζωής του Όσκαρ Ουάιλντ τονίζετε περισσότερο;
Την τελευταία του που μας παρουσιάζει μέσα στην επιστολή του. Την θεοποιημένη του έκφανση. Αυτήν που μέσω της ταύτισής του με τον Χριστό εξυψώνει τον εαυτό του και το πάθος του και μετανιωμένος ο ίδιος φτάνει στο σημείο να συγχωρεί τον χειρότερο εχθρό του και να τον καλεί για συμφιλίωση.

«Η κοινωνία συνήθως συγχωρεί τον εγκληματία, ποτέ δεν συγχωρεί τον ονειροπόλο»…Tη φράση του συγγραφέα πιστεύετε ότι τη «συναντάμε» και στις μέρες μας;
Ναι. Και πάντα θα τη συναντάμε. Ο άνθρωπος μπορεί να φανταστεί εύκολα ένα έγκλημα και να συγχωρέσει αυτόν που τον διέπραξε. Δύσκολα θα φανταστεί ένα μεγάλο όνειρο και θα ορκιστεί εχθρός αυτού που προσπαθεί να το υλοποιήσει.

Ο Όσκαρ Ουάιλντ έχει, ως γνωστόν, μείνει στην ιστορία και για τα αποφθέγματά του. Ποιο από αυτά σας εκφράζει περισσότερο;
»Τα μεγάλα πάθη είναι για τις μεγάλες ψυχές, και τα μεγάλα συμβάντα μπορούν να τα δουν μονάχα εκείνοι που είναι στο ύψος τους». Υπάρχει στο De profundis και στην παράστασή μου. Φόρος τιμής σε κάθε μεγάλη ρομαντική ψυχή του κόσμου.

Tι είναι αυτό που ξεχωρίζετε μέσα από το «De Profundis;
Τη δύναμη της πίστης. Ένας άνθρωπος πίστεψε με όλη του την ψυχή σε μια ιδέα. Για τον εαυτό του, για τον έρωτα για την φιλία για την κοινωνία για την Τεχνη. Για μια ιδεα. Και θυσιάστηκε γι αυτήν. Πιστός μέχρι τέλους αρνήθηκε να συμβιβαστεί στο νεκροκρέβατό του εξόριστος από παντού, ακόμα και με την φτηνή κακόγουστη ταπετσαρία του φτηνού ξενοδοχείου που διέμενε. »Εγώ και η ταπετσαρία δίνουμε μια μάχη μέχρι τέλους» είπε. »Ή εγώ ή αυτή θα νικήσει.» Φυσικά νίκησε ο Όσκαρ.

Κατά τη γνώμη σας η τέχνη φέρνει τον εγκλεισμό ή ο εγκλεισμός την τέχνη;
Η Τέχνη είναι το απόλυτο πεδίο ελευθερίας και το μεγαλύτερο επίτευγμα του ανθρώπου. Μπορεί να υπάρξει και να προκύψει υπό οποιαδήποτε συνθήκη.

Τη σκηνοθεσία ποιου άλλου έργου θα χαρακτηρίζατε τολμηρή απόφαση;
Τη σκηνοθεσία και την απόδοση οποιουδήποτε έργου που δεν έχει τις συμβατικές δικλείδες ασφαλείας.. »Ένα σίγουρο όνομα για ηθοποιό», »ένα σίγουρο όνομα για έργο», »ένα σίγουρο όνομα για σκηνοθέτη», »χρήματα για σιγουριά» »σίγουρες γνωριμίες..». Αν είναι να πηδήξεις με αλεξίπτωτο μέσα στην υπέροχη θεατρική σύμβαση, δεν αξίζεις το πήδημα.

Ποιες παραστάσεις σας γοητεύουν περισσότερο;
Αυτές που έχουν ρωγμές, ουλές και ατέλειες. Οι άψογες, ατσαλάκωτες και αριστουργηματικές καθηλωτικές ερμηνείες φυσικά και μου αρέσουν και τις θαυμάζω, αλλά η γοητεία για μένα είναι αλλού.

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου