Το απολιθωμένο βρέφος της Λούσι βρέθηκε στην Αφρική

30

Ο σκελετός του αρχαιότερου γνωστού νηπίου στον κόσμο, ηλικίας 3,3 εκατ. ετών, ανακαλύφθηκε στην Αιθιοπία και προσφέρει νέα στοιχεία για το πώς οι πρόγονοι του ανθρώπου κατέβηκαν από τα δέντρα και άρχισαν να περπατούν όρθιοι.

Ο μικροσκοπικός σκελετός, σε μέγεθος πεπονιού, ανήκει στο είδος Austalopithecus afarensis, όπως και η περίφημη Λούσι, ένας απολιθωμένος σκελετός 3,2 εκατ. που ανακαλύφθηκε το 1974 σε γειτονική περιοχή. Το τρίχρονο κοριτσάκι, που πέθανε ενώ ακόμη βρισκόταν στο στάδιο της γαλουχίας, ονομάστηκε Σέλαμ, λέξη που σημαίνει «ειρήνη» σε πολλές αιθιοπικές γλώσσες.

«Τέτοιου είδους ανακαλύψεις κάνεις μία φορά στη ζωή σου» σχολιάζει ο Αιθίοπας Ζερασενάι Αλέμσαγκεντ, παλαιοανθρωπολόγος του γερμανικού Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck στη Λειψία, ο οποίος ανακάλυψε το νήπιο στα ψαμμιτικά πετρώματα της περιοχής Ντικίκα, στη βόρεια Αιθιοπία.

Η Σέλαμ φαίνεται να έζησε σε ένα μεταβατικό στάδιο της εξέλιξης των ανθρωπίδων, αναφέρουν οι επιστήμονες στο περιοδικό Nature. Ο κορμός του νηπίου φαίνεται προσαρμοσμένος για διαβίωση στα δέντρα, ενώ τα κάτω άκρα υποδηλώνουν ικανότητα δίποδης βάδισης. «Θεωρώ ότι ο A. afarensis ήταν ένα είδος που κυνηγούσε περπατώντας στα δύο πόδια αλλά μπορούσε και να σκαρφαλώνει στα δέντρα όταν χρειαζόταν -ειδικά στην παιδική ηλικία» εκτιμά ο Ζερασενάι.

Για παράδειγμα, το σχήμα της ωμοπλάτης του βρέφους μοιάζει με εκείνο της ωμοπλάτης του γορίλα και υποδηλώνει ότι το κοριτσάκι μπορούσε να σκαρφαλώνει στα δέντρα.

Η κλίση όμως του μηριαίου οστού από το γόνατο προς το ισχίο είναι παρόμοια με την αντίστοιχη στον σημερινό άνθρωπο και φανερώνει ότι μπορούσε επίσης να περπατήσει στα δύο πόδια.

Τα αίτια του πρώιμου θανάτου του βρέφους δεν είναι σαφή. Φαίνεται, όμως, πως κάποια πλημμύρα του αρχαίου ποταμού Αουάς έθαψε γρήγορα το σώμα κάτω από άμμο και χαλίκια, προκαλώντας ενδεχομένως και τον θάνατό του.

Ο Ζερασενάι αναγκάστηκε να σπάσει τον ψαμμίτη με οδοντιατρικό τροχό προχωρώντας προσεχτικά μεταξύ των σπονδύλων και των πλευρών για να αναδείξει τις ανατομικές λεπτομέρειες. Η διαδικασία του καθαρισμού έχει διαρκέσει ήδη πέντε χρόνια και συνεχίζεται.

Από τη μέση και κάτω, το νήπιο της Ντικίκα έμοιαζε με το σύγχρονο άνθρωπο. Στο ένα γόνατο, μάλιστα, που έμοιαζε με ανθρώπινο, υπήρχε επιγονατίδα όχι μεγαλύτερη από μπιζέλι. Όμως το ανώτερο τμήμα του σώματος είχε πολλά χαρακτηριστικά πιθήκου, όπως άλλωστε συνέβαινε και με τη Λούσι.

Ο εγκέφαλος ήταν μικρός, η μύτη πεπλατυσμένη σαν του χιμπατζή και το πρόσωπο επίμηκες και προτεταμένο. Τα οστά των δακτύλων ήταν κεκαμένα και μακριά, όπως των χιμπατζήδων. Τα άριστα διατηρημένα οστά της ωμοπλάτης είναι τα πρώτα που βρίσκουμε σε απολίθωμα αυστραλοπίθηκου.

«Η λεπτομερής μελέτη της λειτουργίας αυτών των οστών θα αποτελέσει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προκλήσεις στο μέλλον» λέει ο Ζερασενάι.

Oι έρευνές του στην περιοχή Ντικίκα χρηματοδοτούνται από τη National Geographic Society, το Ινστιτούτο για την Καταγωγή του Ανθρώπου, το Ιδρυμα Λίκι και, από το 2004, το Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ